SunnudagsMogginn - 17.10.2010, Qupperneq 26

26 17. október 2010
boðum en íbúar landsbyggðar og mestur
stuðningur er við það sjónarmið í tekju-
lægstu hópum og þeim tekjuhæstu en
heldur minni stuðningur hjá fólki með
millitekjur.
Af þessum niðurstöðum má ljóst vera
að það er mikill stuðningur við kosningar
sem fyrst og ný framboð mundu hafa
mikla möguleika í slíkum kosningum.
Í kjölfar fjöldafunda og mótmæla á
Austurvelli við þingsetningu og við um-
ræður um stefnuræðu forsætisráðherra,
hefur ríkisstjórnin haft forgöngu um ít-
arlegar viðræður við fulltrúa stjórnarand-
stöðu, Hagsmunasamtök heimila, banka,
lífeyrissjóði o.fl. til þess að leitast við að
finna lausn á brýnum skuldavanda heim-
ila. Líklegt verður að telja, að líf rík-
isstjórnarinnar byggist á því, hvort hún
nær niðurstöðu í þeim viðræðum, sem
Hagsmunasamtök heimilanna geta fallizt
á. Renni þær viðræður út í sandinn er
nokkuð ljóst að ríkisstjórnin er trausti rú-
in og verður óstarfhæf enda má þá búast
við uppnámi í röðum þingmanna stjórn-
arflokkanna, ekki sízt Vinstri grænna.
En jafnvel þótt samkomulag náist við
Hagsmunasamtök heimilanna og þá
hagsmunaaðila, sem koma að skulda-
vanda heimilanna er sú uppreisn, sem
hafin er á landsbyggðinni vegna nið-
urskurðar á fjárlögum til heilbrigðisstofn-
ana óleystur vandi. Það er furðulegt að
fylgjast með því, hve illa hefur verið stað-
ið að undirbúningi þeirra tillagna og að
því er virðist ekki verið haft samráð við
nokkurn mann utan ráðuneyta í
Reykjavík.
Vígstaða ríkisstjórnarinnar er sú, að
hún er lokuð inni í vígi við Lækjargötu.
Að henni er sótt úr tveimur áttum, af al-
menningi á höfuðborgarsvæðinu og fólk-
inu á landsbyggðinni. Hún stenzt ekki
þessa sókn nema semja og hefur ekki
marga daga til þess.
En þótt helmingur þjóðarinnar vilji
kosningar strax er ekki þar með sagt að
það eigi við um stjórnmálaflokkana alla.
Kosningar þýða pólitískt uppgjör, sem
getur tekið á sig óvænta mynd. Skoð-
anakönnun MMR, borgarstjórnarkosn-
ingarnar í Reykjavík sl. vor og bæj-
arstjórnarkosningar á Akureyri sýna, að
frjór jarðvegur er fyrir ný framboð, jafn-
vel þótt fleiri og fleiri spurningar vakni
nánast dag hvern um á hvaða leið Bezti
flokkurinn er.
Kosningar þýða líka uppgjör innan allra
flokka. Það uppgjör getur þýtt að margir
þeir, sem nú sitja á Alþingi detti út af
þingi vegna þess, að þeir hafi misst traust
og trúnað sinna eigin flokksmanna af
margvíslegum ástæðum. Og aðrir skipta
hugsanlega um hest. Það er ekki hægt að
útiloka að einhverjir þeirra, sem nú sitja á
þingi verði í framboði á vegum nýrra að-
ila í slíkum kosningum. Af þessum sökum
er kannski meiri tregða við að leggja út í
nýjar þingkosningar í nóvember eða des-
ember í öllum þingflokkum en ætla mætti
við fyrstu sýn.
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, setti fram hugmynd um
verkefnastjórn allra flokka um afmörkuð
verkefni, sem sæti í tiltekinn tíma í viðtali
við Morgunblaðið fyrir viku. Vafalaust
byggist sú tillaga á þeirri sannfæringu
hans að aðkallandi vandamál séu svo
brýn, að engan tíma megi missa að takast
á við þau. En jafnframt er ekki ólíklegt að
hún falli í góðan jarðveg hjá einhverjum
þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, sem
telja sig ekki eiga afturkvæmt á þing í
nýjum kosningum.
Kjarni málsins er hins vegar sá, að
stjórnmálin á Íslandi eru í óþolandi sjálf-
heldu. Það gerist ekkert og það er allri
þjóðinni ljóst. Þrátt fyrir gífurlegt at-
vinnuleysi er stöðnun í atvinnumálum.
Innan ríkisstjórnar og stjórnarflokka er
óleysanleg togstreita um stóriðju. Hópur
stjórnmálamanna og embættismanna er
að reyna að keyra í gegn aðild Íslands að
ESB þrátt fyrir andstöðu mikils meiri-
hluta þjóðarinnar og öflugt andóf innan
annars stjórnarflokksins.
Það eru þjóðarhagsmunir að fólkið
sjálft höggvi á þennan hnút í nýjum
kosningum fyrir lok þessa árs. Þær kosn-
ingar geta leitt til uppgjörs í einstökum
flokkum en í slíku uppgjöri felst líka
tækifæri fyrir þá til endurnýjunar í kjölfar
hrunsins, sem enginn þeirra hefur megn-
að að ná fram enn sem komið er. Þá er
ekki átt við mannabreytingar heldur
breytingar og endurnýjun á stefnu-
málum.
Það má líka vel vera að slíkar kosningar
leiði af sér gjörbreytta stöðu í íslenzkum
stjórnmálum vegna nýrra framboða.
En erum við ekki öll sammála um að
þjóðarhagsmunir hljóta að ganga fyrir
hagsmunum einstakra flokka eða ein-
hverra afla og einstaklinga innan þeirra?
Þjóðarhagsmunir kalla á kosningar strax
Af innlendum
vettvangi …
Styrmir Gunnarsson
styrmir@mbl.is
H
öfundarnir voru búnir að fara frá Heródesi til
Pílatusar áður en Joe nokkur Papp féllst á að
gefa þeim tækifæri og setja söngleikinn upp í
hinu hálfkaraða Public-leikhúsi Off-
Broadway. Sætti það tíðindum þar sem hann hafði eink-
um fengist við meistara Shakespeare fram að því. Á ýmsu
gekk í aðdraganda frumsýningar. Erfiðlega gekk að ráða í
hlutverk, æfingar gengu brösulega og efni og boðskapur
verksins þóttu torskilinn. Á endanum gafst leikstjórinn,
Gerald Freedman, upp og sagði starfi sínu lausu fáeinum
dögum fyrir frumsýningu. Papp féllst á uppsögnina og
við keflinu tók danshöfundurinn Anna Sokolow. Ekki
hresstist Eyjólfur við það og Papp neyddist til að kyngja
stoltinu og láta senda aftur eftir Freedman. Hann féllst á
að snúa til baka og freista þess að bjarga því sem bjargað
varð. Verkið var frumsýnt á þessum degi fyrir 43 árum og
hökti í sex vikur án þess að margir veittu því athygli.
Gagnrýnendur féllu ekki í stafi.
Höfundarnir, James Rado og Gerome Ragni, sem báðir
voru menntaðir leikarar og léku sjálfir í téðum söngleik
sínum, Hárinu, gáfust ekki upp þrátt fyrir þessar dræmu
undirtektir og linntu ekki látum fyrr en þráðurinn var
tekinn upp á Broadway í apríl 1968. Þeir höfðu fengið
framsækinn leikstjóra, Tom O’Horgan, og danshöfund-
inn Julie Arenal til að hjálpa sér við að sníða vankantana
af verkinu, bæta og breyta. Meðal þess sem bætt var við
sýninguna var nektaratriði undir lok fyrsta þáttar sem
höfundarnir byggðu á mótmælafundi gegn Víetnam-
stríðinu í Miðgarði, þar sem tveir menn afklæddust í
nafni mótþróa og frelsis. Atriðið var að vonum gríðarlega
umdeilt í upphafi og mismikið var gert úr því í upp-
færslum sem komu í kjölfarið um allan heim. Frakkar
þóttu ganga lengst meðan Bretar og Þjóðverjar tónuðu
atriðið niður, eins Svíar. Dönum þótti atriðið aftur á móti
heldur lítilfjörlegt og juku við það.
Framleiðandi Broadway-sýningarinnar var kaup-
sýslumaðurinn Michael Butler sem hélt raunar upp-
haflega að Hárið fjallaði um indíána. Fram að þessu hafði
Butler helst unnið sér til frægðar að hafa vingast við John
F. Kennedy Bandaríkjaforseta og slegið sér upp með leik-
konunni Audrey Hepburn.
Hárið hefur greinilega mátt við yfirhalningunni en
skemmst er frá því að segja að söngleikurinn sló rækilega
í gegn á Broadway, hjá leikum sem lærðum, og gekk fyrir
fullu húsi í rúm fjögur ár. Á endanum urðu sýningarnar
1.750. Það met var raunar slegið í Lundúnum, þar sem
Hárið fór skömmu síðar á fjalirnar, en þær sýningar urðu
hvorki fleiri né færri en 1.997.
Sigurganga Hársins hefur verið óslitin fram á þennan
dag, verkið hefur líklega verið sett upp í flestum vest-
rænum ríkjum og oftar en einu sinni í mörgum þeirra,
eins og hér heima. Söngleikurinn hefur margoft verið
hljóðritaður og árið 1979 var gerð kvikmynd upp úr hon-
um með Treat Williams, John Savage og Beverly D’An-
gelo í helstu hlutverkum. Leikstjórinn var ekki af lakara
taginu, Miloš Forman. Í fyrra var frumsýnd ný uppfærsla
af Hárinu á Broadway við góðar undirtektir gagnrýnenda
og leikhúsgesta. Hlaut uppfærslan meira að segja hin eft-
irsóttu Tony-verðlaun.
Gera má því skóna að betri minnisvarði um hippakyn-
slóðina, andann og hugsjónirnar, sé ekki til.
James Rado og Gerome Ragni, sem nú er látinn, hert-
ust báðir í eldi hippatímans. Þeir voru víðsýnir og leit-
andi og viðurkenndu fúslega að margt í verkinu byggðist
á lífi þeirra sjálfra, vina og kunningja. Öðru máli gegnir
um tónskáldið, sem þeir fengu til liðs við sig, Kan-
adamanninn Galt MacDermott. „Þegar ég hitti Rado og
Ragni fyrst hafði ég aldrei heyrt talað um hippa,“ upp-
lýsti MacDermott sem um þær mundir var hamingju-
samlega giftur fjögurra barna faðir á Staten Island – með
drengjakoll í þokkabót. Það kom augljóslega ekki að sök.
orri@mbl.is
Hárið
frumsýnt í
New York
Hárið, uppfærsla sem frumsýnd var á Broadway í fyrra.
’
Sigurganga Hársins hefur verið
óslitin fram á þennan dag,
verkið hefur líklega verið sett
upp í flestum vestrænum ríkjum og
oftar en einu sinni í mörgum þeirra,
eins og hér heima.
Frá uppfærslu á Hárinu í Íslensku óperunni árið 1994.
Morgunblaðið/Kristinn
Á þessum degi
17. október 1967
H
inn 8. október sl. efndu
Markaðs- og miðlarann-
sóknir ehf. (MMR) til skoð-
anakönnunar þar sem spurt
var um afstöðu fólks til þess, hvenær
ganga ætti til næstu þingkosninga. Nið-
urstaðan var sú að rúmlega 50% vilja að
það verði gert innan 6 mánaða. Um 70%
stuðningsmanna Sjálfstæðisflokks vilja
kjósa innan þriggja mánaða og um 56%
stuðningsmanna Hreyfingarinnar eru
sömu skoðunar. Hins vegar vill yfirgnæf-
andi meirihluta stuðningsmanna stjórn-
arflokkanna kjósa í lok kjörtímabils.
Nokkrum dögum síðar eða sl. miðviku-
dag efndi MMR til könnunar þar sem
spurt var, hvort fólk teldi þörf fyrir ný
framboð til Alþingis. Þá kom í ljós að 51%
telja mjög mikla þörf fyrir ný framboð og
19,3% telja frekar mikla þörf fyrir slíkt
eða samtals um 70%, sem telja mikla þörf
fyrir ný framboð til Alþingis.
Þegar þessi niðurstaða er sundurgreind
kemur í ljós að lítill munur er á afstöðu
fólks eftir kyni, yngra fólk á aldrinum 18-
49 ára telur frekar þörf á nýjum fram-
boðum en eldra fólk. Íbúar höfuðborg-
arsvæðis telja frekar þörf á nýjum fram-