Dvöl - 01.07.1945, Síða 121

DVÖL
263
ins. Eru þarna allmargar fagrar og list-
rœnar dráttmyndir, sem gleðja augað
góðri sýn.
Bólcin er öll hin vandaðasta að útgáfu,
og eiga báðir aðilar er að henni standa,
skildar fyrir hana þakkir og sóma.
Nú er víst óhætt að segja: Þetta er
jólabókin. A. K.
Þúsund og ein nótt, I—III, arab-
iskar sögur. Steingrímur Thor-
steinsson þýddi. 3. útgáfa. Bóka-
útgáfan Reykholt, Reykjavík
1943—45.
í bókmenntum Múhameðstrúarmanna
eru það einkum tvö öndvegisverk, sem
mestri útbreiðslu hafa náð um hinn
menntaða heim. En það er Kóraninn og
Þúsund og ein nótt. Bæði þessi verk eru
hvort á sínu sviði öndvegisverk þess skáld-
skapar, er blómgaöist hjá Aröbum og
Persum frá því á 6. öld og fram á þá 13.
Kóraninn er merkasta rit Múhameðs-
trúarmanna, og þó það megi skoöast sem
biblía þeirra er það samt fullt af skáld-
legu hugmyndaflugi og andagift, ekki síð-
ur en Þúsund og ein nótt.
Það er eftirtektarvert, að í Kóraninum
er bannað að segja almúganum ævintýr.
En bann þetta hefur samt ekki borið mik-
inn árangur, eins og sjá má af Þúsund
og einni nótt. Skáldskapur Múhameðs-
trúarmanna er ekki með öllu ólikur gull-
aldarbókmenntum okkar íslendinga, að
því leyti, að þar eru líkingar í hávegum
hafðar og mikið notaðar. T. d. minnast
persnesk skáld varla nokkurn tíma á
kvenlega fegurð og yndisþokka, án þess
að nefna ekki um leið næturgala, eða
einhvern gimstein.
Kóraninn er eins og áður er sagt merk-
ast af ritum Múhameðstrúarmanna og
er heilsteypt og glögg lýsing af trúarlífi
þeirra. Aftur á móti eru í sögum Þúsund
og einnar nætur ágætar lýsingar á heim-
ilislífi Araba eins og þaö var og er jafnvel
enn þann dag í dag sums staðar.
Hinu blómlega bókmenntatímabili
Araba og Persa lýkur með skráningu
sagnanna í Þúsund og einni nótt. Ekki
verður það með neinni vissu sagt hver
skráð hefur sögurnar, enda ólíklegt talið
að það hafi gert nokkur einn maður.
Hins vggar er það talið nokkurn veginn
vist, að þær voru skráðar í Egyptalandi
snemma á 13. öld. Um uppruna sagnanna
er það vitað, að þær hafa lengi verið að
myndast meðal ýmsra þjóða, aðallega við
Miðjarðarhaf austanvert fyrst og fremst
þó meðal Araba, Persa og þeirra þjóða,
er þeir brutu undir sig.
Sögurnar í Þúsund og einni nótt eru
hvort tveggja í senn göfgandi og heill-
andi lestur. Þar kemur fram hatur og
fyrirlitning á harðstjórn og kúgun. Frá-
sögnin er látlaus og einföld, en þó eru
sögurnar skemmtilegar aflestrar og spenn-
andi.
Þeir, sem lesið hafa Þúsund og eina
nótt. undrast ekki þann mikla frama, er
sögurnar hafa hlotið hjá öllum þjóðum,
er þeim hafa kynnzt, enda má óhætt
segja, að Þúsund og ein nótt sé með vin-
sælustu bókum heims. Þaö er bók, sem
allt.af er lesin jafnt á öllum öldum.
Það var mikið happ fyrir islenzka bóka-
vini, að Steingrímur Thorsteinsson skáld
skyldi ráðast í það á. námsárum sínum í
Kaupmannahöfn og þýða Þúsund og eina
nótt á íslenzku, því óvíst er, að það hefði
veriö meðfæri annarra að gera það betur
og fráleitt er að nokkur þýðandi nú, að
þeim mörgum ólöstuðum, gæti búið þess-
ar perlur í slíkan snilldarbúning á ís-
lenzku og Steingrímur hefur gert.
Pyrst kom Þúsund og ein nótt' út á
íslenzku i Káupmannahöfn 1857—64 á
kostnaö Páls Sveinssonar. Þýðingin var
eftir Steingrím Thorsteinsson, eins og
áður er sagt. Önnur útgáfa kom út í
Reykjavík á árunum 1910—14.