Morgunblaðið - 29.04.2009, Blaðsíða 12

Eftir Baldur Arnarson í Tromsö
baldura@mbl.is
YFIRBORÐ sjávar mun hækka um
allt að 1,5 metra á öldinni, að því er
Dorthe Dahl-Jensen, prófessor við
Kaupmannahafnarháskóla greindi
frá á ráðstefnu um áhrif loftslags-
breytinga á norðurslóðum.
Reynist þetta rétt mun hækkunin
hafa víðtæk áhrif í ríkjum sem liggja
að sjó og valda vandræðum þar sem
byggð og önnur mannvirki, svo sem
flugvellir, eru skammt frá flæð-
armálinu. Að sögn Dahl-Jensen
byggist spáin á nýjum rannsókn-
argögnum sem ólíkir rannsókn-
arhópar hafa tekið saman.
Hún viðurkennir aðspurð að óviss-
an sé nokkur, hækkunin geti numið
frá hálfum og upp í einn og hálfan
metra. Talan þar á milli, hækkun upp
á einn metra, sé sú tala sem heppi-
legast sé að miða við. Til að varpa
ljósi á þessa hækkun nefnir hún að
þar af geri núverandi rannsóknir ráð
fyrir að ísinn á Grænlandsjökli muni
leggja til frá 10 og upp í 50 senti-
metra.
Stóru ísbreiðurnar hopa
„Síðan síðasta skýrsla milliríkja-
nefndar um loftslagsbreytingar
(IPCC) kom út árið 2007, þegar
skýrsluhöfundar spáðu hækkun sjáv-
armáls um 35 sentimetra á öldinni,
hefur sýn okkar breyst mikið. Núna
hljóða spárnar upp á einn metra,
plús eða mínus hálfur metri á næstu
100 árum,“ segir Dahl-Jensen.
„Breytingarnar
má einkum rekja
til þess að stóru
ísbreiðurnar eru
að hopa. Við
sjáum að ísbráðn-
un á Grænlandi
og suðurskautinu
hefur hraðað
þessu ferli. Þetta
hefur komið á
óvart og því ekki
gert ráð fyrir þessu í líkönunum sem
notuð voru við gerð síðustu skýrslu
IPCC. Ísbreiðurnar geta því brugð-
ist mun hraðar við breyttu loftslagi
en við ráðgerðum.
Þetta veldur því að tölurnar um
hækkun sjávarmáls á öldinni hafa
hækkað.“
Innt eftir því hvernig ofangreind
spá kemur heim og saman við aðrar
rannsóknir segir Dahl-Jensen þess-
ar tölur í takt við nýjustu rann-
sóknir.
Nokkrir hópar hafi komið að
rannsóknunum, þar af einn undir
forystu Aslak Grindsted, sem hafi
áður starfað í Finnlandi en sinni nú
rannsóknum við Kaupmannahafn-
ar-háskóla. Vísindamaðurinn Stef-
fen Ramstorg hafi sett saman líkar
spár. – Hvað segirðu við þá sem
gagnrýna þessar rannsóknir á þeim
grundvelli að óvissan sé of mikil til
að hægt sé að taka þær alvarlega?
„Ég myndi segja að við nálgumst
þessi mál af mikilli varkárni þegar
við leggjum fram slíkar tölur. Ég
get fullvissað þig um að við leggjum
ekki slíkar tölur fram án þess að við
teljum okkur fullviss um að þær séu
í samræmi við rannsóknir. Þessu
má líkja við að spá fyrir um storm.
Þótt óvissan geti verið mikil er
betra að leggja fram spána heldur
en að gera hið gagnstæða með þeim
rökum að óvissan sé of mikil.“
Dahl-Jensen bætir því svo við að í
Swipa-skýrslunni um ísbráðnun á
norðurskautinu, sem unnin var fyrir
Norðurskautsráðið, leggi hópur
hennar fram þá varkáru spá að
Grænlandsjökull leggi til 14 senti-
metra af hækkuninni á öldinni, en
hún var aðalhöfundur kaflans sem
varðaði Grænlandsísinn í skýrslunni.
Spá 1,5 metra hækkun
 Á ráðstefnu um áhrif loftslagsbreytinga á norðurslóðum komu fram nýjar upp-
lýsingar um að hækkun sjávarmáls verði mikil á þessari öld vegna bráðnunar jökla
Morgunblaðið/Baldur
Umhverfi Al Gore, fyrrverandi varaforseti Bandaríkjanna, og Jonas Gahr
Støre, utanríkisráðherra Noregs, ræddu við blaðamenn í Tromsö í gær.
Dorthe Dahl-
Jensen
Morgunblaðið/RAX
Grænland Vísindamenn spá því að Grænlandsjökull eigi eftir að minnka á komandi árum sem leiðir til hækkunar sjávarmáls. Óvissa er þó enn í spánni.
Hversu þykkur er
Grænlandsjökull?
Meðalþykkt Grænlandsjökuls er
1500-1600 metrar, en mesta
þykkt 3400 metrar. Ef allur jökull-
inn bráðnar er talið að sjávarborð
geti hækkað um allt að 7 metra.
Hversu þykkur er jökullinn
á Suðurskautslandinu?
Suðurskautslandið er u.þ.b. 14
milljónir ferkílómetra að stærð og
er því fimmta stærsta heimsálfan
að flatarmáli. 98% af flatarmáli
Suðurskautslandsins er þakið jök-
ulís, sem er að meðaltali 1,6 kíló-
metra þykkur.
Hvers vegna bráðna jöklar?
Flestir vísindamenn telja að
brennsla jarðefnaeldsneytis auki
magn koltvísýrings í andrúmsloft-
inu og þar með hækki hitastig.
Bent hefur verið á að eyðing
ósonlagsins yfir suðurskautinu
hafi tafið fyrir gróðurhúsaáhrif-
unum en nú hafi eyðingin minnk-
að og jafnvel gengið til baka. Því
megi búast við, að loftslagsbreyt-
ingarnar verði hraðari en áður.
S&S
12 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. APRÍL 2009
INFLÚENSAN sem nú geisar með-
al fólks í Mexíkó og hefur borist
þaðan til annarra landa er ekki af
völdum venjulegrar svínainflúensu-
veiru. Um er að
ræða nýtt
veiruafbrigði
sem berst milli
manna. Upp-
runi þessa nýja
afbrigðis er
óljós en í því er
blanda af
erfðaefni frá
inflúensuveirum manna, svína og
fugla. Ekki hefur orðið vart við
aukna tíðni inflúensu í svínum í
tengslum við hið nýja afbrigði inflú-
ensuveirunnar, segir á heimasíðu
Matvælastofnunar.
Íslensk svín hafa aldrei greinst
með inflúensu og grunur aldrei
komið upp. Allt frá árinu 1994 hafa
verið tekin sýni með nokkurra ára
millibili úr svínum og leitað að mót-
efnum gegn veirunni, bæði mótefn-
isgerðum H1N1 og H3N2. Lifandi
svín hafa öðru hverju verið flutt
hingað til lands og þá frá Noregi. Í
sóttkví eru tekin sýni til rannsókna
m.a. vegna inflúensuveira. Í Noregi
er sömuleiðis eftirlit með svína-
inflúensu en þar hefur hún heldur
aldrei greinst. Inflúensuveirur
smitast fyrst og fremst með úða- og
snertismiti. Litlar líkur eru á smiti
með matvælum, segir á mast.is
aij@mbl.is
Íslensk svín
hafa aldrei
greinst með
inflúensu
UMFERÐARSTOFA hefur tekið
saman yfirlit yfir nýskráningar
ökutækja og eigendaskipti á tíma-
bilinu frá 1. janúar 2009 til 24. apríl
2009. Þegar fjöldinn fyrstu 124
daga ársins 2009 og sá fjöldi er bor-
inn saman við eldri nýskráningar
kemur í ljós að nýskráningar á
árinu 2009 eru í sögulegu lágmarki.
Hafa skal í huga að hér er um að
ræða nýskráningu og eigendaskipti
allra skráningarskyldra ökutækja,
ekki bara bifreiða.
Nýskráningar ökutækja á tíma-
bilinu eru samtals 1.011 en á sama
tímabili í fyrra voru 7.446 ökutæki
nýskráð hér á landi. Þetta er 86,4%
fækkun nýskráninga milli ára. Ekki
hefur dregið jafn mikið úr fjölda
eigendaskipta á ökutækjum á árinu
líkt og fjölda nýskráninga. Á fyrstu
124 dögum ársins voru skráð
22.034 eigendaskipti en árið 2008
voru þau 28.912 eftir jafn marga
skráningardaga. Hlutfallsleg fækk-
un eigendaskipta nemur því 23,8%
á því tímabili. aij@mbl.is
Nýskráning-
ar í sögulegu
lágmarki