Fréttablaðið - 16.12.2010, Blaðsíða 48

48 16. desember 2010 FIMMTUDAGUR
Undanfarið hefur verið í umræðunni að aðrar heil-
brigðisstéttir en læknar sjái um
hluta þeirra verka sem eingöngu
læknar hafa sinnt hingað
til á Íslandi.
Fulltrúar hjúkrunar-
fræðinga hafa greint frá
hvernig þeir sjá sína fag-
stétt inni í þeirri mynd
og fulltrúar sjúkraþjálf-
ara hafa bent á hvað tíðk-
ast í öðrum löndum varð-
andi þeirra stétt.
Sem fulltrúi geisla-
fræðinga vil ég koma
því á framfæri að geisla-
fræðingar í ýmsum lönd-
um í heiminum sjá um
úrlestur tiltekinna rann-
sókna sem hér á landi
eru í höndum lækna.
Einnig sjá geislafræð-
ingar um klíníska skoðun
sjúklinga sem orðið hafa
fyrir minni háttar áverk-
um, meta hvort þurfi
röntgenrannsókn, veita
þá meðferð sem þarf eða vísa sjúk-
lingum áfram til læknis ef áverk-
ar kalla á það. Þar sem slíkt fyrir-
komulag er, hafa mælingar sýnt að
þjónusta við sjúklinga hefur orðið
skilvirkari og öruggari. Á Íslandi
þarf lítið til að geislafræðingar
geti tekið að sér slík verk og er það
því raunhæfur möguleiki.
Í gildandi lögum um heilbrigðis-
þjónustu er hugsunin að nýta heil-
brigðisstofnanir í samræmi við þá
tækni og getu sem þær búa yfir.
Þannig er ætlunin að hátækni-
sjúkrahúsið sé notað til flóknari
verka sem eru í samræmi við getu
þess og svo framvegis. Sama á
að gilda um fagstéttir innan heil-
brigðiskerfisins, beina á til þeirra
verkefnum sem eru í samræmi við
þekkingu og getu þeirra. Slík ráð-
stöfun myndi dýpka þekkingu og
auka gæði þjónustu.
Langt er síðan aðrar
heilbrigðisstéttir en
læknar breyttust úr því
að vera lítt menntaðir
aðstoðarmenn lækna
yfir í að vera vel mennt-
aðar fagstéttir sem
vinna sjálfstætt. Ára-
tugir eru síðan mennt-
un þeirra þróaðist yfir í
að vera háskólamenntun
sem lýkur með háskóla-
gráðum. Það er því
löngu orðið tímabært að
endurskoða þessi mál
með það í huga að nýta
fjárfestingu menntunar
á sem bestan hátt með
gæði og örugga þjón-
ustu við sjúklinga að
leiðarljósi.
Sé okkur á Íslandi
alvara með að gera
heilbrigðiskerfið skil-
virkara og verja gæði þjónustu
við sjúklinga, á að endurskoða það
út frá þessum sjónarmiðum. Mik-
ilvægt er að heiðarlega og faglega
sé staðið að endurskoðun sem þess-
ari og að allar fagstéttir séu hafð-
ar með í ráðum. Hagur sjúklinga
verður að vera hafður að leiðar-
ljósi en ekki baráttan um völd sem
lengi hefur loðað við heilbrigðis-
kerfið.
Það hefur lengi verið vandamál að fá nægilegt fjármagn í bygg-
ingu hjúkrunarheimila fyrir aldr-
aða svo og til byggingar annarra
öldrunarstofnana. Þetta mál var
eitt aðaldeilumálið í borgarstjórn
Reykjavíkur þann tíma sem ég sat
þar á tímabilinu 1970-1982. Alþýðu-
flokkurinn flutti margar tillögur í
borgarstjórn um byggingu hjúkrun-
arheimila fyrir aldraða og um bygg-
ingu langlegudeilda fyrir aldraða
(B-álmu Borgarspítala). En fjár-
skortur hamlaði framkvæmdum
þá eins og nú. Á meðan deilur um
þetta mál stóðu sem hæst í borgar-
stjórn Reykjavíkur gerðist það, að
Albert Guðmundsson, þá borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins,lagði
til, að sérhver gjaldþegi í land-
inu greiddi ákveðið gjald í Fram-
kvæmdasjóð aldraðra til þess að
kosta byggingar aldraðra, hjúkrun-
arheimili og aðrar öldrunarstofnan-
ir. Þessi tillaga Alberts vakti þegar
mikla athygli og þótti snjöll lausn
á framkvæmdavanda aldraðra. Til-
laga Alberts náði fram að ganga og
varð til þess að Framkvæmasjóður
aldraðra var stofnaður.
Það hefur alla tíð verið skýrt
tekið fram í lögum, að Fram-
kvæmdasjóður aldraðra væri eins
og nafn sjóðsins bendir til ein-
göngu ætlaður til þess að kosta
framkvæmdir í þágu aldraðra. Og
þannig var það lengi vel en síðan
var sjóðurinn einnig opnaður til
þess að kosta rekstur öldrunar-
stofnana í vissum tilvikum. Það
var slæm breyting, þar eð eins og
nafn sjóðsins bendir til átti sjóður-
inn eingöngu að kosta framkvæmd-
ir aldraðra en ekki rekstur. En nú
keyrir um þverbak: Núverandi ríkis-
stjórn hefur gripið til þess ráðs að
seilast í Framkvæmdasjóð aldraðra
til þess að kosta sjúkrahúsrekstur
almennt vítt og breitt um landið.
Þetta er algert lögbrot, þar eð
ekki er að finna neitt ákvæði í
lögum um Framkvæmdasjóðinn
sem heimilar að ráðstafa fé úr
sjóðnum til reksturs sjúkrahúsa
almennt. Framlög til sjúkrahúsa
voru skorin svo harka lega niður í
frumvarpi til fjárlaga, að mikil mót-
mælaalda braust út. Ríkisstjórnin
gaf þá eftir og dró úr niðurskurð-
inum. Fram kom, að af 1700 millj-
óna króna minni niðurskurði hjá
sjúkrastofnunum yrði verulegur
hluti kostaður með framlögum úr
Framkvæmdasjóði aldraðra!
Kjaramálanefnd Landssambands
eldri borgara tók þetta mál fyrir og
gagnrýndi þá ráðstöfun heilbrigðis-
og félagsmálaráðherra að seilast í
Framkvæmdasjóð aldraðra, þegar
fjármuni vantaði í rekstur sjúkra-
stofnana almennt. Engin heim-
ild væri fyrir því í lögum. Ungir
stjórnmálamenn dagsins í dag vita
ekki að Framkvæmasjóður aldraðra
var einmitt stofnaður til þess að
kosta framkvæmdir fyrir aldraða.
Sjóður inn var einmitt stofnaður,
þar eð illa gekk að fá fjármuni frá
fjárveitingavaldinu til þess að kosta
hjúkrunarheimili og aðrar stofnanir
fyrir aldraða. Það er því fáheyrt að
stjórnvöld skuli nú taka sjóðinn
til þess að nota í rekstur almennt,
þ.e. almennan rekstur sjúkrahúsa.
Þessi ráðsmennska samrýmist ekki
nýjum vinnubrögðum stjórnmála,
sem boðuð hafa verið. Þessi vinnu-
brögð samrýmast ekki tillögum
Samfylkingarinnar um umbætur
og endurbætur í kjölfar hrunsins.
Samkvæmt þeim vinnubrögðum á
að ástunda heiðarleika og gegnsæi.
Það eru ekki heiðarleg vinnubrögð
að taka fjármuni, sem almenningur
greiðir til framkvæmda í þágu aldr-
aða og nota þá til annarra þarfa.
Ég skora á stjórnvöld að leið-
rétta þessi mistök og falla frá því
að taka fjármuni úr Framkvæmda-
sjóði aldraðra í almennan sjúkra-
húsrekstur.
Stjórnvöld misnota
Framkvæmdasjóð aldraðra
Aldraðir
Björgvin
Guðmundsson
viðskiptafræðingur
Umræða um tillögu Mannrétt-indaráðs Reykjavíkur borgar
(MR) hefur ekki verið hávær eftir
breytingar sem ráðið gerði á til-
lögunum. Telja margir að þar hafi
ráðið tekið af alla annmarka til-
lagnanna. En því fer fjarri. Vissu-
lega hefur verið tekið tillit til
margra ábendinga en eftir stend-
ur sami grautur í nýrri skál.
Meirihluti MR hefur varið til-
lögur sínar og segir að tillögurnar
séu samstíga leiðbeinandi reglum
þjóðkirkjunnar í öllum atriðum
nema einu. Slíkur rökstuðningur
lýsir óbilgirni og rökleysi meiri-
hlutans í undarlegum tillögum. Í
því sambandi vil ég spyrja meiri-
hlutann hvaða liður það sé sem er
svona mikið samstíga þjóðkirkj-
unni.
Er það að:
Kirkjan megi ekki heimsækja
grunnskóla eða kynna gott starf
kirkjunnar?
Ekki megi hengja upp auglýsing-
ar um kristilegt æskulýðsstarf?
Nemendur mega ekki þiggja
Nýja testamentið að gjöf?
Nemendur megi ekki syngja eða
taka annan þátt í kirkjuheimsókn-
um?
Prestar komi ekki að áfallahjálp
nema með sérstöku samþykki allra
hlutaðeigandi barna?
Trúar- og lífsskoðunarfélög
skipuleggi ekki fermingar- og
barnastarf á skólatíma en íþrótta-
félögum og tómstundastarfi utan
kirkju sé það heimilt?
Tónmenntakennarar megi ekki
syngja sálma með nemendum?
Í grunnskólum landsins er litið
á nemendur sem einstaklinga
með mismunandi þarfir sem þarf
að mæta. Þar er meðal annars að
finna nemendur sem þurfa sér-
staka fæðu, hafa ofnæmi, fara í
viðtal til námsráðgjafa eða fara í
aðrar stofur að læra. Sumir hafa
röskun á einhverfurófi, aðrir eru
með tourette og enn aðrir eru á
lyfjum. Mín reynsla sem kenn-
ari er að ef sérstakar aðstæður
nemanda eru útskýrðar vel fyrir
öðrum nemendum eykur það skiln-
ing þeirra gagnvart nemandanum
og breytir neikvæðum viðhorfum
þeirra í jákvæð. Það sama tel ég
eiga við þegar nemendur hafa
aðra trúar- eða lífsskoðun. Því er
afar misráðið að útiloka svo mik-
ilvægt atriði í lífi einstaklinga og
þjóðar.
Skólastarf á Íslandi markast
af stefnu sem kallast „Skóli fyrir
alla“. Er hún talin auka skilning
barna á félagslegri blöndun nem-
enda og undirbúningi þeirra fyrir
þátttöku í samfélaginu í fullu jafn-
ræði. MR telur þetta ekki gilda um
trúar- og lífsskoðanir, sem er mjög
undarlegt og fer gamaldags leið í
ætt við þá að loka þroskahefta á
sér stofnun svo hinir „heilbrigðu“
þurfi ekki að sjá þá í stað þess að
leyfa fjölbreytileika manna að
vera á yfirborðinu. Það er kjörið
tækifæri fyrir kennara að þjálfa
nemendur í umburðarlyndi og
skilningi á því að lífsviðhorf fólks
sé mismunandi.
Ætli MR sér að fara þá grýttu
leið að hafa lífsgildi öfgatrúleysis-
hópa að leiðarljósi verður ráðið að
gera sér grein fyrir því að aðrir
lífsgildishópar hafa sama rétt og
að fara yrði því alla leið. Það fer
til dæmis gegn lífsskoðunum Votta
Jehóva að halda hátíðir eins og jól
og afmæli. Ætlar MR að beita sér
fyrir því að afnema litlu jólin og
banna skólunum að halda slíkar
hátíðir á skólatíma eða banna nem-
endum að syngja afmælissönginn
til að gæta jafnræðis? Fræðsla á
kynlífi og notkun smokka fer gegn
lífsskoðunum kaþólikka. Þróunar-
kenning Darwins fer gegn trúar-
skoðunum strangtrúaðra. Hópar
trúaðra telja samkynhneigð synd.
Slíkt „trúboð“ verður að stöðva
ef MR ætlar að vera samkvæmt
sjálfu sér.
Meirihluti MR reynir að bakka
út úr ógöngum sínum með því að
taka það fram að hefðir í skóla-
starfi sem teljist hluti af gamal-
grónum hátíðum þjóðarinnar séu
í lagi. Ég spyr þá MR hvort það
sé skilningur meirihlutans að það
sé í lagi að brjóta „mannréttindi“
barna á gamalgrónum hátíðum en
ekki aðra daga? Það sér það hver
sem vill sjá að tillögur MR eru rök-
leysa og þegar á heildina er litið er
ekki verið að verja mannréttindi
heldur ráða annarlegir hagsmunir
för. Það er óeðlileg stjórnsýsla sem
á ekki að sjást í höfuðborg okkar.
Eru lífsgildi öfgatrúleysishópa
leiðarljós Mannréttindaráðs?
Skóli og kirkja
Fjalar Freyr
Einarsson
grunnskólakennari
Slíkt „trúboð“ verður að stöðva ef Mann-
réttindaráð Reykjavíkurborgar ætlar að
vera samkvæmt sjálfu sér.
Ekki er að finna neitt ákvæði í lögum um
Framkvæmdasjóðinn sem heimilar að
ráðstafa fé úr sjóðnum til reksturs sjúkra-
húsa.
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn
er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Endurskoðun verksviða
í heilbrigðiskerfinu
Heilbrigðismál
Katrín
Sigurðardóttir
formaður Félags
geislafræðinga
Geislafræð-
ingar í ýms-
um löndum í
heiminum sjá
um úrlestur
tiltekinna
rannsókna
sem hér á
landi eru
í höndum
lækna.
AF NETINU
Hraðbraut og aðrir skólar
Menntamálanefnd Alþingis telur að skýrsla Ríkisendurskoðunar kalli á að gerð
verði úttekt á framkvæmd allra þjónustusamninga mennta- og menningarmála-
ráðuneytisins um rekstur einkaskóla. Telur nefndin nauðsynlegt að í slíkri skýrslu
komi fram hvort og í hve miklum mæli það hafi viðgengist að fjárframlög hafi
verið ofgreidd úr ríkissjóði án þess að til endurgreiðslu þeirra hafi komið. Jafn-
framt komi fram samanburður við opinbera framhaldsskóla í þessu sambandi.
Pressan.is
Skúli Helgason
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 | www.eirvik.is
Sparaðu með Miele
Kynntu þér málið hjá sölumönnum Eirvíkur
Íslenskt stjórnborð - Stórt hurðarop
Íslenskar leiðbeiningar - 20 ára ending
Miele þvottavélar hafa verið framleiddar í yfir hundrað ár.
Miele þvottavélar og þurrkarar eru framleidd til að endast.