Morgunblaðið - 22.03.2009, Blaðsíða 40

40 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. MARS 2009
mbl.is verður með viðtalsþátt tileinkaðan
kosningabaráttunni. Þátturinn heitir Zetan
og þar munu formenn stjórnmálaflokkanna
sitja fyrir svörum í beinni útsendingu.
Fyrsta útsendingin er mánudaginn 23.
mars kl. 12:00 en þá mætir Steingrímur J.
Sigfússon, formaður Vinstri hreyfingarinnar,
græns framboðs í Zetuna. Strax kl. 14:00
sama dag kemur Þór Saari, hagfræðingur
og talsmaður Borgarahreyfingarinnar.
Forsvarsmenn flokkanna koma í Zetuna
næstu mánudaga og hægt verður að horfa
á þættina á mbl.is þegar hverjum og einum
hentar. Það eru blaðamennirnir Þóra Kristín
Ásgeirsdóttir, Agnes Bragadóttir, Björn
Vignir Sigurpálsson og Karl Blöndal sem
hafa umsjón með þáttunum.
Kraumandi
kosningabarátta á mbl.is
Zetan
Kosningar
2009
NÚ FER fram mikil
umræða í samfélaginu
um nauðsyn þess að
skrifa nýja stjórn-
arskrá fyrir Ísland.
Þessi umræða er ekki
ný af nálinni, hún hefur
í raun staðið frá því
lýðveldið var stofnað
1944, en ég held ég geti
sagt að umræðan hafi
aldrei verið jafn almenn og aldrei
höfum við Íslendingar verið jafn ná-
lægt því að fá nýja stjórnarskrá. Því
er mikilvægt að sem flestir taki þátt
í umræðunni og tjái hug sinn. Þann-
ig getum við sameinast um þetta
mikla verkefni og í kjölfarið skapað
saman löggjöf sem við erum öll sátt
við.
Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra lagði fyrir skömmu fram
frumvarp um stjórnlagaþing sem
kosið verður til með sérstakri kosn-
ingu nú í haust. Þinginu er ætlað að
semja nýja stjórnarskrá fyrir lýð-
veldið Ísland og leggja hana í dóm
þjóðarinnar fyrir 17. júní 2010. Ég
vil af því tilefni hrósa forsætisráð-
herra og þeim flokkum sem að
frumvarpinu standa fyrir það hug-
rekki sem þeir sýna með því að
treysta þjóðinni fyrir því vandasama
verkefni sem ritun nýrrar stjórn-
arskrár óneitanlega er. Hér er um
grundvallarmál að ræða fyrir upp-
byggingu hins Nýja-Íslands sem
lagt er fram af 4 af þeim 5 stjórn-
málaflokkum sem sitja á Alþingi og
því verulegar líkur á að málið nái
fram að ganga.
Það vekur þó sérstaka athygli að
sjálfstæðismenn treysta sér ekki til
þess að leggja málinu lið. Sjálfstæð-
ismenn koma nú fram hver á fætur
öðrum og sjá því allt til foráttu að
kjósa til sérstaks stjórnlagaþings.
Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi for-
sætisráðherra, sagði til dæmis í við-
tali á Sprengisandi að hann væri
mótfallinn hugmyndinni þar sem
það væri í verkahring Alþingis að
gera breytingar á stjórnarskránni.
Hann sæti auk þess
enn í stjórnarskrár-
nefnd sem skipuð var á
síðasta þingi og sú
nefnd ætti í raun ekki
nema nokkurra mán-
aða vinnu eftir við að
endurskoða stjórn-
arskrána. Nefndin
hefði reyndar ekki ver-
ið boðuð til fundar frá
því í apríl 2007. Þetta
er mergurinn málsins.
Alþingi hefur í marga
áratugi reynt að
breyta stjórnarskránni án árangurs.
Málið hefur sofið þyrnirósarsvefni í
hverri nefndinni á fætur annarri á
meðan framkvæmdavaldið hefur
með klækjum breytt Alþingi í
stimpil og dómstólunum í fé-
lagsmiðstöð. Eru þetta ekki góð rök
fyrir því að kjósa sérstakt stjórn-
lagaþing?
Sjálfstæðismenn virðast enn vera
í þeirri afneitun að fall bankanna sé
ekkert annað en það; fall banka. Það
virðist þó blasa við öllum þeim sem
líta heiðarlega á atburði síðustu
mánaða (svo ekki sé talað um síð-
ustu ára) að hér hefur orðið algjört
kerfishrun lýðveldisins Íslands. Fall
bankanna er aðeins toppurinn á
þeim ísjaka sem ÍS-Ísland steytti á.
Allur aðdragandi þessa hruns og
viðbrögðin við því leynast undir yf-
irborðinu rétt eins og níu tíundu
hlutar ísjakans eru undir yfirborði
sjávar.
Vanhæfni og getuleysi stjórnkerf-
is Íslands er það sem blasir við í
rústum hinna föllnu banka. Hvernig
lagt var upp í þessa vegferð fyrir
rúmum áratug með sameiningu og
einkavæðingu banka og opinberra
sjóða, hvernig því verki var fylgt
eftir með lélegu eftirliti og óábyrgri
fjármálastjórn ríkisins og Seðla-
banka, sýnir að Íslandi hefur verið
illa stjórnað síðustu tvo áratugina í
það minnsta. Hvar sem við komum
að þessu máli blasir við að ríkið hef-
ur ekki staðið undir þeirri ábyrgð
sem því ber. Sú einkavinavæðing
sem sjálfstæðismenn með hjálp
Framsóknar hafa stundað hér síð-
asta áratuginn er beint framhald af
því pólitíska helmingaskiptakerfi
sem einkenndi Ísland allt frá stofn-
un lýðveldisins 1944 og það er þetta
kerfi sem hefur nú hrunið til grunna
með falli hinna siðspilltu banka og
þeirra peningaþvottavéla sem að
baki þeim stóðu. Stjórnkerfi sem
getur af sér viðlíka spillingu og þá
sem nú hefur opinberast öllum þeim
sem vilja sjá er ónýtt stjórnkerfi og
því þarf að breyta. Löggjöfin, fram-
kvæmdin, eftirlitið og dómskerfið,
öll þessi kerfi hafa beðið þvílíkan
hnekki að ekki verður haldið áfram
á sömu braut. Þetta er það sem ég
kalla kerfishrun.
Viðbrögð sjálfstæðismanna koma
því þrátt fyrir allt ekki á óvart. Þeir
vilja ekki stjórnlagaþing sem skrifar
nýja stjórnarskrá sem lögð verður í
dóm þjóðarinnar af þeirri einföldu
ástæðu að þeir eru sáttir við þetta
kerfi sem nú er við lýði. Þeir vilja
hafa allt eins og það er af því að þeir
sjá ekki að neitt óeðlilegt hafi gerst.
Þó svo að krónan sveiflist upp og
niður um tugi prósenta, þó svo að
skuldaklafar hafi verið settir á þjóð-
ina, þó svo að orðspor þjóðarinnar
sé skaðað, þó svo að sparifjáreig-
endur í Evrópu hafi glatað aleigunni
í viðskiptum sínum við Íslendinga,
þó svo að fjárglæframenn hafi stolið
milljörðum króna frá þjóðinni og svo
framvegis, þá er það ekkert mál fyr-
ir sjálfstæðismenn. Sjálfstæðismenn
eru sáttir og tilbúnir að hefja leikinn
að nýju eins og ekkert hafi í skorist
og setja svo málið í nefnd.
Ég segi nei. Þetta getur ekki
gengið svona áfram. Kosningarnar í
vor snúast um það hvort við viljum
leyfa sjálfstæðismönnum að hefja
dansinn að nýju eða hvort við viljum
tryggja núverandi stjórnarflokkum
umboð til þess að halda áfram með
það uppbyggingarstarf sem hafið er.
Viljum við gera með okkur nýjan
samfélagssáttmála sem tryggir að-
greiningu valdsins og sjálfstæði
dómstólanna eða viljum við skipa
nýja stjórnarkrárnefnd með Þor-
stein Pálsson í broddi fylkingar sem
svæfir hugmyndina um Nýtt Ísland
svefninum langa?
Stjórnlagaþingið og
kosningarnar í vor
Einar Pétur Heið-
arsson skrifar um
stjórnkerfi Íslands
» Vanhæfni og getu-
leysi stjórnkerfis Ís-
lands er það sem blasir
við í rústum hinna föllnu
banka.
Einar Pétur Heiðarsson
Höfundur er heimspekinemi.
Á MBL.is 16.03 er
haft eftir Ragnhildi
Erlu Bjarnadóttir,
sviðsstjóra leik-
skólasviðs Reykjavík-
urborgar, í tilefni þess
að starfsmaður leik-
skóla sló barn: „Ég
harma þennan atburð
sem er fáheyrður. Ég
er búin að starfa hjá
leikskólum Reykjavíkur í 13 ár og
man ekki eftir tilviki sem þessu.“
Eitthvað hlýtur sviðsstjórann að
misminna þarna. Dóttir mín var
fyrir tæpum fjórum árum á leik-
skólanum Ægisborg, þá fjögurra
ára. Þegar hún var sótt einn daginn
var hún öll blóðrisa í framan eftir
leikskólastarfsmann sem hafði grip-
ið um andlit hennar með báðum
höndum og klórað hana 3-4 rákir til
blóðs á hvorri kinn. Við foreldr-
arnir fórum strax á Borgarspít-
alann og fengum áverkavottorð hjá
lækni.
Eftir að við gengum í málið var
því vísað til barnaverndarnefndar
og ákveðið að starfsmaðurinn kæmi
ekki til vinnu á meðan það væri til
meðhöndlunar þar. Í skýrslu barna-
verndarnefndar um málið er m.a.
eftirfarandi: „Könnun máls hefur
staðfest að ofangreindur starfs-
maður á leikskóla hefur veitt barni
áverka og útskýrt það þannig að
um uppeldisaðferð hafi verið að
ræða. Starfsmenn Barnaverndar
Reykjavíkur telja að málið sé alvar-
legt og að starfsmaður hafi með at-
vikinu sýnt alvarlegt dómgreind-
arleysi í vinnu sinni með börnum.
Ljóst er að barnið hefur verið beitt
ofbeldi af starfsmanni sem átti að
annast það.“ Þá er í skýrslunni
bent á að barnaverndarnefndir hafi
skv. lögum ekki beinar heimildir til
sértækra úrræða gagnvart starfs-
fólki en bent er á 99. grein í kafla
XVIII í barnaverndarlögum þar
sem tekið er til refsiákvæða ef
brotið er gegn börnum. Þá var for-
eldrum bent á að þeir
gætu óskað eftir lög-
reglurannsókn.
Í kjölfar þessa fékk
starfsmaðurinn áminn-
ingu og kom svo aftur
til starfa á sömu deild
eins og ekkert hefði í
skorist en var reyndar
flutt um deild eftir ósk
frá okkur foreldrum.
Eftir þetta báðum við
um flutning á annan
leikskóla og var orðið
við því. Ég hafði í tví-
gang samband við leikskólasvið
Reykjavíkurborgar á þessu tímabili
og kallaði eftir vinnuferlum og að-
gerðum í málum sem þessum en
talaði fyrir daufum eyrum.
Þessa grein skrifa ég vitandi að
mikið og gott starf er unnið á leik-
skólum borgarinnar enda er hún
ekki skrifuð til að sá fræjum tor-
tryggni eða af refsigleði gagnvart
starfsfólki sem misstígur sig svona
herfilega í starfi.
Mér brá hinsvegar þegar ég las
um viðbrögð við fyrrgreindu atviki í
fjölmiðlum. Það var ekki að sjá
annað en að viðbrögðin væru jafn
fálmkennd og ómarkviss og áður,
ekkert sjálfkrafa ferli sem fór í
gang. Því vöknuðu sömu spurning-
arnar hjá mér og fyrr: Hvað á að
gera fyrir börn sem kunna að vera
beitt ofbeldi af starfsmanni og hvað
á að gera fyrir foreldrana, hvernig
á að meðhöndla starfsmann sem
beitir ofbeldi og hvernig á að
bregðast við gagnvart öðru starfs-
fólki og öðrum foreldrum barna í
skólanum? Tilraunir til að breiða
yfir málin leysa þau ekki.
Ofbeldi á
leikskólum
Hrafnkell Tumi
Kolbeinsson skrifar
um aðgerðir á leik-
skólum við ofbeldi
Hrafnkell Tumi
Kolbeinsson
»… var ekki að sjá
annað en að við-
brögðin væru jafn fálm-
kennd og ómarkviss og
áður, ekkert sjálfkrafa
ferli sem fór í gang.
Höfundur er kennari.