Morgunblaðið - 17.05.2009, Blaðsíða 11

Fréttir 11
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. MAÍ 2009
VIDKUN Quisling kaus að stofna
nýjan stjórnmálaflokk í Noregi á
þjóðhátíðardegi þjóðar sinnar, 17.
maí 1933. Flokk-
urinn hét Nasjon-
al Samling og var
fasistaflokkur að
upplagi. Síðar
færðist hann enn
nær þýska nas-
istaflokknum,
enda var Quisling
stundum kallaður
Hitler Noregs.
Og skreytti sig
sjálfur nafnbótinni Foringi, eða Fö-
rer, rétt eins og Hitler var Führer.
Núna er nafn hans sjálfs samheiti
fyrir svikara, kvislinga.
Vidkun Abraham Lauritz Jonsson
Quisling var mikill efnispiltur. For-
eldrar hans voru af virtum og rót-
grónum ættum í Þelamörk. Hann út-
skrifaðist úr herskóla með láði árið
1911, 24 ára gamall og varð síðar
majór í norska hernum.
Á þriðja áratug síðustu aldar
starfaði hann við hlið landkönnuðar-
ins mikla, Fridtjofs Nansens, við
hjálparstörf meðal bænda í mikilli
hungursneyð í Sovétríkjunum. Nan-
sen fékk friðarverðlaun fyrir störf
sín og Quisling fékk æðsta heið-
ursmerki breska heimsveldisins fyr-
ir að gæta hagsmuna þess eftir að
bresk stjórnvöld höfðu slitið stjórn-
málasambandi við bolsévikkastjórn
Sovétríkjanna.
Quisling kynnist konu sinni, Mar-
íu Vasilevnu Pasechnikovu, í Sov-
étríkjunum. Þau voru barnlaus.
Quisling varð varnarmálaráð-
herra Bændaflokksins í ríkisstjórn
Noregs frá 1931 til 1933.
Þegar ríkisstjórnarsetu Quislings
lauk stofnaði hann flokkinn Nasjonal
Samling, ásamt lögmanninum Johan
Bernhard Hjort. Í kosningunum það
sama ár fékk flokkurinn rúmlega 2%
atkvæða og naut þar einna helst
sterkra tengsla Foringjans við sam-
tök bænda. Tveimur árum síðar var
stefna flokksins töluvert breytt. Sú
áhersla, sem áður var á kristileg
gildi, vék fyrir kenningum nasista og
andúð á gyðingum. Þessi stefnu-
breyting skilaði flokknum færri at-
kvæðum í næstu kosningum, 1936.
Áherslur Quisling urðu æ öfga-
kenndari og skráðir flokksfélagar
voru aðeins 2.000 þegar Þjóðverjar
hernámu landið í apríl 1940.
Bretar voru ekki lukkulegir með
að Quisling bæri orðu heimsveld-
isins og drógu orðuveitinguna form-
lega til baka árið 1940.
Quisling naut að vonum hylli Þjóð-
verja og varð helsti leppur þeirra við
stjórnvölinn, hlaut titilinn Minister
President og sat að völdum til stríðs-
lokadagsins, 9. maí 1945. Flokkur
hans dafnaði á meðan Foringinn
ornaði sér við elda hernámsliðsins
og félagarnir voru orðnir 45 þúsund
áður en yfir lauk.
Réttað var yfir svikaranum Quisl-
ing og aftökusveit skaut hann 24.
október 1945. Aldrei hefur verið gef-
ið upp hvar hann var grafinn, enda
kærðu Norðmenn sig ekki um að
legstaður hans yrði að helgistað
skoðanabræðra hans.
Quisling bjó í stórhýsi í auð-
mannahverfinu á Bygdøy í Osló, húsi
sem hann kallaði Gimli. Núna kallast
það Villa Grande og hýsir safn þar
sem helfararinnar er minnst.
rsv@mbl.is
Á þessum degi
17. MAÍ 1933
QUISLING
STOFNAR FLOKK
Innrás Dagblöð heims skýrðu frá innrás Þj́óðverja í Noreg og Danmörku.
Vidkun Quisling
Hernám Flugvélar þýska hersins á norskri grund í síðari heimsstyrjöldinni.
@
Fréttir
á SMS
DAGSKRÁ
UPPLÝSINGATÆKNI
TILENDURREISNAR
Bætt þjónusta – lægri kostnaður
RÁÐSTEFNA UT-DAGSINS 19. MAÍ 2009
12:00 Skráning og afhending ráðstefnugagna
Samlokuhlaðborð kl. 12:00-13:00
Spjall með sérfræðingum
Umræðuefni eru eftirfarandi:
• Rafræn skilríki – Haraldur Bjarnason og
Guðmundur Guðmundsson
• Opinn hugbúnaður –Tryggvi Björgvinsson og
Brigitte Jónsson
• Rafræn eyðublöð – Halla Björg Baldursdóttir og
Rebekka Rán Samper
• Fjarskiptamál og verkefni fjarskiptasjóðs –
Ottó V. Winther og Geir Ragnarsson
• Rafrænir reikningar – Baldur Már Bragason,
Þorkell Pétursson og Þórhildur Hansdóttir Jetzek
• Umbætur í vefmálum – Arnar Pálsson og
Björn Sigurðsson
13:00 Ávarp Jóhönnu Sigurðardóttur
forsætisráðherra
13:15 Upplýsingatækni til endurreisnar
– Netríkið Ísland
Guðbjörg Sigurðardóttir, skrifstofustjóri
í forsætisráðuneyti
13:35 Hvernig má minnka fyrirhöfn borgara við að
sækja opinbera þjónustu – Arðsemi rafrænnar
stjórnsýslu og einfaldara regluverks frá
sjónarhóli notenda
Jón Óskar Hallgrímsson, hagfræðingur hjá
fyrirtækjaráðgjöf PricewaterhouseCoopers hf.
14:00 Aukin þjónusta með minni tilkostnaði
Stefán Eiríksson, lögreglustjórinn á
höfuðborgarsvæðinu, og Halldór Halldórsson,
framkvæmdastjóri LRH
14:20 Kaffi og spjall með sérfræðingum
14:40 Verkfærakista fyrir rafræna stjórnsýslu
– í boði forsætisráðuneytis
Halla Björg Baldursdóttir, verkefnastjóri í
rafrænni stjórnsýslu, forsætisráðuneyti
15:00 Opinber gögn: Falinn fjársjóður
Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri DataMarket
15:20 Heilbrigðisþjónusta á Netinu
Kristján G. Guðmundsson, yfirlæknir
Heilsugæslunni Glæsibæ
15:40 Facebook og samskiptasamfélög
Maríanna Friðjónsdóttir, sjálfstætt starfandi
framkvæmda- og leikstjóri
16:00 Lokaorð
Sigrún Jóhannesdóttir, forstjóri Persónuverndar,
fyrir hönd Félags forstöðumanna ríkisstofnana
16:10 Ráðstefnuslit
16:10-17:00 Spjall með sérfræðingum
Ráðstefnustjóri: Þórólfur Árnason, formaður
Samtaka upplýsingatæknifyrirtækja og forstjóri Skýrr
Í tilefni af degi upplýsingatækninnar, UT-deginum,
verður haldin ráðstefna þar sem fjallað verður
um hvernig hægt er að nýta upplýsingatækni sem
verkfæri til að lækka kostnað og bæta þjónustu.
Þar verður m.a. kynnt aðferðafræði til að meta
kostnað og ávinning af upplýsingatækni og sagt frá
verkefnum þar sem góður árangur hefur náðst.
Að ráðstefnunni standa forsætisráðuneyti, Félag
forstöðumanna ríkisstofnana, Samtök upplýsinga-
tæknifyrirtækja og Skýrslutæknifélag Íslands.
Ráðstefnan verður haldin á Hótel Hilton Nordica
þriðjudaginn 19. maí nk. Hægt er að skrá sig á
vefnum www.sky.is eða með tölvupósti á sky@sky.is.
Þátttökugjald fyrir félagsmenn Ský er 7.500 kr.
Þátttökugjald fyrir utanfélagsmenn er 9.500 kr.
Þátttökugjald fyrir námsmenn gegn framvísun
skólaskírteinis er 4.000 kr.
FORSÆTISRÁÐUNEYTI
PO
RT
hö
nn
un