Fréttablaðið - 22.04.2010, Qupperneq 11

FIMMTUDAGUR 22. apríl 2010
Gróður mun ná sér þar sem
öskufall hefur orðið á næsta
einu til tveimur árum segir
jarðvegsfræðingur. Aska
getur verið hinn fullkomni
áburður í hæfilegu magni
segir eldfjallafræðingur.
„Aska getur virkað sem mjög
fínn áburður og er í rauninni
ástæða þess að íslenskur jarð-
vegur er jafn frjór og hann er,“
segir Þorvaldur Þórðarsson eld-
fjallafræðingur. „Almennt séð
er í lagi fyrir jarðveginn þó að
allt að tíu sentímetra þykkt lag
af ösku falli. Gjóskan frá Eyja-
fjallajökli er mjög fíngerð og það
hefur orðið til þess að hún mynd-
ar þessa pönnu þar sem hún er
þykkust.“
Þorvaldur bendir á að mörg
efni í gjóskunni geri jarðveginn
betri. Ólafur Arnalds jarðvegs-
fræðingur útskýrir þetta betur.
„Askan er á flestum stöðum ekki
þykkari en svo að rigning skol-
ar henni niður í jarðveginn, þar
losna næringarefni úr henni,
snefilefni og steinefni á borð við
kalí, kalsíum og magnesíum, sem
eru hluti af þeim næringarefn-
um sem gróðurinn þarf til þess
að vaxa og dafna.“
Þegar sól skín á öskuna þá hitnar
hún og áhrif þess á jarðveg getur
verið að gróður taki fyrr við sér
en ella.
Ólafur segir öskuna sem fall-
ið hefur vegna gossins í Eyja-
fjallajökli mjög misþykka eins
og fram hefur komið. Þykkt lags-
ins hafi áhrif á það hversu fljótt
jarðvegur nær sér, en það skipti
líka máli hvernig jarðvegurinn
er sem askan fellur á. Þykkur og
ræktarlegur jarðvegur eins og
undir Eyjafjöllum þolir öskufall
betur en til dæmis viðkvæmur og
mikið nýttur afréttarjarðvegur
eins og á hálendi Íslands. Þar
geti aska stuðlað að uppblæstri.
Ólafur segir að jarðvegurinn
muni ná sér víðast á næstu einu
til tveimur árum. Þar sem lagið
sé þykkast muni þurfa að plægja
öskuna niður í jörð. „Úr verður
eldfjallajarðvegur en svo nefnist
allur jarðvegur á Íslandi.“
sigridur@frettabladid.is
Aska getur virk-
að sem áburður
Yfir fjögur þúsund nemendur 10.
bekkjar af 4.400 höfðu skráð sig
í framhaldsskóla í forinnritun
svokallaðri í fyrradag. Hún felst
í því að nemendur velja fram-
haldsskóla og annan til vara án
þess að einkunnir fylgi. For-
innritun átti að ljúka 16. apríl
en var framlengd þar til í gær-
kvöldi. „Það voru allmargir nem-
endur erlendis fastir vegna flug-
bannsins,“ segir Sölvi Sveinsson
hjá framhaldsskólasviði. Hann
segir að þó að um könnun sé að
ræða hafi verið ákveðið að fram-
lengja frestinn. Stefnt er að því
að úrvinnslu úr henni verði lokið
næstu mánaðamót og verða niður-
stöður hennar þá öllum aðgengi-
legar. Þá kemur í ljós hvort óskir
nemenda og pláss í skólum fara
saman.
Formlegur umsóknartími í
framhaldsskóla er 7. til 11. júní.
Þá geta nemendur breytt umsókn
sinni eða látið hina standa. - sbt
Forinnritun í framhaldsskóla:
Framlengdu umsókn-
arfrest vegna gossins
Gjóska og gjóskurík móðurefni
ásamt basískum hraunlögum
eru helstu móðurefni íslensks
jarðvegs. Slíkur jarðvegur finnst
nær hvarvetna á eldfjalla svæð-
um jarðar. Hann hefur verið
nefndur eldfjallajörð á íslensku.
Stærsti hluti jarðvegs á Íslandi er
eldfjallajörð, fleiri jarðvegsgerðir
hafa þó umtalsverða útbreiðslu.
Það er sérstakt að á Íslandi telst
stærsti hluti votlendis einnig til
eld fjalla jarðar, sem og jarðvegur á
auðnum.
HEMILD: JARÐVEGSSTOFA LANDBÚNAÐARHÁSKÓLA
ÍSLANDS.
Íslenskur jarðvegur
Áhrif öskufalls á gróður
GRAFÍK: JÓNAS
GOS Í EYJAFJALLAJÖKLI
Þegar öskulag er
þykkt borgar sig að
plægja það niður í
jarðveginn.
Snefi lefni og
steinefni losna út
í jarðveginn og
næra hann.
Öskulag allt að nokk-
urra sentímetra þykkt
rignir niður í jarð-
veginn og blandast
honum.
Ef öskulagið er í þykk-
ara lagi nær það hvorki
að rigna niður né gróð-
ur að vaxa í gegn.
Sólin skín á
jörðu, askan
hitnar og jarð-
vegur hlýnar
sem getur
fl ýtt fyrir vexti
gróðurs.