Fréttablaðið - 22.10.2011, Qupperneq 30

22. október 2011 LAUGARDAGUR30
E
va María býður heim í spínat-
drykk og kaffisopa í morgun-
sárið. Til dyranna kemur
Óskar Jónasson með yngstu
systur dætra hans þriggja í
fanginu. Þessi litla stúlka er
þó ekki hans, heldur barn Evu Maríu og
núverandi sambýlismanns hennar, Sigur-
páls Scheving. Þau Óskar og Eva María
voru saman í fjórtán ár og eignuðust þrjár
dætur. Þau skildu fyrir þremur árum en
þeim hefur tekist það sem svo marga
dreymir um – að eiga vinsamleg og vand-
ræðalaus samskipti eftir skilnað. Þetta
hefur þó kostað mikla vinnu af beggja
hálfu. Undanfarna mánuði hafa þau unnið
saman að bókinni Dans vil ég heyra, sem
er nýlega komin út hjá Forlaginu. Í bók-
inni hefur Eva María safnað saman þrem-
ur íslenskum sagnadönsum og nokkrum
lausavísum og þær hefur Óskar mynd-
skreytt. Með bókinni fylgir geisladiskur
með upptökum af kvæðunum úr fórum
Stofnunar Árna Magnússonar.
Prófaði dansana á dætrunum
Hugmyndina að bókinni fékk Eva
María árið 2008, þegar hún var að hefja
meistara nám í íslenskum fræðum við
Háskóla Íslands. „Á þessum tíma var ég
mikið að skoða gömul handrit og rakst á
fornkvæðabók Gissurar Sveinssonar frá
árinu 1665. Sum kvæðin sýndust mér vel
geta höfðað til barna. Ég fór að prófa þau
á stelpunum og þetta fór svona vel í þær.
Mér fannst hálfsorglegt að þetta væri allt
saman til, en fólk hefði ekki almennilegan
aðgang að þessu.“
Hana langaði að búa til bók með sagna-
dönsum þar sem áhersla væri ekki síður á
skemmtilegar myndir en kvæðin sjálf. Því
leitaði hún til Óskars, sem tók áskoruninni,
en hann hafði ekki áður tekist við á bóka-
skreytingar, öðruvísi en við eldhúsborðið
heima með dætrum sínum.
Eins og arabískir söngvar
Eva María ber þá von í brjósti að Íslending-
ar byrji aftur að kveða sér til skemmtunar.
„Það er frekar stutt síðan fólk missti þetta
af vörunum. Það rofnaði eitthvað, þegar
nútíminn hélt innreið sína. Fólk sneri baki
við kvæðunum rétt eins og það sneri baki
við torfkofunum. En ég er viss um að það er
heilmikið af fólki til í dag sem hefur áhuga
á að endurvekja þetta.“
Óskar: „Það þarf alltaf eina eða tvær
kynslóðir til að enduruppgötva svona hluti.
Fólki hefur bara fundist þessi kveðskapur
minna á sagga, kulda og steinolíulykt. En
það er mjög athyglisvert við þessar upp-
tökur hvað raddirnar eru sérstakar. Þær
minna á einhvern hátt á gólandi arabíska
söngva. En síðan er ákaflega gaman að
heyra stelpurnar syngja þetta, með sínum
hreinu tæru röddum. Þá verður þetta svo
fallegt.“
Dæturnar kátar með samstarfið
Það gætu alveg örugglega ekki allir hugs-
að sér að vinna bók með fyrrverandi eigin-
manni eða -konu. Gekk það alveg átakalaust
fyrir sig?
Óskar: „Þetta hefur bara alveg gengið
á afturfótunum …“ Hér grípur Eva María
fram í, hlæjandi. „Nei, nei. Þetta gekk ein-
mitt algjörlega snurðulaust, vegna þess að
ef maður skilur almennilega, þá verður
framhaldið svo miklu léttara.“
Óskar: „Ég hugsa að við hefðum ekki
getað gert þetta fyrir tveimur árum. Um
það leyti fórum við saman á Árnastofnun
og vorum að spá í þetta, en við byrjuðum
ekki á þessu strax.“
Eva María: „Enda er ofsalega mikið mál
að skilja. Í það fer mikil vinna og hugarorka,
sem er ekki hægt að nota í annað á meðan.“
Óskar: „En nú erum við þó komin á þann
stað að þetta samstarf var algjörlega vand-
ræðalaust og skemmtilegt. Kannski var mest
gaman að sjá hvað stelpurnar elskuðu að við
skyldum vera að gera þetta. Þær voru alltaf
að horfa yfir öxlina á mér þegar ég var að
teikna.“
Besta ráðstöfunin að skilja
Þau Eva María og Óskar virðast
bæði hafa haft að leiðarljósi að
þeirra samband yrði sem best
gert upp, dætranna vegna.
Óskar: „Ég þekki svo mörg
dæmi þess að fólk geti ekki
talað saman eftir skilnað. Og
þó það sé ekki illt á milli fólks
skynja börnin misklíð svo vel.“
Eva: „Börnin þurfa að venj-
ast því að foreldrarnir búi ekki
saman lengur, en það þýðir ekki
að þau geti ekki staðið saman.
Skilnaður verður af því að fólk
trúir því að það sé best. Þá er í
raun og veru auðvelt að kenna
börnunum að sjá hlutina þann-
ig líka. Kenna þeim að þetta
hafi verið góð ráðstöfun, þó
að hún hafi verið erfið. Þegar
við vorum búin að vera skilin
í svona eitt ár sagði Matthild-
ur, elsta dóttir okkar, sem þá
var tíu ára: „Skrítið mamma.
Lífið er ekki eins og ég vil hafa
það, en samt er það alveg frá-
bært!“ Þá hugsaði ég: „Hjúkk!
Hún er komin í höfn … eða í það
minnsta fyrir horn!“
Hjálp úr öllum áttum
Óskar: „Það er auðvelt að segja að þetta hafi
allt gengið mjög vel hjá okkur. En það breytir
því ekki að þetta var mjög erfitt. Það er ekkert
sjálfgefið að fólk geti orðið vinir eftir skilnað.
Það kostar mikla vinnu …“
Eva: „… og mikla hjálp! Ég talaði við prest,
sálfræðing og sálgreini. Við fórum bæði á
námskeið til London og ég fór meira að segja
á hugleiðslukúrs í Ameríku. Þegar ég var í
þessu ferli hitti ég konu sem sagði við mig:
„Mér heyrist að það sé of seint fyrir þig að
bjarga hjónabandinu, en þú getur ennþá
bjargað sambandinu.“ Mér fannst þetta góður
útgangspunktur.“
Óskar: „Ég held við höfum verið heppin
að vera á sömu línunni með þetta. Við fórum
ekki samferða á námskeiðin heldur vildi það
bara þannig til að við leituðum okkur bæði
hjálpar. Íslenski hátturinn hefur kannski
frekar verið að bíta á jaxlinn. En þetta er
ekki hægt nema maður taki út allar tilfinn-
ingarnar, fari í gegnum reiðina, sorgina og
allan öldudalinn. Það er ekki hægt að stytta
sér leið.“
Eva: „Einmitt. Þetta er ákveð-
inn sorgarfasi og maður kemst
ekki hjá því að fara í gegnum
hann. Á tímabili var auðvitað
best fyrir okkur að vera ekk-
ert mikið að blanda geði, því
við gátum auðvitað ekki verið
að hugga hvort annað í þessari
sorg.“
Óskar: „Svo er það engin lygi
að tíminn lækni sárin. En það
gildir bara ef maður vinnur
vinnuna sína, annars grær þetta
bara skakkt. En ég held samt að
maður sé aldrei alveg búinn
með þetta. Við eigum stelpurn-
ar okkar þrjár og þeirra vegna
munum við alltaf umgang-
ast hvort annað. Þetta er þess
vegna eitthvað sem maður þarf
að vinna í alla ævi, en það þarf
ekki að vera slæmt.“
Líf og fjör og stóísk ró
Eva María býr í raðhúsi úti á
Nesi, ásamt Sigurpáli og saman-
lagt sjö börnum, en Óskar býr í
húsinu sem þau Eva áttu áður, í
miðbænum. Dæturnar eiga því
tvö heimili, þar sem ríkir talsvert ólík stemn-
ing.
Óskar: „Í þessu húsi hér er alltaf líf og fjör.
Þau eru níu þegar mest lætur! Svo er bara stó-
ísk ró og fuglasöngur hinum megin hjá mér.
Ég hugsa að það sé ágætis mótvægi. Stelp-
urnar þurfa ákveðna festu en það er mikil-
vægast fyrir þær að finna að allt er í góðu
jafnvægi. Að við mamma þeirra getum bæði
talað saman og unnið saman. Ég passa meira
að segja fyrir hana! Síðast í gær var ég að
passa hana Sigríði litlu …“
„Heyrðu, er ekki örugglega einhver keppni
um besta skilnaðinn í gangi hérna? Þá hljót-
um við að vinna hana!“ segir Eva María að
lokum glettnislega.
Tókst að bjarga sambandinu
Þó að þeim Evu Maríu Jónsdóttur og Óskari Jónassyni hafi ekki auðnast að halda hjónabandi sínu gangandi tókst þeim að
bjarga sambandi sínu með því að leita sér hjálpar úr ýmsum áttum. Hjónin fyrrverandi settust niður með grænan morgundrykk
í hönd og sögðu Hólmfríði Helgu Sigurðardóttur sögur af samstarfinu sem dæturnar þrjár eru sérstaklega ánægðar með.
HAFA ÞAÐ GAMAN SAMAN Þau Óskar Jónasson og Eva María Jónsdótir eru eins og sjá má ánægð með afrakstur samstarfs síns, bókina Dans vil ég heyra. Bókin
geymir sagnadansa og lausavísur sem Eva María valdi en Óskar myndskreytir. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Óskar er myndlistarmenntaður, en hann lærði
í Myndlista- og handíðaskóla Íslands. Hann
hefur hins vegar ekki verið þekktur fyrir það
hingað til að gera teikningar. „Ég hafði mjög
gaman af því að búa þessa karaktera til. Það
var eiginlega Eva María sem „uppgötvaði mig“.
Ég hef haft gaman af því að teikna frá því að
ég var lítið barn en hef ekkert nýtt mér það í
kvikmyndagerðinni, nema þá helst til að búa
til „storyboard“. Ég er hins vegar oft að búa til
svona teikningar fyrir stelpurnar okkar, sem
þær svo lita inn í. Þær panta hjá mér myndir:
„Ég vil fá stelpu á róló og við hliðina á henni
á að vera strákur í rennibraut.“ Eva María sá
tækifæri í þessu.”
■ ÞEGAR EVA MARÍA UPPGÖTVAÐI ÓSKAR
Ég talaði við
prest, sálfræð-
ing og sálgreini.
Við fórum bæði
á námskeið til
London og ég
fór meira að
segja á hug-
leiðslukúrs í
Ameríku.