Morgunblaðið - 12.12.2009, Qupperneq 26

Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
LEIÐTOGAR Evrópusambandsins hvöttu í
gær Alþjóðagjaldeyrissjóðinn (AGS), til að
íhuga að leggja hnattrænan skatt á alþjóðlegar
fjármagnsfærslur, svonefndan Tobin-skatt.
Yrði þannig hægt að nota hagnað fjármálafyr-
irtækjanna á uppsveiflutímum til að endur-
greiða almennum skattgreiðendum þær miklu
fjárhæðir sem stjórnvöld víða um heim hafa
varið í að bjarga bönkum og öðrum fjármála-
fyrirtækjum í kreppunni. Bandaríkjamenn eru
andvígir hugmyndinni, að sögn Financial Tim-
es.
Að sögn Guardian er ætlunin að fjármagna
aukna aðstoð við fátæk ríki vegna afleiðinga
loftslagsbreytinga með umræddum skatti. Yf-
irlýsing leiðtoganna er fremur varlega orðuð
en athyglisvert þykir að öflugustu ríki ESB,
Þýskaland, Frakkland og Bretland skyldu ná
fullri samstöðu um málið.
Í yfirlýsingunni er bent á ýmsar leiðir sem
AGS gæti notað til að skattleggja fjármála-
viðskiptin, t.d. mætti leggja skatt á trygginga-
gjöld. Lögð er áhersla á mikilvægi efnahags-
legra og félagslegra tengsla fjármálastofnana
við þjóðfélögin sem þær þjóna og að tryggt
verði að almenningur í löndunum njóti þess
þegar vel árar í fjármálalífinu og sé vel varinn
fyrir hættu.
Fjármálaráðherra Bandaríkjanna, Tim
Geithner, er andvígur tillögunni og yfirmaður
AGS, Dominque Strauss-Kahn, hefur sagt að
mjög erfitt og „í reynd útilokað“ yrði að fram-
kvæma hana.
Hnattrænn fjármálaskattur?
ESB vill fjármagna aðstoð við fátæk ríki vegna hlýnunar með Tobin-skatti
26 FréttirERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2009
FLÓÐSVÍN fá sér volgt bað í Saitama-náttúrulífsgarðínum norðan við Tókýó. Flóðsvín eru suður-amerísk
dýrategund og yfirleitt nefnd þar capybara. Þau eru stærstu nagdýr jarðar, geta vegið um 50 kílógrömm og
eru sérhæfð í vatnalífi. Flóðsvín eru náskyld naggrísum og lifa á vatnaplöntum, aldinum og trjásprotum.
Reuters
MINNIR KANNSKI Á HEIMAHAGANA
BRESKIR vísindamenn hafa
greint gen sem virðist ákvarða
kyn kvenmúsa. Ef ferlið reynist
eins hjá mönnum gæti uppgötv-
unin gert það mun auðveldara en
nú er að breyta kyni karla og
kvenna, segir í Times.
Slökkt var á virkni gensins í
fullorðnum kvenmúsum og fóru
þá eggjastokkar þeirra að breyt-
ast í eistu. Genið sem slökkt var á
er ekki á svonefndum kynlitningi
heldur litningi sem er í bæði karl-
og kvenmúsum. Svo virðist sem
umrætt gen, FOXL2, sé eins og á
vegasalti gagnvart öðru geni,
SOX9, sé annað virkt slökknar á
hinu og öfugt. kjon@mbl.is
Gen sem
ákvarðar
kynið
Uppgötvun gæti gert
kynskipti auðveld
BENEDIKT 16. páfi seg-
ir að sig hrylli við þeim
upplýsingum sem lagðar
hafa verið fram um fram-
ferði írskra presta en þeir
misþyrmdu áratugum
saman börnum kynferð-
islega og háttsettir yf-
irmenn klerkanna hylmdu
yfir með þeim. Páfagarður
sendi í gær frá sér yf-
irlýsingu um málið eftir að páfi hafði átt
fund með tveim írskum kirkjuleiðtogum,
Sean Brady kardínála og Diarmuid Martin,
erkibiskup í Dublin.
„Hinn heilagi faðir deilir tilfinningum
reiði, svika og smánar með svo mörgu
trúuðu fólki á Írlandi og biður með þeim á
þessum erfiða tíma í lífi kirkjunnar,“ segir í
yfirlýsingu Páfagarðs. Þar segir að páfi
harmi mjög að sumir klerkanna á Írlandi
hafi svikið hátíðleg loforð gagnvart Guði og
einnig fyrirgert því trausti sem fórn-
arlömbin og fjölskyldur þeirra og sam-
félagið báru til þeirra. Hann heitir því að
farið verði í saumana á því hvernig menn
komust upp með afbrotin og gerðar ráðstaf-
anir til að hindra að þetta á ný.
Misþyrmdi 100 börnum
Skýrsla Yvonne Murphy dómara um brot
prestanna var birt í síðastliðnum mánuði en
hún byggist á þriggja ára rannsókn á mál-
inu. Einn presturinn viðurkenndi að hafa
misþyrmt kynferðislega yfir 100 börnum.
Annar sagðist hafa framið slík brot tvisvar í
mánuði á um 25 ára tímabili.
kjon@mbl.is
Benedikt páfi
fordæmir
afbrot presta
Írskir klerkar
misþyrmdu börnum
Benedikt 16. páfi
Gagnrýna
tilboð ESB
 ESB gefur fátækum ríkjum 7,2 millj-
arða evra til að fást við loftslagsvandann
 Þróunarríki og alþjóðlegar hjálpar-
stofnanir segja fjárhæðina allt of lága
RÍKI Evrópusambandsins hafa náð
samkomulagi um að bjóða alls 7,2
milljarða evra á næstu þremur árum
sem lagðar verði í alþjóðlegan sjóð
sem á að nota til að hjálpa fátækum
þróunarlöndum að takast á við afleið-
ingar loftslagsbreytinga. Kom þetta
fram á leiðtogafundi sambandsins í
Brussel í gær. En talsmenn þróun-
arríkja og nokkurra alþjóðlegra
hjálparstofnana eru ósáttir og segja
aðstoðina allt of litla. Fulltrúi samtak-
anna Oxfam, Tim Gore, efast einnig
um að í raun sé verið að auka aðstoð-
ina.
„Leiðtogar ESB buðu í dag í
Brussel aðeins lítil peningaframlög.
Verst af öllu er að þetta er ekki einu
sínni nýtt fé - þetta er gert með því að
endurvinna gömul loforð og greiðslur
sem þegar hafa verið reiddar fram,“
sagði hann. Talsmenn annara hjálp-
arstofnana tóku undir þessar ásak-
anir Gores.
Yvo de Boer, framkvæmdastjóri
Rammasamnings Sameinuðu þjóð-
anna um loftslagsbreytingar, fagnaði
hins vegar ákvörðun ESB-ríkjanna
og sagði hana vera „geysimikla
hvatningu“ til þeirra sem sitja nú
loftslagsráðstefnu SÞ í Kaupmanna-
höfn.
Enn er hart deilt á ráðstefnunni og
nokkrir ríkjahópar með ólíka hags-
muni takast þar á um leiðir til að
sporna við losun koldíoxíðs. Í drögum
að samkomulagi er reifað að mark-
miðið eigi að vera að tryggja að með-
alhiti á jörðinni hækki ekki um meira
en 1,5-2 gráður á Celsius fram að
næstu aldamótum.
Loftslagsnefnd SÞ, IPCC, segir að
til þess að ná þessu markmiði verði að
minnka mjög hratt losun koldíoxíðs
sem sé aðalorsök svonefndra gróður-
húsaáhrifa er gætu valdið hlýnun. En
ljóst er að kostnaðurinn af snöggum
umskiptum yrði gríðarmikill.
Evrópusambandið hefur sett sér
það markmið að minnka losun um
30% fyrir árið 2020. En talsmenn iðn-
rekenda í aðildarrríkjunum 27 vilja
nú fara hægar í sakirnar. Þeir vilja
miða við töluna 20% og segja að ella
verði evrópsk iðnfyrirtæki ekki sam-
keppnisfær á alþjóðamörkuðum.
kjon@mbl.is
Í HNOTSKURN
»Dönsku gestgjafarnirreyna að sjá til þess að kol-
díoxíðlosun sé sem minnst
vegna ráðstefnunnar.
»Ráðstefnuna sækja um15.000 manns, auk frétta-
manna.
»Gestgjafarnir segja að ekkiverði nein aukalosun, kol-
efnisjafnað verði í Bangladesh.
»Danir reisa þar 20 nýtísku tígulsteinaverksmiðjur sem
leysa af hólmi gamlar og meng-
andi smiðjur.