Morgunblaðið - 15.01.2011, Blaðsíða 24

24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. JANÚAR 2011
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Slátrarinn Steven Bateman trúði
vart eigin augum þegar hann sá tvo
hákarla svamla eftir aðalgötunni í
Goodna, úthverfi Ipswich-borgar,
um 30 km frá ströndinni á flóða-
svæðinu í Queensland í Ástralíu.
Hákarlarnir eru af tegund naut-
háfa en hún er, ásamt tígrisháf og
hvítháf, sú hákarlategund sem er
hvað hættulegust mönnum.
Spá skýfalli um helgina
Sem kunnugt er hefur úrhelli leitt
til hamfaraflóða í Queensland á síð-
ustu vikum, á svæði sem er jafn
stórt og Þýskaland og Frakkland
samanlagt. Hamförunum er ekki
lokið því búist er við enn meiri rign-
ingu víða í Queensland um helgina,
með vaxandi ám og skyndiflóðum.
Óttast er að 75 hafi farist í flóð-
unum en efnahagslegt tjón af þeirra
völdum er nú áætlað á þriðja þúsund
milljarða króna, að því er fram kem-
ur á vef The Australian. Kemur
tjónið meðal annars fram í því að
rekstur fyrirtækja raskast til lengri
tíma.
Um 50.000 heimili í Brisbane,
höfuðborg Queensland-ríkis, voru
án rafmagns í gær en íbúar borgar-
innar eru um 2 milljónir.
Fjölskyldan slapp við tjón
Jón Björnsson fluttist til Brisbane
um jólaleytið 1979 og hefur verið
búsettur þar síðan. Hann er kvænt-
ur ástralskri konu að nafni Maureen
Björnsson og eiga þau saman dótt-
urina Anniku Freyju Jónsdóttur.
Aðspurður hvort hann hafi farið
illa út flóðunum svarar Jón því til að
fjölskylda hans hafi ekki orðið fyrir
eignatjóni. Þá er honum heldur ekki
kunnugt um að Íslendingar hafi orð-
ið fyrir tjóni en um 200 manns rekja
þar ættir sínar til Íslands og eru í
Íslendingafélagi sem hittist árlega.
„Ég hef hjálpað vini mínum að
hreinsa til á skrifstofunni þar sem
hann vinnur. Það eru allir boðnir og
búnir til að hjálpa við að þrífa. Hér
hefur mikil drulla farið um allt. Það
liggur leðja yfir öllu,“ segir Jón og
bætir því við að eðjan fari senn að
rotna með tilheyrandi ólykt.
Hann segir fjölskylduna munu
hjálpa til við hreinsunarstarfið.
„Á morgun [í dag] verður tekið á
móti sjálfboðaliðum á fjórum stöð-
um í borginni og er vonast til að úr
verði 6.000 manna hreinsunarlið.
Kona mín og dóttir ætla að taka
þátt.
Fólk ekur á svæðið og síðan er
það flutt með strætisvögnum þar
sem krafta þess er þörf.“
Miðborgin lömuð
Flóðahæðin í miðborg Brisbane
varð ekki jafn mikil og óttast var.
Engu að síður segir Jón að fólk
byrji ekki að tínast þar til vinnu fyrr
en eftir helgi, enda séu margar göt-
ur í miðkjarnanum enn lokaðar.
„Það er gríðarlega mikið verk
fram undan við að hreinsa upp í
borginni. Það eitt mun taka
mánuði. Að því loknu
tekur við
enduruppbygging.
Hún tekur a.m.k.
eitt til tvö ár.
Þegar Bris-
bane-áin
flæddi yfir
baka sína
1974 dóu
tugir
manna af völdum rafstraums þegar
þeir reyndu að koma rafmagni á
heima hjá sér. Því eru strangar
kröfur um að rafmagn sé ekki sett á
heimili nema með samþykki raf-
virkja.“
Færðar nauðþurftir á bátum
Jón segir flóðin laða fram samhug
hjá íbúum borgarinnar.
„Fólk hjálpast að. Vinkona konu
minnar fékk far á bát til að ferja
vatn og mat til fólks sem var orðið
uppiskroppa með nauðþurftir. Mat-
urinn í frystikistunum er ónýtur.
Vinur minn sagðist nú þekkja ná-
grannana betur af því að fólk hjálp-
aðist að og kynntist hvað öðru.
Þegar ég var að hreinsa á skrif-
stofunni hjá félaga mínum gekk
ungt fólk inn af götunni og spurði
hvort það gæti ekki lagt hönd á
plóginn,“ segir Jón sem telur að yf-
irvöld hafi ekki búist við slíku stór-
flóði.
Máli sínu til stuðnings bendir
hann á að í borginni Toowoomba
hafi ekki verið til nein gögn til að
styðjast við síðan þar varð síðast
stórflóð árið 1860.
Hákarlar á ferð á aðalgötunni
 Nautháfar á svamli í úthverfi í Queensland  Íslendingur í Brisbane segir endurreisnina munu
taka nokkur ár  Veit ekki til þess að Íslendingar hafi orðið fyrir tjóni  Stefnt á her sjálfboðaliða
Reuters
Hamfarir Verslunarmiðstöð í Goodna, úthverfi Ipswich-borgar, á kafi í vatni. Skammt frá sáu vitni hákarlaugga gára vatnsborðið.
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Sigríður Björk Guðjónsdóttir, lögreglustjóri
á Suðurnesjum, segir að nýfallinn dómur í
Héraðsdómi Reykjavíkur, þar sem ríkið er
dæmt til að greiða flogaveikum karlmanni
6,6 milljónir króna í bætur auk vaxta frá
2003, samtals um 10 milljónir, vegna líkams-
tjóns sem hann varð fyrir í kjölfar handtöku
og vistunar í fangaklefa, gefi tilefni til þess
að sýna aukna varkárni og málið verði skoð-
að.
Maðurinn fékk flogaveikikast við akstur í
Njarðvík haustið 2003 og missti stjórn á
bílnum sem lenti á vegriði. Í dómnum kemur
fram að þegar flytja átti manninn í sjúkrabíl
hafi hann barist á móti og því hafi lög-
reglumenn handjárnað hann og flutt þannig
í fangaklefa. Maðurinn, sem var meðvitund-
arlaus, hlaut miska vegna handtökunnar, en
greint er frá því að lögreglumennirnir hafi
vitað að maðurinn var flogaveikur.
Haukur Örn Birgisson, verjandi mannsins
hjá Ergo lögmönnum, segir að skömmu eftir
handtökuna og áður en varanlegu afleiðing-
arnar komu í ljós hafi þessi óhóflega vald-
beiting lögreglunnar verið kærð til ríkissak-
sóknara, sem fer með rannsókn mála þegar
lögreglumenn eiga í hlut. Teknar hafi verið
skýrslur af öllum viðkomandi, lögreglu-
mönnum, vitnum og sjúkraflutningamönn-
um. Við rannsókn málsins á því stigi hafi
lögreglumennirnir fullyrt að þeim hafi ekki
verið kunnugt um að maðurinn væri floga-
veikur. Hann segir að niðurstaða ríkissak-
sóknara um að láta málið niður falla hafi
ekki verið rétt og órökstudd. Því hafi verið
ákveðið að höfða mál til greiðslu skaðabóta
vegna ólöglegrar handtöku en síðan hafi
komið í ljós að varanlegar afleiðingar yrðu
af handtökunni, en örorkan er metin 17% og
miskinn sömuleiðis. Þetta hafi breytt málinu
í skaðabótamál vegna líkamstjóns, en nú hafi
ríkið þrjá mánuði til þess að taka ákvörðun
um hvort málinu verði áfrýjað til hæsta-
réttar.
Skýrar reglur
Sigríður Björk segir að sem betur fer sé
um sérstakt mál að ræða, en engu að síður
verði farið yfir alla ferla til að sjá hvort eitt-
hvað megi betur fara. Verklagsreglur um
það hvernig lögreglan eigi að bera sig að séu
mjög skýrar, ljóst sé hvaða valdbeitingar-
heimildir menn hafi og þær séu æfðar, en
málið árétti að lögreglan þurfi að beita ein-
staklingsbundnu mati hverju sinni.
Tilefni til að sýna aukna varkárni
 Lögreglan beitti flogaveikan mann óþarflega miklu harðræði við handtöku eftir flogaveikikast
 Ríkissaksóknari taldi ekki ástæðu til að gera athugasemd við vinnubrögð lögreglumannanna
Morgunblaðið/Júlíus
Handtaka Lögreglan þarf að vera viðbúin mörgu og bregðast fljótt við þegar á þarf að halda.
Paul Pisasale, borgarstjóri Ipswich-borgar í útjaðri
Brisbane, var ekki í vafa um hvað gera ætti við þá sem
létu greipar sópa í húsum fólks sem hefði neyðst til að
yfirgefa heimili sín. Pisasale varaði þannig þjófa við því
að þeirra biði það hlutskipti að verða notaðir sem
mælistikur í flóðvatninu.
Lögreglan í Brisbane og Ipswich hefur þegar tekið á
annan tug manna höndum vegna gruns um þjófnað en
birst hafa lýsingar á því hvernig óprúttnir aðilar nota
báta til að komast í sem mest þýfi á flóðasvæðinu.
Eins og rakið er hér til hliðar er tjónið af flóðunum í
Queensland metið á þriðja þúsund milljarða króna. Ber í því samhengi að
hafa í huga að Brisbane er stór borg. Hún nálgast óðum Houston,
stærstu borg Texas, hvað íbúafjölda snertir en íbúar þessarar fjórðu
stærstu borgar Bandaríkjanna eru nú um 2,3 milljónir, eða um
200.000 fleiri en Brisbane-búar. Til samanburðar er áætlað að
þúsund manns flytjist til Brisbane og nágrennis í viku hverri.
Til marks um eyðilegginguna í Brisbane eru allar bryggjur
borgarferjunnar, City Cat, ónýtar og ekki reiknað með að
áætlun hennar komist í samt horf fyrr en á næsta ári. Þá
urðu þúsundir heimila í 35 hverfum borgarinnar fyrir tjóni.
TEKIÐ HART Á ÞJÓFUM
Brisbane
Notist sem mælistangir
Jón, Maureen og Annika.