Frjáls verslun - 01.07.2004, Blaðsíða 74

LUNDÚNAPISTILL SIGRÚNAR
og glaðir saman. Það man enginn hvenær það yfir-
bragð var á þeim síðast. A blaðamannafundum sem
ég hef verið á með þeim tveimur hefur ekki þurft
mikið hugmyndaflug til að sjá að samband þeirra
tveggja er vægast sagt strekkt. Þeir horfa aldrei
hvor á annan. Þeir sitja hlið við hlið en nánast snúa
um leið bakinu hvor í annan. Tilraunir þeirra til að
vera kumpánlegir virðast alltaf jafn ósannfærandi.
Meðan tvíeykið er við völd skortir ekki blaða- og kjafta-
söguefni - og fáir eru jafn duglegir að slúðra og stjórnmála-
menn. Fjölmiðlar segja frá rokna rifrildum tvímenninganna
og vangaveltur um sambandið eru stöðugt fjölmiðlaefni.
BBC-fréttamaðurinn James Naughtie, Skoti eins og Brown,
hefur skrifað bókina „The Rivals - The Intimate Story of a
Political Marriage“, sem er algjör tryllir aflestrar. Fyrir
nokkru sýndi BBC leikna mynd um keppinautana.
En hvað með pólitíkina - hefur Gordon aðra stefnu en
Tony? Aðeins nokkrum dögum eftir að Verkamannaflokkur-
inn komst til valda var reglum um enska seðlabankann breytt
í þá átt að gera hann sjálfstæðari. Brown var höfundur þess-
arar breytingar, sem þótti sýna hvað hann stökk inn í ijár-
málaráðuneytið með útpælda sýn og var klárlega gert, með
góðum árangri, til að ganga í augun á Jjármálaheiminum.
Brown var alltaf mjög hallur undir ESB og evruna, en
haustið 1997 kom hann með yfirlýsingar, sem „gleymdist" að
bera undir Blair. Brown skilgreindi evruaðild sem efnahags-
mál og því hans mál, ekki Blairs, og í öðru lagi að aðildin
kæmi aðeins til greina að uppfylltum flórum gullvægum regl-
um. Með öðrum orðum þegar hann áliti að það hentaði.
Þeir deila um evruna Afleiðingin var að í hvert skipti sem
Blair viðraði evru-jákvæði sitt mátti bóka að þeim fylgdi evru-
drepandi ummæli Browns eins og til að minna á hver réði
málinu. Til lengdar hefur það sýnt sig að ræðan kippti rækilega
fótum undan þeirri fyrirætlan Blairs að koma Bretlandi inn i
innsta hring ESB. Fjálglegt tal hans um Bretland og ESB hefur
reynst orðin tóm. Bretar eru enn jafnlangt frá meginlandinu og
áður, eða jafnvel Jjær, því evruaðildinni hefur verið skutlað út í
blámóðu framtíðarinnar. Mönnum ber ekki saman um hvað
hafi vakað fyrir Brown hér. Trúði hann ekki á evruna, vildi
hann ná þessu máli, eins og öðrum lykilmálum, til sín,
ætlaði/ætlar hann sjáifur að leiða Breta inn í evruna?
Hvað með hækkun skólagjalda? Tvö af helstu deiiumálunum
undanfarið snerta heimild til háskólanna að hækka skólagjöld
og heimild til sjúkrahúsa að taka upp einkavæddara rekstrar-
form. Baklandi stjórnarliða þykir bæði málin fram-
bankana. Hann hefur rekið
eyðslu- og skattahækkunar-
orðið af flokknum, en teflir nú
á tæpasta fjárlagavaðið með
miklum lántökum: Ef vöxtur-
inn minnkar eru fá önnur
úrræði en skattahækkanir.
En hvað hefði hann gert
varðandi Irakstríðið, sem hefur grafið svo stórlega undan vin-
sældum stjórnarinnar og svipt Blair trúverðugleika? Brown
hefur frá upphafi sótt mikið til Bandaríkjanna, bæði í kynnis-
ferðir og ffí. Hann er því á margan hátt miklu tengdari Banda-
ríkjunum en Blair. Blair hefur barist um á hæl og hnakka við
að fá landsmenn til að skilja að það dygði ekkert annað en
gagnrýnislaus samstaða með Bandaríkjamönnum til að hið
„sérstaka" samband landanna héldist. Brown hefur varla sagt
orð um stríðið nema hvað hann hefur stöku sinnum orðið að
koma ijölmiðlum í skilning um að hann væri ekki mótfallinn
stefnu Blairs. A sínum tíma forðaðist flokksbróðir þeirra,
Harold Wilson forsætisráðherra, að styðja Bandaríkjamenn í
Víetnam en hvort Brown hefði gengið jafnlangt er óvíst.
Á forsætisráðherra Breta eftir að heita Gordon Brown?
Fyrir nokkru talaði ég við þingmann Verkamannaflokksins
og auðvitað barst tvíeykið í tal. Viðmælandinn fræddi mig á
að vísast kæmist Brown að á endanum, en hann væri svo oft
búinn að sýna ósmekklegan valdalosta, að sér þætti erfitt að
styðja hann - og sama hugsuðu margir aðrir í kringum hann.
Ef Blair hætti á næstu misserum og valdatíminn farinn að
nálgast tíu ár, væri kannski orðið lítið eftir af stjórnarkrafti
flokksins. Eins og er, bendir þó ekkert til að íhaldsflokknum
gagnist víðáttumikil óánægja með stjórnina. Vandamál
íhaldsflokksins er alltaf sagt vera rangur leiðtogi, en
spurningin er hvort það sé ekki eitthvað rangt við flokkinn.
Og Brown sýnir engin þreytumerki. Frá því hann varð að
hætta að spila rugby á unglingsárunum vegna augnáverka
sem hann hlaut í hita leiksins hefur ekkert annað en pólitíkin
komist að fyrr en íjölskyldan kom tíl.
í rýni á leiðtogahæfileika hans var gjarnan bent á að hann
væri konu- og fiölskyldulaus. Árið 2000 kvæntist hann Söru
Macaulay almannatengslaráðgjafa. Það skapaði Brown
mikla fjölmiðlasamúð þegar svo sorglega vildi til að Brown-
hjónin misstu dóttur skömmu eftir fæðingu. Nú eiga þau
ungan son.
Það var líka talið gegn honum að hann væri Skoti þó John
Smith væri Skoti. Það talar hins vegar enginn um að Blair er
fæddur og uppalinn í Edinborg, þvi hann talar ekki með hreim
og er miklu laustengdari
Skotlandi en Brown. Það á eftir
að koma í ljós hvort Brown
verður bara harmræn hetja,
sem náði aldrei takmarkinu,
eða hvort hann verður kolbít-
urinn sem rís úr öskustónni -
eða alla vega ijármálaráðherr-
ann sem flutti í nr. 10... 33
hald á einkavæðingu Thatcher-sijórnarinnar og þau
ollu nánast uppreisnarástandi í stjórnarþing-
flokknum. Deilurnar þykja dæmi um sambandsleysi
Blairs við flokkinn. Hefði Brown líka fitjað upp á
þessum málum? Hann er alla vega mun tengdari
flokknum. Almennt er honum félagslegt réttlæti hug-
leikið en hann er enginn vinstrisinni í anda flokks-
bræðra áttunda áratugarins sem vildu þjóðvæða
Samband þeirra er strekkt.
Þeir horfa aldrei hvor á annan.
Þeir sitja hlið við hlið en snúa
nánast um leið bakinu hvor í
annan. Tilraunir þeirra til að
vera kumpánlegir líta alltaf
jafnósannfærandi út.
Það á eftir að koma í Ijós hvort
Brown verður bara harmræn
hetja, sem náði aldrei takmark-
inu, eða hvort hann verður kol-
bíturinn sem rís úr öskustónni -
eða alla vega ijármálaráðherr-
ann sem flutti í nr. 10...
74