19. júní - 19.06.1997, Blaðsíða 14

Eftir sjö ára bið er Judith Esztergal orðirm íslenskur ríkis-
borgari. Hanna Katrín Friöriksen bauð Judith uppá kaffibolla
í því tilefni og spjallaði við hana um muninn á þvi að vera
afrekskona í handbolta í Ungverjalandi og á íslandi.
„Hérna vantar keppnina,“ segir Judith. „I’að er allt fullt af bók-
um sem segja að keppni sé óholl fýrir börn og jafnvel unglinga
en þetta er það sem íþróttir snúast unt. I’ær snúast ekki um að
gera öllum jafnt undir höfði, ekki frekar cn annað sem maður
fæst við í lífinu. Lífið er keppni.“
Judith, sem stendur á þrítugu, kont hingað til lands fyrir sjö ár-
um til þess að spila handbolta með ÍBV. Hún er frá Búdapest
þar sem hún var 17 ára gömul komin í meistaraflokk, varð
Ungverjalandsmeistari, bikarmeistari og lék til úrslita um Evr-
ópumeistaratitil. Svo komu upp peningavandræði í liði hennar
og enskukunnátta J udithar varð til þess að hún var beðin um
að koma liðinu til bjargar, láta selja sig til Islands. „Ég var 23
ára og alveg til í að prófa,“ segir hún. Umskiptin urðu töluverð,
frá því að leika handbolta sem hálfatvinnumanneskja í það að
vinna í fiski á daginn og æfa handbolta á kvöldin. „Ég var ekki
vön því að vinna með boltanum enda æfðum við alltaf tvisvar á
dag úti. I Eyjum fékk ég vinnu í fiski: hér eru stígvél, sloppur
og hnífur og þetta er fiskur, gjörðu svo vel. Ég hélt fyrst að
menn væru að grínast."
Eftir fimm ár í Vcstmannaeyjum ákvað Judith að flytja til
Reykjavíkur þar sem hún gekk til liðs við Hauka. I’ar hefur hún
verið sigursæl, liðið hefur orðið Islandsmeistari bæði árin, bik-
armeistari annað árið og Judith var valin besti Ieikmaður deild-
arinnar síðasta vetur. Að auki hefur hún þjálfað yngri flokka í
handboltanum, unglingalandslið og verið viðriðin þjálfun
meistaraflokks. „Vandamálin byrja í yngri flokkunum," segir
Judith. „I’að er ómögulegt að troða fjörutíu krökkum saman í
lítinn sal með einum þjálfara og þykjast ætla að kenna þeim eitt-
hvað. I’að er skortur á húsnæði hjá íþróttafélögunum, það á svo
sem líka við um strákana, en þegar aðstaðan er af skornum
skammti lendir það alltaf verr á kvenfólkinu. Þær eru alltaf í
öðru sæti.“
Judith nefnir annað til sögunnar sem hún telur að skipti miklu
máli varðandi eflingu kvennaíþrótta. „I Ungverjalandi er reynt
að velja úr þá sem líkur eru á að standi sig. Þjálfarar mæta í leik-
fimitíma skólanna til þess að velja úr efnilega krakka. Þeir reyna
líka að beina krökkunum á réttar brautir, bcnda til dæmis stelpu
sem æfir handbolta á að hún muni líklega eiga betur heima í
fimleikum eða tónlist. Þetta má ekki hér, það má varla skipta
krökkunum í a, b og c lið. I’að er mikill misskilningur að keppni
sé af hinu vonda, hún hefúr mikið uppeldislegt gildi ef staðið er
rétt að málum. Það er líka eins og fólk, foreldrar og aðrir, gangi
út frá því að stelpur þoli keppni vcrr en strákar.“
„Svo hverfa stelpurnar þcgar þær komast á unglingsárin," segir
Judith. „Ég veit ekki hvað verður af þeim, en þær hætta að
mæta á æfingar.
Viðhorf foreldra og annarra skiptir miklu máli, ég hef til dæm-
is orðið vitni að því að ungar stelpur taki sér frí frá æfingum fyr-
ir jól af því að þær eru að hjálpa til við jólaundirbúninginn. Ég
hef ekki orðið vör við að foreldrar kalli á strákana frá æfingum
til þess að baka og taka til.“
En þrátt fyrir þetta er Judith ekki frá því að hlutirnir séu að
breytast til batnaðar. Kvenfólkið æfi betur en þegar hún kom
fyrst til landsins, þjálfarar séu almennt orðnir betri og metnað-
urinn til þess að standa sig orðinn meiri. „Það er samt mikill
rnunur á þeirri aðstöðu sem kvenfólkið býr við samanborið við
karlana,“ segir hún og rifjar upp skúringar, flöskusöfnun, veit-
ingasölu og sölu á harðfisk, klósettpappír og jólakortum. Allt
íjáröflun fyrir kvennahandboltann.
Það eru nokkur ár síðan Judith ákvað að sækja um íslenskan rík-
isborgararétt. Sjö ár, segja reglurnar og eftir þeim var farið í til-
felli hennar, þó dæmi séu um að afreksfólk í íþróttum hafi farið
styttri leið. Þeir hafa á undanförum árum verið ófáir sem hafa
reynt að leggja handboltakonunni frá Budapest lið í sambandi
við ríkisborgararéttinn. Hún segist eiga fulla möppu affallegum
bréfum um sig sent vinir og samstarfsmenn hafa sent allsherjar-
nefnd Alþingis í von um að flýta ferlinu. Judith nefnir þar
vinnuveitanda sinn, Arndísi Þórðardóttur, ciganda Birgis ehf.,
scm hún segir hafa hjálpað sér mikið. „Ekki bara varðandi rík-
isborgararéttinn, heldur líka í sambandi við handboltann. Hún
er margfaldur íslandsmeistari á skíðum og skilur því erfiðleik-
ana við að samræma fulla vinnu og þátttöku í keppnisíþrótt-
um.“
Meðal annarra sem rcyndu að aðstoða Judith við að öðlast ís-
lenskan ríkisborgararétt er Erla Rafnsdóttir, fyrrum landsliðs-
þjálfari kvenna í handknattleik, sem hafði hug á að nýta krafta
Judithar í landsliðinu. En allt kom fyrir ekki og þær raddir heyr-
ast sem segja að árangur slíks þrýstings hefði mögulega orðið
annar og betri hefði verið um að ræða feng fyrir karlalandslið-
ið. Judith segist ekki nenna að velta sér lengur upp úr slíkum
hugleiðingum, nú sé hún orðin íslendingur og þó hún telji ekki
miklar líkur á að verða nýliði í íslenska landsliðinu þrítug að
aldri eigi hún samt vonandi eftir góð ár í boltanum - sem Is-
lendingur! ■
U