19. júní - 19.06.1997, Blaðsíða 19

Stefna stjórnmálaflokka í jafnréttismálum
Ymislegt markvert má finna ef tekin
eru til skoðunar þingmál sem borin
hafa verið upp eftir síðustu kosningar
og flokkast undir jafnrétti (kynja) og
konur. Þrjú þing hafa staðið eftir kosn-
ingarnar, þar af eitt aukaþing sem stóð
í einn mánuð. Frá þessum tíma hafa
verið borin upp 46 mál af umræddum
toga: 26 fyrirspurnir, 13 tillögur til
þingsályktunar,5 frumvörp og 2 skýrsl-
ur. Til samanburðar má nefna að 112
heilbrigðismál voru borin upp á þessu
tímbili og 40 mál sem snúa sérstaklega
að bankamálum landsmanna. Rétt er
þó að minnast á að jafnréttismál eru fá
miðað við önnur sem hafa sérstakt
ráðuneyti fyrir sig, s.s. umhverfismál.
Ekki er ætlunin að rekja kerfisbundið
efni málanna heldur er verðugast að
skoða fjölda þeirra og efni með tilliti til
stefnu hvers og eins stjórnmálaflokks í
jafnréttismálum. Að sjálfsögðu eru
ýmsar tegundir mála ekki fullkomlega
samanburðarhæfar og er sá fyrirvari
settur hér að ekki skal meta niðurstöð-
ur bókstaflega. Til að upplýsingar um
jafnréttismál á þingi gagnist hins vegar
eitthvað er nauðsynlegt að svara eftir-
farandi spurningum: Eru framborin
jafnréttismál hvers og eins þingflokks í
samræmi við yfirlýsta jafnréttistefnu
hans? Eru flokkar sem gefa sig út fyrir
að vera jafnréttissinnaðir jafnvirkir
talsmenn þess í þingsal?
Sj álf stæðisflokkur
(þingstyrkur 39,7%)
Stefna flokksins samkvæmt samþykktum frá síðasta flokksþingi er í anda einstaklingsfrelsis
og lögð er áhersla á að jafnréttismál séu mannréttindamál og ættu þá frekar heima innan
verksviðs forsætisráðuneytis. Að frátaldri almennri ályktun um jafnrétti einstaklinga eru
„áhersluatriði" flokksins: afnám kynbundins launamunar, viðhorfsbreyting með aukinni
þátttöku kvenna í opnberri stefnumótun, starfsmat, vinnustaðasamningar, gagnsætt
launkerfi, breyttur og sveigjanlegur fæðingarorlofsréttur með áherslu á jafnan rétt
kynja og jafnréttisfræðsla í skólum. Þegar þingmál eru hins vegar skoðuð er ekkert í
anda þessara stefnumarkmiða að finna. Vera má að einhver vinna fari fram í ráðuneyt-
um flokksins en lagabreytingar eru engar né tilraunir gerðar af hálfu þingmanna til
þingsályktana. Það má m.a. benda á að þrjú tækifæri hafa að vissu leyti fengist til hlut-
deildar í þingsályktunartillögum um fæðingarorlof feðra. Það mál er ekki skilgreint út
frá fijálshyggjusjónarmiðum sérstaklega en af einhverjum orsökum hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn hins vegar ekki séð ástæðu til að hlutast til um málið enn. Ljóst er að engin
tengsl virðast vera á milli annars vegar flokkssamþykkta Sjálfstæðisflokksins og hins vegar
þingstarfa hans eftir síðustu kosningar.
Þjóðvaki
(þingstyrkur 6,3%)
í stefnuskrá Pjóðvaka frá 1995 er jafnrétti kynja fyrst og fremst talið efla lýðræði í
landinu og erfitt er að andmæla þvi. Áhersla er lögð á jöfnun launamunar kynja, lengt fæð-
ingarorlof og sjálfstæðan rétt beggja foreldra til töku fæðingarorlofs. Flokksmenn Þjóðvaka
vilja jafnframt tryggja jafnrétti kvenna og karla í stjórnarskrá. Einnig er nefnt að stuðla skuli
að opnu launakerfi þar sem kjör koma skýrt fram, m.a. í kjarasamningum; að heildarlauna-
greiðslur verði felldar inn í opinbera launataxta. Þingflokk Þjóðvaka má með ágætum hætti
tengja þeirri stefnu sem flokkurinn kennir sig við í jafnréttismálum. Líkt og hjá Framsókn
mæðir þó mest á einum þingmanni flokksins, Svanfriði Jónasdóttur, við að hafa frumkvæði
í jafnréttismálum á þingi.
L
)7