19. júní - 19.06.1997, Blaðsíða 49

Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir: íslenskur kvenna-
áratugur kirkjunnar
1. Það hefði ómetanlegt gildi fyrir kirkjuna að fara eftir sam-
kontulagi lútherska heimssambandsins um að konur skipi ekki
minna en 40% af nefndum kirkjunnar og karlar ekki heldur. Is-
lenska þjóðkirkjan hefur þó haft þetta að engu. Ef kirkjan færi
eftir þessum tilmælum mundi hún virða boðskap Biblíunnar
um mannréttindi kvenna. Hún nyti hefða kvennamenningar-
innar svo sem gildis umhyggjunnar í stjórnun og kunnáttu
kvenna í að nýta þau sem næst
standa til að leysa vandamál. Hún
gæfi sjálfri sér kost á að komast út úr
feðraveldinu. Lciðirnar til urbóta
eru þær að fara eftir tilmælum um
jafnrétti og standa vörð um að það
nái frá nefndunum út í kirkjuna.
Nefndarþátttakan er ekki markmið í
sjálfu sér heldur er markmiðið ár-
angurinn af starfi þeirra.
2. Þetta er afar mikilvæg gagnrýni.
Orð móta veruleikann. Þess vegna
skiptir það öllu rnáli fyrir kirkjuna að
taka upp hina alkirkjulegu stefnu á
notkun á máli beggja kynja, sem er
heitið sem ég nota yfir inclusive
language. Eg mundi gangast fyrir endurskoðun á málfari helgi-
siðabókarinnar, útgáfu á Nýja testamentinu nteð ntálfari beggja
kynja, gangast fyir því að sálinar verði ortir með þessu málfari
og hvetja til notkunar þess í messum og á fundum. Eg mundi
efna til íslenks kvennaáratugar kirkjunnar í franthaldi afkvenna-
áratugi Alkirkjuráðsins sem lýkur 1998 og gangast fyrir því að
kirkjan geri jafnréttisáætlun og fari eftir henni.
3. Umfrant allt það gildi að konur gætu komið að sínum stjórn-
unarstíl sem hefur ekki fengið að njóta sín í kirkjunni hingað til.
Það er mjög rætt í kirkjunni hvaða stefnu konur eigi að taka í
málurn kvenna þegar þær hafa möguleika til áhrifa. Tvær stefn-
ur hafa mótast, sú að það sé nægilegt að konur séu sýnilegar og
það muni leiða af sjálfu sér að þær hafi mótandi áhrif með nær-
veru sinni. A hinn bóginn er sú skoðun að konur sem fá mátt
til áhrifa skuli nota hann til að bera frarn jafnrétti kynjanna og
hugmyndir kvennahreyfingarinnar um nýjar leiðir. Eg styð þá
skoðun eindregið en tel að okkur konum beri nauðsyn til að
halda vináttu milli þessara tveggja hópa.
Séra Gunnar Kristjánsson: Konur bendi á færar
leiðir fyrir kirkjuna
1. Eg tel það hafa tvímælalaust gildi fyrir kirkjuna að þáttur
kvenna aukist. Það er ekki aðeins spurning um jafnrétti kvenna
heldur lít ég á málið út frá sjónar-
miði kirkjunnar sem stofnunar og
fjöldahreyfingar. Það hlýtur að vera
hagur hennar að þar séu fulltrúar
sem flestra þjóðfélagshópa virkir í
stjórn og stefnumörkun. Hlutur
kvenna er ckki mikill í þessum 27
nefndum, hins vegar er þátttaka
kvenna almennt rnikil í starfi kirkj-
unnar, má þar nefna sóknarnefndir
og kirkjukóra. Hér í rnínu prófasts-
dærni eru allmargar konur fulltrúar
á héraðsfundi prófastsdæmisins,
hins vegar eru þar fáir kvenprestar.
A kirkjuþingi eru alltof fáar konur
og í kirkjuráði er engin. Eg treysti
konum sjálfunt best til þess að benda á færar leiðir til aukinna
áhrifa innan kirkjunnar og tæki fúslega við ráðleggingum frá
þeim um það efni. Markviss jafnréttisáætlun yrði áreiðanlega að
gagni.
2. Allt frá því ég kynntist kvennaguðfræðinni vestanhafs vetur-
inn 1970-71 og sótti námskeið um guðshugtakið hjá Mary
Daly, einum helsta frumkvöðli kvennaguðfræðinnar, hef ég ver-
ið á þeirri skoðun að prestar og aðrir sem áhrif hafa í kirkjunni
verði að vera vakandi um notkun tákna í tungumáli og hugtaka-
forða kirkjunnar. Námskeiðið fjallaði einmitt um guðshugtakið
í guðfræði Pauls Tillich sem er Ground of Being og því ntjög
vel heppnuð tilraun á ensku til að sneiða hjá ofnotkun karl-
kenningar guðshugtaksins. Hjá því verður að vísu aldrei komist
til fulls enda ávarpaði Jesús Guð sent föður, m.a. í hinni drott-
inlegu bæn. Hér er urn mjög mikilvægt mál að ræða sent snert-
ir ekki hvað síst helgihaldið, bænir kirkjunnar og fastmótaða
texta. Textar Biblíunnar eru vandmeðfarnari en aðrir textar í
þessu efni, ég hef reyndar kynnst því erlendis og einstaka sinn-
um notað það sjálfur, einkum áður íý'rr, að bæta inn „og syst-
ur“ á eftir ávarpinu „bræður“ í bréfuin Nýja testamentisins. Eg
myndi því áreiðanlega beita mér fyrir varkárni í meðferð tungu-
málsins að þessu leyti eins og ég tel mig hafa gert hingað til.
3. Það hefði áreiðanlega talsvert gildi, í það minnsta ætti það að
geta gefið þeim sorglega einlita valdahópi í æðstu stjórn kirkj-
unnar nýtt og litríkt yfirbragð, ég er ekki frá því að áhersluþætt-
ir yrðu að einhverju leyti aðrir þótt ég sjái það ekki fýrir á þess-
ari stundu í hverju það gæti helst falist. Konur hafa alltaf verið
helstu boðberar kristinnar trúar í sögunni, ekki hvað síst vegna
uppeldisáhrifanna, þeint ætti því að vera treystandi fýrir því að
setjast í æðstu valdastóla kirkjunnar. Þær verða hins vegar að
sýna áhuga á því sjálfar.
Séra Karl Sigurbjörnsson: Kirkjan hvetji konur
1. Mikilvægt fýrir kirkjuna: Ég tel að það hafi tvímælalaust gildi
fýrir kirkjuna að þetta hlutfall jafnist. Islenska þjóðkirkjan er líka
skuldbundin stefnumörkun lútherska heimsambandsins um að
sjá til þess að auka þátt kvenna í starfi og stjórnun kirkjunnar,
að leitast við að styrkja sjálfsmynd kvenna og vinna gegn ntis-
rétti og ofbeldi gegn konunt. Kirkj-
an hlýtur að vinna að þessum mál-
um á hverju því sviði sem henni er
tiltækt, í uppeldi og fræðslu og boð-
un. Hvað varðar aukinn þátt kvenna
í nefndum og ráðunt beinast spjótin
að þeim sem ráða og skipa slíkar
nefndir, en þar þarf rneira að koma
til. Hér getur enginn einstaklingur
ráðið, jafnvel þótt sitji á biskups-
stóli. Þjóðkirkjan er lýðræðislega
uppbyggð stofnun með sóknar-
nefndum sínum og upp úr. Lýðræð-
ið getur verið seinvirkt en það er þó
fær Ieið til þess að koma málum
frarn. Kontim hefúr fjölgað rnjög í
ábyrgðarstöðunt sóknanna en það tekur tíma að ná því mark-
miði að jafna hlut þeirra. Ég vil hvetja konur til að gefa kost á
sér í sóknarnefndir og leita eftir áhrifum þar svo og í héraðs-
nefndum og á kirkjuþingi svo kirkjan sinni skyldum sínunt í
þessum málum.
2. Lifandi samtal: Gagnrýni kvenna er víðfeðm og margbrotin
og því engin leið að svara þessu í nokkrum setningum. Margt
er þar mikilvægt og jákvætt fýrir boðun fagnaðarerindisins í
samtímanum, annað síður. Ég vil stuðla að því að hið guðfræði-
lega samtal verði lifandi innan kirkjunnar og forðast að átök
rnilli andstæðra sjónarmiða kljúfi kirkjuna í fýlkingar sent tali
sitthvert tungumálið og hafi ólíka guðsmynd. Hvítasunnuund-
rið og upphaf kristinnar kirkju kennir okkur að andi Guðs vek-
ur nýjan skilning, þvert yfir múra tungumálsins og menningar-
heirna, og kristin kirkja varð til sem samfélag sem gat nteð sanni
*7