19. júní - 19.06.1997, Side 42

Eru unglingarnir
■■
Orstutt skoðanakönnun um jafnréttismál var lögð ryrir nem-
endur í 8.-10. bekk í einum af grunnskólum borgarinnar.
AUs svöruðu 107 nemendur, 56 strákar og 51 stelpa.
Spurt var: 1. Hefurðu einhvern tímann velt jafnréttismálum
fyrir þér? -Finnst þér vera jafnrétti á Islandi? 2. Heldur þú að
konur og karlar eigi jafna möguleika á að starfa við það sem þau
langar til? 3. Finnst þér að þau eigi að hafa jafna möguleika á
að starfa við það sem þau langar til? 4. Finnst þér að konur og
karlar ættu að fá jafnhá laun fyrir sarns konar störf? 5. Heldur
þú að konur og karlar fái alltaf jafnhá laun fyrir sams konar
störf? 6. Finnst þér konur geta unnið öll sömu störf og karlar?
Ef ekki, hvaða störf geta þær ekki unnið? Finnst þér vera ein-
hver störf sent karlar geta ekki unnið? 7. Finnst þér að konur
og karlar eigi að taka jafnan þátt í heimilisstörfum? Heldurðu
að þau geri það almennt? 8. Finnst þér að feður og rnæður eigi
að taka jafnan þátt í barnauppeldinu? Heldurðu að þau geri það
almennt? 9. Heldurðu að stelpur og strákar eigi jafna mögu-
leika á að læra það sem þau vilja? 10. Hvað langar þig til að
verða þegar þú verður stór?
Vissulega er þetta óformleg og óvísindaleg viðhorfskönnun,
en hún vekur mann samt til umhugsunar, því svo virðist fræðsl-
an um stöðuna í samfélaginu hafi eitthvað skolast til. Fáir nem-
endur í 8. bekk höfðu velt fyrir sér jafnréttismálum, en þeim
fjölgaði þegar kom í 10. bekk. I’ó voru það miklu frckar stelp-
ur sem höfðu velt þcssu fyrir sér en strákar. Þeir sem á annað
borð höfðu hugsað málið svöruðu flestir að ekki væri jafnrétti á
íslandi. I’eir sem voru á því að hér væri jafnrétti, merktu hins
vcgar allir nei við spurninguna um hvort þeir hefðu velt jafn-
réttismálum fyrir sér.
Hvað geta konur/karlar ekki?
Meðal þess sem nefnt var að konur gætu ekki orðið var járn-
smiður, múrari, vélvirki, sjómaður, öryggisvörður og útkastari á
tónleikum, auk þess gætu þær ekki verið í þungaflutningum eða
byggingarvinnu.
Karlar voru ekki taldir geta orðið flugfreyjur, barnapíur, leik-
skólakennarar, Ijósmæður, handavinnukennarar, ritarar eða
stripp-dansarar. Einn nefndi líka heimilisstörf og annar vændi.
46-
Suinir voru með kynskiptu hæfilcikana á hreinu:
Konur gcta ekki unnið störf sem krefjast líkamlegra krafta.
Karlar geta ekki unnið ntjög fíngerð nákvæmnistörf. Þeir eru
svoddan klunnar. (16 ára stelpa).
Konur geta ekki unnið störf sem krefjast líkamlcgs atgervis.
Karlar geta ekki unnið störf sem krefjast kvcnlcgs innsæis. (16
ára strákur).
Allir nemendurnir töldu að konur og karlar ættu að fá jafnhá
laun fyrir sains konar störf, en nær undantekningarlaust töldu
þeir að sú væri ekki raunin.
13 strákar, eða nærri fjórðungur þeirra, töldu að kynin ættu
ekki að taka jafnan þátt í heimilisstörfúnum. Allar stelpurnar
vildu hins vegar jafna verkaskiptingu við heimilisstörfin. I’eir
sent vildu skipta þátttökunni voru Iangflestir á því að það væri
ekki gert jafnt í dag.
6 strákar vildu ekki skipta barnauppeldinu jafnt og ein stelpa.
Nokkuð jafnt skiptist hins vegar hvort krakkarnir töldu foreldra
í dag taka jafnan þátt í uppcldinu.
Hvað vilja krakkarnir verða?
Nær undantekningarlaust ætluðu krakkarnir í framhaldsnám.
Nokkuð fleiri stelpur vildu verða læknar en nærri jafnt hlutfall
ætlaði út í lciklist eða lögfræði. Algengt var að stelpurnar lang-
aði að verða hjúkrunarkonur eða flugfreyjur cn strákana að
verða flugmenn eða tölvufræðingar. Ef um iðnnám var að ræða
völdu stelpurnar fatahönnun eða hárgreiðslu en strákarnir
srníðar eða kokkinn. I’rátt fyrir þessa „gömlu“ skiptingu töldu
nær allir að stelpur og strákar hcfðu jafna möguleika á að starfa
við það sem þau langaði til og læra það sem þau vildu.
Nokkrir kusu að svara spurningunni huglægt; strákar svör-
uðu „ríkur“ og stelpa sagðist ætla að verða betri manncskja,
hvort sem það segir eitthvað um mismun kynjanna.
I’essi svör hljóta að benda til þess að hefðir og ímyndir ráði
miklu um hugmyndir krakkanna um eigin möguleika. I’að þarf
augljóslega að beina athygli þeirra að því að starfsval er ckki
kynbundið. -Eða er það svo? Enn eru t.d. 95% nemenda í
hjúkrunarfræði konur og enn eru það bara stelpur sem langar í
hjúkrunarfræði. Er ekki ljóst að hcfðirnar breytast ekki fyrr en
kvennastéttum er lyft til jafns við sambærilegar karlastéttir? ■