Frjáls verslun - 01.07.2004, Blaðsíða 27

FORSÍÐUGREIN: FORSÆTISRÁÐHERRASKIPTIN
VERNDUN FISKISTOFNA
ÞOKKALEGUR ÁRANGUR. Fiskistofnarnir hafa ekki
hrunið, en þeir hafa ekki stækkað. Kvótakerfið var sett á til
að vernda fiskistofnana og hamla gegn ofveiði. Það hefur
tekist þokkalega - en varla meira en svo. Vandinn er sá að
ekki hefur tekist að byggja fiskistofnana upp. Árið 1981
veiddi flotinn 460 þúsund tonn af þorski við Island. Þorsk-
veiðin var komin niður í 307 þúsund tonn árið 1991 þegar
Viðeyjarstjórn Davíðs tók við. Hún varð enn að draga saman
Þorskveiði á fslandi
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
seglin og minnka veiðina jafnt og þétt á hverju ári. Árið 1995
var þorskveiðin komin niður í 203 þúsund tonn. í fyrra voru
veidd 206 þúsund tonn af þorski. Aðrar tegundir, eins og
ýsa, ufsi, karfi og grálúða hafa heldur ekki náð sér á strik á
tímabilinu. Eftir stendur svo sjálf auðlindaumræðan;
hvernig hægt sé að tryggja að fiskurinn sé eign allra Islend-
inga en ekki kvótakónganna; útgerðanna í landinu, og að
þjóðin fái beinar tekjur af auðlindinni. Fyrirhugað auð-
lindagjald er fyrsta skref. Fiskiskipaflotinn er enn of stór og
afkastamikill. Hagur atvinnugreinarinnar er aðeins viðun-
andi. Skuldir útgerðarinnar eru miklar. Þó hefur náðst hag-
ræðing með sameiningu sjávarútvegsfyrirtækja og að leyfa
útgerðum að kaupa og selja kvóta.
TEKJUDREIFINGIN í ÞJÚÐFÉLAGINU
MEIRI ÓJÖFNUÐUR - EN ALLIR RÍKARI! Ekki fer á
milli mála að hinir ríku hafa orðið ríkari á Islandi síðustu árin
- ekki síst eftir að hlutabréfabréfamarkaðurinn varð virkur
upp úr miðjum síðasta áratug. En eftir stendur þetta: Allir
hafa það betra. Ut á það gengur frjálst markaðshagkerfi.
Kakan stækkar og allir fá stærri sneið - þótt sneiðarnar séu
misstórar. Hagvöxtur hefur verið mikill. Kaupmáttur ráðstöf-
unartekna hefur aukist verulega og þjóðartekjur á mann eru
með því hæsta sem gerist í heiminum. Bilið á milli ríkra og
fátækra á Islandi er ekki jafnmikið og víða annars staðar - en
það er þó að breikka. Bilið á milli tekna forstjóra og verka-
manns er meira en áður var. Ofurlaun forstjóra hafa verið
mjög í brennideplinum. Ekki aðeins hér á landi. Alls staðar.
Um þetta hefur t.d. verið eldheit umræða í Bandaríkjunum
um árabil þar sem 5% þjóðarinnar eru ofurrík og eiga obbann
af auðlindum og fyrirtækjum landsins. Umræðan um bilið á
milli ríkra þjóða og fátækra er af sama meiði. Síðustu
misserin hefur umræðan hérlendis snúist í mun ríkara mæli
um viðskiptablokkirnar og völd þeirra í íslensku samfélagi.
Þessum samsteypum hefur íjölgað og völd hverrar fyrir sig
eru því minni en áður var. SD

27