Fréttablaðið - 17.12.2011, Qupperneq 94

17. desember 2011 LAUGARDAGUR62
É
g fæddist 29. október
1930. Móðir mín, Mar-
grét Halldórsdóttir,
var að austan en flutt-
ist ung til Reykjavík-
ur þar sem hún bjó
upp frá því. Frá henni segir í bók-
inni Fimm konur eftir Kristján
Jóhannsson. Fyrri maður hennar
var Úlfar Ingimundarson. Hann
dó 1928 og stóð þá móðir mín eftir
með fjögur börn. Atvinnuleysi
var mikið og kreppa í landinu en
mömmu tókst þó með ótrúlegum
dugnaði að halda fjölskyldunni
saman. Hún giftist síðan föður
mínum, Skæringi Markússyni,
árið 1930. Þau byggðu sér hús
við Þjórsár götu 5 í Skerjafirði og
þar bjó ég mín æskuár. Föðurfjöl-
skylda mín var frá Hjörleifshöfða
og þar var ég mörg sumur í sveit.
Föðurafi minn var Markús Lofts-
son, mikill fræði- og vísindamaður.
Hann lét jarða sig efst uppi á Höfð-
anum og hvílir þar ásamt ömmu
minni, Áslaugu Magnúsdóttur. Hún
var þriðja kona afa míns, ættuð
undan Eyjafjöllum. Fjölskyldan á
enn þá land sunnan Hjörleifshöfða
upp að jökli, sama land og afi átti.
Berdreymni mömmu og breski
herinn
Móður mína dreymdi fyrir komu
breska hersins til Íslands. Henni
fannst hún horfa út um gluggann
á húsinu okkar og sá að umhverf-
ið var þakið furðulegum bygg-
ingum sem voru eins og stórar
tunnur sem klofnar höfðu verið á
langveginn og síðan hvolft á opin.
Fjöldi fólks var einnig á svæðinu.
Draumurinn átti eftir að rætast því
í stríðinu voru reist þrjú herskála-
hverfi í Skerjafirði; Selkirk Camp
við Fossagötu, Whitley Camp milli
Baugsvegar og Þvervegar og Camp
Edgewater við Shellveg.
Mamma fékk vinnu við þvotta
og pabbi við byggingu flugvallar-
ins. Allt virtist ganga í haginn. Þá
gerðist það 10. maí 1942 að flugvél
frá norska flughernum, sem var
að koma frá Gander á Nýfundna-
landi, hrapaði á húsið. Við mamma
vorum heima, Ólöf systir mín sem
bjó á efri hæðinni, maður hennar
og börn þeirra tvö. Strax kom upp
mikill eldur og sá ég mann reyna
að komast út úr vélinni. Það var
loftskeytamaðurinn, sem lifði af
brotlendinguna en sat fastur inni í
flakinu. Til að lina þjáningar hans
skutu hermenn að honum skotum,
þar sem ljóst var að hann myndi
ekki lifa slysið af frekar en hinir úr
áhöfninni. Lík hans var síðan fjar-
lægt eftir að tekist hafði að ráða
niðurlögum eldsins. Húsið okkar,
sem var tveggja hæða timburhús,
brann til kaldra kola og allar eigur
okkar glötuðust. Fréttin í blöðun-
um sagði hins vegar að skyndilega
hefði kviknað í húsinu við Þjórsár-
götu 5, húsið orðið alelda á svip-
stundu og fólk bjargast með naum-
indum. Hvergi var minnst á hvað
raunverulega gerðist enda blöðin
ritskoðuð af hernum.
Mágur minn dó af afleiðingum
brunans og litlar bætur fengust
fyrir skaðann. Sjóvátrygginga-
félagið neitaði að borga vátrygg-
ingarupphæðina því sagt var að um
styrjaldartjón væri að ræða. Vinur
pabba útvegaði okkur lögfræðing
en samskipti hans við Bretana
gengu illa því lögfræðingurinn
var nasisti. Það voru margir nas-
istar í Reykjavík þá. Skaðinn var
metinn fljótlega eftir brunann en
verðbólga var slík að loksins þegar
Bretar borguðu hafði gengið fall-
ið svo mjög að upphæðin var orðin
óveruleg. Við fluttum á Fossagötu
6 en með dugnaði byggðu foreldrar
mínir Þjórsárgötu 5 upp aftur.
Skíðaáhugi og unaður útivistar
Ég kynntist skíðunum ungur og
gekk í Skíðadeild Ármanns. Þar
var ég í hópi félaga sem iðkuðu
íþróttina. Ég átti góð skíði og
stundaði skíðamennsku eins og
ég gat, oftast í Hamragili, einnig
í Jósepsdal. Meðal félaga minna
voru Ásgeir Eyjólfsson, Þórir Jóns-
son og Grímur Sveinsson, sonur
séra Sveins Víkings. Einnig Jakob
Albertsson sem kallaður var Kobbi
klaki.
Það var 1948 sem ég heyrði fyrst
talað um Aspen. Það var Þórir
Jónsson sem keppti fyrir Íslands
hönd á Ólympíuleikunum árið
1948 sem sagði mér frá því. Aspen
komst svo á kortið sem skíðastaður
árið 1950.
Ég keppti oft í Evrópu fyrir
Ísland á þessum árum. Til dæmis í
Sviss árið 1950, á Spáni og í Þýska-
landi. Oftast var flogið að heim-
an til Hamborgar og þaðan síðan
farið með lestum. Ég ferðaðist
mikið með austuríska landsliðinu
og kynntist mörgum. Ástand var þá
erfitt í Evrópu og allir blankir. Ég
keppti líka hér heima og 1955 sigr-
aði ég í stórsvigi á stórsvigsmóti í
Jósefsdal. Á fimmta til áttunda ára-
tugnum vann ég marga titla fyrir
Íþróttafélag Reykjavíkur. Mér stóð
til boða að fara á Ólympíuleikana í
Cortina á Ítalíu árið 1956 en fékk
ekki frí úr vinnunni hjá málningar-
fyrirtækinu Hörpu. Ég var í lands-
liðinu og árið 1959 var ég sendur á
heimsmeistaramótið í Bad Gastein
í Austurríki.
Svifflug og nasistar
Það var árið 1938 sem samkomulag
var gert við Þjóðverja um að hing-
að kæmi svifflugleiðangur og var
kostnaði skipt milli Svifflugfélags-
ins og Þjóðverja, þannig að Þjóð-
verjar komu með dráttar flugvélar
og svifflugur. Æfingarnar fóru
fram á Sandskeiði. Var haldin flug-
sýning sem var vel sótt. Flugmála-
félag Íslands keypti svo vélfluguna
Klemmann og Grunau Baby. Við
máluðum yfir merkingar á flug-
vélunum en þær sáust samt í gegn
og Bretar álitu félaga í Svifflug-
félaginu halla undir nasisma. Eitt
kvöldið þegar Helgi Filippusson
flugkennari, ég og fleiri strákar
vorum að vinna að smíði flugvélar
eftir þýskum teikningum heima hjá
Helga, sem bjó skammt fyrir ofan
Árbæ komu margir Bretar. Þeir
tóku Helga til yfirheyrslu og fundu
nasistafána ofan í skúffu hjá honum.
Eftir stríð lærði ég svifflug og
flaug á Sandskeiði. Ef vindur var á
norðan þurfti lítið átak til að lyfta
léttri vélinni. Ég flaug líka eftir
að ég flutti til Aspen. Tók reyndar
aldrei próf en skrifaði tímana. Einu
sinni lenti ég í vandræðum hérna í
Aspen, lenti í þrumum, eldingum og
hagléli, en allt fór þó vel.
Aspen var draumastaðurinn
Ég kvæntist Hjördísi Sigurðardóttur
árið 1955. Hún var dóttir hjónanna
Guðnýjar Jónsdóttur hjúkrunar-
konu og séra Sigurðar Einarssonar
í Holti. Hann var þingmaður, rithöf-
undur og þýðandi og einnig tíðinda-
maður Ríkis útvarpsins og um tíma
fréttastjóri þess.
Ég vann við ýmislegt áður en
ég flutti, meðal annars í Keflavík
sumarið 1954. Þar hafði ég eftirlit
með eigum Ameríkana sem voru
að byggja völlinn. Mikil rýrnun
var á birgðum og sumir bílanna
sem keyrðu burtu af vellinum
skiluðu sér ekki til baka. Ég vann
einnig hjá Gunnari Ásgeirssyni
og Sveini Björnssyni sem voru í
innflutningi og höfðu góð umboð.
Þeir seldu hernum á Keflavíkur-
velli bjór, vín og fatnað. Þeir flutti
einnig inn ritvélar, úr og kvik-
myndavélar. Ég vann sem sölu-
maður og hafði miklar tekjur en
fékk seint borgað. Flutti mig þá til
Hörpu sem sölustjóri. Ég var hjá
Hörpu til ársins 1957 en fór þá að
flytja inn sjálfur undir nafninu
Úlfar Skæringsson Intertrade og
hafði aðsetur í Aðalstræti. Flutti
ég inn undirföt frá Spáni, einnig
kjóla- og fataefni. Ullarefnin sem
ég flutti inn voru notuð í herra-
föt og einkennisbúninga lögreglu
og starfsmanna Eimskips. En ég
vildi meira, langaði að reyna eitt-
hvað nýtt og draumastaðurinn
var Aspen. Aðrir staðir komu ekki
til greina í mínum huga og þar
vorum við hjónin sammála. Hjör-
dís vann þá í sendiráðinu og gekk
okkur greiðlega að fá dvalarleyfi í
Bandaríkjunum. Fengum við fljót-
lega græna kortið sem gaf okkur
réttindi til fastrar búsetu. Víða
annars staðar var erfitt að fá land-
vistarleyfi. Ég fór út árið 1960 en
Hjördís kom með Áslaugu dóttur
okkar í mars 1961.
Perla Klettafjalla
Aspen er vinalegur 5.000 manna
bær í 2.400 metra hæð. Þó fer íbúa-
talan yfir 20.000 þegar mest er
að gera um vetrartímann. Skíða-
svæðin eru fjögur og yfir bænum
gnæfir Aspen-fjall. Þangað geng-
ur svokölluð Gondola-skíðalyfta. Í
fjallinu eru 76 merktar skíðaleið-
ir og skíðalyftur flytja um 11.000
manns á klukkustund.
Þegar ég kom fyrst til Aspen
var þar þá þegar talsvert af ferða-
mönnum. Eiginlega má segja að
Elizabeth Paepcke hafi uppgötv-
að Aspen 1945. Hún sagði manni
sínum frá þessum gamla námabæ
og í framhaldi af því kynntist
Walter Paepcke bænum og heillað-
ist mjög. Árið 1950 stofnaði hann
þar Aspen Institute, sem skyldi
hafa það hlutverk að vera sam-
komustaður leiðtoga og hugsuða
frá öllum heimshornum. Skíða-
svæðin voru byggð upp og um 1960
hafði draumur Paepcke ræst og
Aspen var orðin blanda af skíða-
paradís og menningarmiðstöð.
Brando var lofthræddur
Við Hjördís fengum bæði störf
sem skíðakennarar. Margt frægt
fólk kom til að stunda íþróttina,
til dæmis Kennedy-fjölskyldan,
fjöldi leikara svo sem John Wayne,
Marlon Brando, Clint Eastwood og
Jack Nicholson, John Denver kom
seinna. Ég skíðaði oft með Wayne.
Hann átti námu í fjöllunum og kom
oft. Til að þekkjast ekki tók hann
ofan hárkolluna og gat þá geng-
ið um óáreittur af aðdáendum.
Kúrekahetjan hafði mjög gaman af
að fá sér í glas og drakk oft mikið,
Wayne var eiginlega alveg ferleg-
ur í drykkjunni. Hjördís kenndi
Brando. Hann var svo lofthræddur
að hún þurfti að halda í hönd hans
á leiðinni upp í lyftunni.
Við unnum bæði hjá Aspen Ski-
ing Company og Aspen Ski School.
Þar unnu þá milli 60-70 manns.
Nú vinna þar nokkur hundruð
við skíðakennslu. Það var mikill
skíðaáhugi og uppgangur í íþrótt-
inni á þessum árum. Árið 1962 fór
ég með Mary Sheppard til Vail
til að kanna möguleika á að opna
skíðasvæði þar. Þegar Snowmas
var opnað árið 1967 var kreppa í
Bandaríkjunum og hafði það áhrif
á aðsókn að skíðasvæðum.
Ég var í mörg ár yfirkenn-
ari skíðaskólans í Aspen-fjalli. Á
sumrin vann ég við garðyrkju, tók
að mér að teikna og skipuleggja.
Ég hafði kynnst þeirri vinnu
heima á Íslandi þar sem ég vann
með Ringelberg garðyrkjumanni.
Enginn veit sína ævi fyrr en öll er
Í upphafi ætlaði ég ekki að ílengj-
ast í Aspen en okkur Hjördísi lík-
aði báðum vel því hér er margt
gott fólk. Haust og vor eru vætu-
söm en sumur mjög falleg.
Hjördís dó 17. júlí 1995. Edda
dóttir mín býr í Chicago en Áslaug
býr hér. Hún er skíðakennari og
hefur einnig keppt á skíðum. Hún
er í garðvinnu með mér á sumrin.
Sonur minn Markús er látinn.
Í dag fer ég lítið á skíði, er slæm-
ur í fæti eftir mjaðmagrindarbrot.
Ég fór tvisvar heim til Íslands árið
2010 en mig langar samt ekki að
flytja þangað.
Ferðir Úlfars Skæringssonar
heim til Íslands verða ekki fleiri
því hann andaðist hinn 6. septem-
ber síðastliðinn.
Vinur pabba útvegaði
okkur lögfræðing en
samskipti hans við Bret-
ana gengu illa því lög-
fræðingur inn var nasisti.
Á FERMINGARDAGINN Með móður sinni, Margréti Halldórsdóttur, á
fermingardaginn.
Skíðaði oft með John Wayne
Sólin skein, fuglar sungu og flugur suðuðu í perutrjánum þegar Úlfar Skæringsson leit við í kaffi hjá vinum sínum, þeim Ólafi
Jóhannssyni og Þóru Einarsdóttur, sem búa í Aspen í Colorado. Gunnhildur Hrólfsdóttir sem þar var í heimsókn var forvitin um
ævi manns sem ungur fór út í heim og bjó 50 ár í Aspen. Hún skráði frásagnir af viðburðaríkri ævi Úlfars sem lést í september.
ERN Myndin er tekin þegar greinarhöfundur, Gunnhildur Hrólfsdóttir, hitti Úlfar í Aspen í sumar. MYNDIR/Í EINKAEIGU
Á SKÍÐUM Úlfar varð ungur
mikill skíðakappi.