Fréttablaðið - 17.12.2011, Blaðsíða 24

24 17. desember 2011 LAUGARDAGUR
·
·
Opin hugmyndasamkeppni á vegum borgaryfirvalda um
svæðið Ingólfstorg og Víkurgarð á
að taka ríkt tillit til elstu byggðar
í borginni. Þar er bara einn hæng-
ur á og hann ekki lítill. Í keppn-
inni er endurvakin hugmynd lóð-
arhafa við Vallarstræti um allt að
130 herbergja og allt að 4.500 fm
hótel á einstöku svæði þar sem
sum af elstu húsum borgarinnar
mynda elstu götumyndir landsins.
Mörgum fannst ekki allt jafnt
um þetta allt of stóra hótel í
aðdraganda kosninga í fyrra.
Brugðist var hart við til varn-
ar húsum og götumyndum ásamt
tónleikasalnum ástsæla í NASA,
að ógleymdu sólskini og mannlífi
á Ingólfstorgi. Hugmyndin þótti
ótæk eftir mikil mótmæli en er nú
sett fram að nýju. Sagt er að eig-
andi lóðanna við Vallarstræti hafi
haldið til streitu stífri kröfu um
stórt hótel byggðri á gildandi deili-
skipulagi. Fólk hafi verið komið
alveg upp við vegg. Þetta hljóta
margir að skilja sem svo að erfitt
sé fyrir skipulagsráð Reykjavík-
ur að hafna stórri hótelbyggingu á
forsendum gildandi skipulags. Sú
er þó alls ekki raunin.
Samkvæmt áratugagömlu deili-
skipulagi Kvosarinnar er við Vall-
arstræti sunnanvert gert ráð fyrir
allt að 4,5 hæðum á lóð Sjálfstæð-
ishúss (NASA), 3,5 hæðum á lóð
Hótel Víkur og 3,5 hæðum á lóð
Aðalstrætis 7 (gula hússins sem
oft er nefnt Brynjólfsbúð). Á milli
tveggja síðastnefndu lóðanna er
síðan þröngt borgarland þar sem
gengið er inn dimmt sund í átt að
styttu Skúla fógeta í Víkurgarði.
Þeirri ræmu er haldið opinni í
skipulaginu og hæðarmörkin eiga
að draga úr skuggavarpi inn á
torgið sem nú heitir Ingólfstorg.
Á hluta fyrstnefndu lóðarinnar
stendur síðan hús við Austurvöll
og hefur verið friðað að ytra byrði
svo að þar verða ekki byggðar
neinar 4,5 hæðir. Þetta er framhús
Sjálfstæðishússins eða NASA, sem
var um tíma augnstungið og for-
skalað en hefur aftur öðlast fyrri
reisn.
Til að byggja 4.500 fm hótel á
þessum þremur lóðum þyrfti að
sameina lóðirnar, leggja lóðar-
hafa til borgarland á milli lóða og
væntanlega fara upp úr hæðar-
mörkum einhvers staðar á lóðun-
um vegna þess sem ekki er lengur
hægt að reisa á lóðarhluta friðaða
hússins við Austurvöll. Á engu
af þessu á lóðarhafi kröfu sam-
kvæmt gildandi skipulagi. Að lóð-
arhafi eigi réttmæta kröfu á því
gagnvart borginni að byggja svo
stórt hótel og reka jafn einsleita
starfsemi á þessum stað er ekki
vafaatriði. Hann á það einfald-
lega ekki. Gengið hefur á löngum
bollaleggingum um að þarna gæti
hugsanlega risið hótel en það er
líka allt og sumt. Því máli var
aldrei lokað af yfirvöldum og
skipulagið stendur óhaggað.
Í greinargerð með þessu gamla
skipulagi er sérstaklega tekið
fram að æskilegt væri að varð-
veita Hótel Vík og Aðalstræti 7
ef því mætti koma við. Umfjöll-
un borgarminjavarðar og húsa-
friðunarnefndar frá liðnum árum
ásamt húsverndarkorti og þróun-
aráætlun miðborgar eru miklu
afdráttarlausari og gefa skýrt til
kynna að húsin og götumyndin
við Vallarstræti hafi mikið varð-
veislugildi sem hluti af umgjörð
Ingólfstorgs í Kvosinni, Gróf-
inni og Grjótaþorpi. Þess vegna
er hægara sagt en gert að rífa
þessi hús eða færa þau til. Þau
eru ekki bara merkilegar minjar
fyrir okkur og komandi kynslóðir
ein og sér heldur eru þau hluti af
ómetanlegri heild.
Kröftug andstaða við mögu-
legt niðurif húsanna við Vallar-
stræti, í samhengi við varðveislu
Grjótaþorps og elsta byggða-
kjarna Reykjavíkur við Aðal-
stræti og Grófina og raunar hús-
vernd í Kvosinni yfirleitt, á sér
nokkurra áratuga sögu. Á sama
tímaskeiði hafa verið gerðar stór-
kostlegar endurbætur á gömlum
húsum vítt og breitt í Kvosinni
og nágrenni hennar. Hvarvetna
er reynt að styrkja þá byggð með
ýmsum ráðum. Þeim sem beinna
hagsmuna eiga að gæta á þessum
stað hefur því mátt vera ljóst svo
áratugum skiptir að það yrði afar
þungt fyrir fæti að rífa eða færa
til húsin við Vallarstræti. Krafa
um bætur vegna meintra bygg-
ingarheimilda á þessu viðkvæma
svæði er hæpin, auk þess sem
borg eða þjóðríki sem ber virð-
ingu fyrir sögu sinni og uppruna
ætti ekki að horfa í þær upphæðir
ef til kæmi.
Hótel sem er of stórt verður
varla lítið við að fara í samkeppni.
Þar þarf meira til. Margir vona
samt að með snjöllum tillögum
megi benda á leiðir til að styðja
gömlu byggðina, hluta hótelið
niður, draga úr byggingarmagni
eða jafnvel fella hótelið að tölu-
verðu leyti inn í Landsímahús og
viðbyggingar þess sem einnig eru
í eigu lóðarhafa. Fyrstu svör dóm-
nefndar við spurningum benda
til að keppendur geti leitað slíkra
lausna. Keppendur gætu lagt kapp
á að draga úr byggingarmagni
og lagt sig alla fram um að sýna
gamalli byggð nærgætni og virð-
ingu. Dómnefnd hefur líka stöðu
til að hafa jákvæð áhrif í þessa
átt. Gömlu húsin þurfa að njóta
sín til fulls og helst þarf að laða
fram hugmyndir um margbreyti-
lega starfsemi.
Nú kann sumum að finnast að
lóðarhafinn hafi með þessum
lóðum keypt köttinn í sekknum
fái hann ekki að byggja að vild,
en þá þarf að muna að hér voru
ekki sekkir heldur kettir í boði,
gömul hús með níu líf og jafnvel
fleiri til. Til allrar hamingju, því
þessi hús í sínu einstaka samhengi
eiga sér ríkari tilverurétt en flest
hús önnur í borginni. Fulltrúar í
skipulagsráði Reykjavíkur geta
forðað slysi með því að standa
gegn allt of stóru hóteli, leyfa sól á
torgi og hlúa af metnaði að firna-
gömlum götumyndum. Eða gilda
ekki lengur öll varnaðarorðin um
fjármálaöfl og hættulega kapp-
sama framkvæmdaaðila?
Kötturinn í sekknum?
Skipulagsmál
Torfi
Hjartarson
fulltrúi VG í
skipulagsráði
Reykjavíkur
Í greinargerð með þessu gamla skipulagi
er sérstaklega tekið fram að æskilegt væri
að varðveita Hótel Vík og Aðalstræti 7 ef
því mætti koma við.