Morgunblaðið - 29.04.2009, Blaðsíða 13

Fréttir 13INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. APRÍL 2009
viðhaldið
Allt fyrir
EÐA LÍTIÐ!
ER OF STÓRT
EKKERT VERKEFNI
EX
PO
·w
w
w
.e
xp
o.
is
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
MARGIR kjósendur strikuðu út
nöfn frambjóðenda og breyttu röðun
í kosningunum nú, líklega meira en í
undanförnum kosningum. Ekki hef-
ur þetta leitt til breytinga nema á
einum framboðslista og ekki orðið til
að breyta því hverjir taka sæti á
þingi. Raunar á eftir að birta upplýs-
ingar úr Reykjavík suður, en sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins
er sennilegt að Ólöf Nordal færist
upp fyrir Guðlaug Þór Þórðarson á
lista Sjálfstæðisflokksins.
Kjósendur hafa haft rétt til að
breyta röð frambjóðenda frá því
listakosningar voru teknar upp í al-
þingiskosningum 1915. Tókst að ná
fram breytingum í nokkrum til-
vikum á fyrri hluta aldarinnar.
Frægast er dæmið frá þingkosning-
unum 1946 þegar Bjarni Benedikts-
son var færður úr 6. sæti lista Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík í það
fimmta á kostnað Björns Ólafssonar.
Með því móti hélt Bjarni þingsæti en
Björn Ólafsson komst ekki inn á
þing en hann hafði verið ráðherra
um skeið og var það mikill skellur.
Vegna uppgjörsaðferða sem not-
aðar voru frá 1959 þurftu svo margir
að taka sig saman að breytingar á
röð voru varla raunhæfar. Með
breytingum sem gerðar voru á kosn-
ingalögum árið 2000 voru mögu-
leikar kjósenda til að hafa áhrif á röð
lista aftur auknir. Nýttu kjósendur
sér það í kosningunum fyrir tveimur
árum og aftur nú, að því er virðist.
Kjósendur virðast vera að upp-
götva að með samstilltu átaki hóps
er hægt að hafa áhrif á röð fram-
bjóðenda. Svo má búast við því að
sérstakar aðstæður valdi miklum út-
strikunum einstaka frambjóðanda.
Tveir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins færðust niður um sæti í
kosningunum 2007 en báðir héldu
þingsætum. Kjartan Þ. Ólafsson
færðist upp fyrir Árna Johnsen í
Suðurkjördæmi og Illugi Gunn-
arsson færðist upp fyrir Björn
Bjarnason í Reykjavík suður.
Enn sætaskipti á Suðurlandi
Birtar hafa verið upplýsingar um
breytta atkvæðaseðla í öllum kjör-
dæmum nema Reykjavík suður.
Mest var strikað út í Suður-
kjördæmi. Það leiddi til þess að Árni
Johnsen, þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, færðist niður og hafði
sætaskipti við Unni Brá Konráðs-
dóttur. Það dró úr áhrifum útstrik-
ana hjá Árna að hann var í all-
mörgum tilvikum færður í 1. sætið
og aðrir frambjóðendur strikaðir út.
Breytingar á atkvæðum hafa ekki
haft áhrif í öðrum kjördæmum þótt
talsvert hafi verið strikað út, eins og
til dæmis hjá Samfylkingunni í
Reykjavíkurkjördæmi norður.
Útstrikanir leiða ekki til
breytinga á skipan Alþingis
 Mikið um útstrikanir á listum  Líkur
á að tveir þingmenn lækki á listanum

 !"#
$%#&

 - . 

/
) $$ 
) %0. 
1
2
30
$$ 
4 -5$
$$ 
6 70
&'%() '
*'
$+
/  3
7 0,8
6
 90:  $$ 8
%2  0;8
 - 7<' =;8
! % '
*'
$+ ) %0.,8
2>:  
08
- . 
/
) $$ ,8
3 $ 96 70,8!
&'%  '
*'
$+
3 $9%=

0,8
2  %%028
3 $'>8
! %() '
*'
$+ 9
: 5  8?
90
3 $

 $$ ,8
 :&  7$$ 28
2  2 $0,8
) @) 08
A

% 0;8

7

  B$ ;8
-).
(/
 &'% '
$ 
; 
6 8!
9 2$0*8
C C>: 8
'>
) 08D
 

3 3 $0,8?
)$ '>,8!
)7. 
E $$ ;8?
@B$
C2> ,8
) 9 
0;8
E
 
 0,8
F$$ 
G2<$ >
($: C
$7 ($:  $









 
!
""
"
"!
"
""


"

"
"


!

!




0
1



2
2
2
1






1

0







3
3
3
3
3
3
3
3
03
3
3
3
3
3
03
3
3
03
03
3
3
3
3
3
3
H4$>
7
:$

0

>


 >
$  =$$   
1
27 $

7< ) : 7> =$$   $ 




>
Í HNOTSKURN
»Fjórðungur kjósendaSjálfstæðisflokksins í Suð-
urkjördæmi breytti framboðs-
listanum.
»Um 10% kjósenda í Suð-vesturkjördæmi strikuðu
yfir nöfn frambjóðenda.
»Steinunn Valdís Ósk-arsdóttir hefði fallið út af
þingi við það að færast niður
um sæti. Hún var langt frá því
að falla.
TIL þess að breyta röð lista þurfa
gjarnan 10 til 25% kjósenda hans að
breyta eins. Flóknar reglur gilda
um uppgjör slíkra atkvæða.
Frambjóðendur á lista hafa
ákveðið forskot og ná kjöri í réttri
röð ef kjósendur hrófla ekki við
honum. Við uppgjör er einungis lit-
ið til tvöfalds þingmannafjölda
listans og fær efsti maðurinn mest
vægi en síðasti varamaður minnst.
Þetta leiðir til þess að lægra hlut-
fall kjósenda þarf til að breyta list-
um sem fá marga menn kosna en
þegar fáir komast að. Kjósendur
hafa síðan um nokkrar leiðir að
velja til að breyta röðinni.
Áhrifaríkast til að koma sínum
manni ofar er að strika út nafn
frambjóðenda fyrir ofan og raða
sínum manni í efsta sætið. Dugar að
um 11% kjósenda lista sem fær
fjóra menn kjörna stilli sig saman
til að ná því fram en þess má geta
að aðrir kjósendur geta dregið úr
þessum áhrifum. Með útstrikun
einni og sér þurfa tæplega 17%
kjósenda sama lista að strika út
nafn frambjóðandans í 4. sæti til
þess að frambjóðandinn í 5. sæti
komist upp fyrir, svo eitt dæmi sé
tekið. Venjulega þarf meiri kraft í
útstrikanir vegna annarra breyt-
inga sem áhrif hafa. Enn fleiri sam-
stillta kjósendur þarf ef breyta á
röðinni án útstrikana.
10-25% geta
breytt fram-
boðslista
EKKI er hægt að fjarlægja fram-
bjóðanda af lista. Þótt nafn hans sé
strikað út af öllum atkvæðaseðlum
viðkomandi flokks verður hann
áfram varaþingmaður, raunar sá
síðasti í röðinni.
Þá hafa breytingar á nöfnum
neðarlega á framboðslista, svo sem
í neðsta sæti, heiðurssætinu svo-
nefnda, ekki áhrif, nema ef svo ólík-
lega færi að sami listinn fengi alla
þingmenn einhvers kjördæmis.
Slíkar útstrikanir geta vitaskuld
haft táknrænt gildi, það er að segja
ef yfirkjörstjórnir gefa þær upp.
Ekki hægt að
fjarlægja mann
„ÞETTA eru enn fuglar í skógi, sýn-
ist mér,“ segir Jóhann Kristjánsson,
kosningastjóri Borgarahreyfing-
arinnar. Sam-
kvæmt útreikn-
ingum
Morgunblaðsins
fær hreyfingin
um 27,5 milljónir
um áramótin,
verði upphæðin til
skiptanna milli
stjórnmálaflokk-
anna sú sama og
um síðustu ára-
mót. Hreyfingin fær einnig um 2,5
milljónir á þessu ári af fjárlögum
þingsins, greitt í tveimur greiðslum á
þriðja og fjórða ársfjórðungi. Hún
fær greiðslur út kjörtímabilið, sem
ákveðnar eru í fjárlögum hverju
sinni.
Jóhann segir peningana koma sér
vel fyrir hreyfinguna. Hún standi
skuldlaus eftir kosningabaráttuna
sem hafi kostað innan við tvær millj-
ónir „Við eigum þá þennan pening til
ráðstöfunar. En það sem er fyr-
irliggjandi núna er að við þurfum að
finna okkur skrifstofuhúsnæði til að
halda utan um baklandið,“ segir
hann. „Þá gaf fólk sem vann að hreyf-
ingunni vinnuna sína. Það getur það
ekki endalaust,“ segir hann og býst
því við að hugsanlega verði nú hægt
að greiða því fólki laun. gag@mbl.is
Peningarnir
koma hreyf-
ingunni vel
Jóhann
Kristjánsson