Búnaðarrit - 01.01.1966, Síða 194
188
BÚNAÐARRIT
nema þar sem prestssetrin liafa verið flutt, en það er aðeins
á örfáum stöðuin. Búskap presta liefir mjög hnignað hin
síðari ár. Af þeim sökum liefir eitthvað af prestsseturs-
jörðum farið í eyði, aðrar að einhverju eða ölhi leyti
verið byggðar til skamms tíma, og í sumum tilfellum er
það svo, að þótt prestar liafi setið prestssetrin, hefir mjög
dregið úr búskap sjálfra þeirra, en þá öðrum leigð jarðar-
afnot að parti til. Á nokkrum prestssetursjörðum reka
prestar enn myndarlegan búskap, sem stendur fyllilega á
sporði búrekstri granna þeirra. Sú brevting, sem liér er
lýst, liefir leitt til þess, að prestssetursjarðir liafa í heild
dregizt mjög aftur úr öðrum jörðum um ræktunarfram-
kvæmdir og þá oftast einnig aðrar framkvæmdir í svip-
uðum hlutföllum. Það er til skýrsla, sem tekur yfir tíma-
bilið 1920—1955, þar sem gerður er samanburður á tún-
stærð, heyfeng og búsáhöfn á prestssetursjörðum og með-
albújörðum bænda. Þessi skýrsla staðfestir fullkomlega
það, sem að framan er sagt, að prestssetursjarðirnar liafa
í lieild dregizt mjög aftur úr í ræktun og öðrum umhót-
um samanborið við umhverfi þeirra. Það væri engan veg-
inn sanngjarnt að skella allri skuld á presta þá, sem jarð-
ir þessar sitja, vegna þessa. Þeir liafa vissulega sínar af-
sakanir. Þetta á í verulegum atriðum rætur að rekja til
þjóðfélagsbreytinga. Búrekstrarumsvif presta virðast ekki
falla að prestsstarfinu eins og áður var. Þess vegna þarf
að búa þeim önnur og heppilegri búsetuskilyrði, þar sem
þeir njóta sín betur í þjónustu þeirrar köllunar, sem þeim
hefir fallið í skaut. Hins vegar þarf að ráðstafa prestsset-
ursjörðunum þannig, að sá þjóðarhagur og framtíðar-
öryggi, sem felst í ræktun landsins og annarri uppbygg-
ingu í sveituin, fari ekki að meira eða minna leyti fyrir
ofan garð og neðan á jörðum þessum, sem margar eru
frá náttúrunnar bendi til þess kjörnar að geta verið liöf-
uðból byggðarlags á vegum þeirrar tækniþróunar, er nú
stýrir gerðum vorum. Það er af þessum ástæðum, að Bún-
aðarþing leggur á það megináherzlu, að máli þessu sé