Ný saga - 01.01.1987, Side 59

Ný saga - 01.01.1987, Side 59
ÓLAFUR FRIÐRIKSSON OG KRAPOTKIN FURSTI greining stefnuskrárinnar hafi dregið dám af kenning- um Krapotkins. Þar var lýst því markmiði að fátæktin yrði útlæg gerð og stefnt að því að „hér á landi verði aðeins ein stétt. Þ.e. starfandi menntaðir mennEkki var minnst einu orði á verkalýð eða öreiga. Þetta fellur býsna vel að hugmyndum Krapotk- ins, en hann taldi æskilegt að fólk kynnti sér bæði hand- verk, landbúnaðarstörf og leitaði sér menntunar.19 Aftur á móti var sagt að einstaklingurinn ætti að hafa frelsi til hvers sem væri, svo fremi að það ylli ekki öðrum skaða.20 1 ævisögu Krapotkins er einmitt lögð rík áhersla á frelsi og framtak einstaklingsins.21 Engu að síður er ljóst að áhrif Krapotkins voru óljós á stefnuyfirlýsingu þessa. Mér er reyndar ókunnugt um að Ólafur hafi nokkru sinni vitnað til anarkismans í rit- smíðum sínum eftir að hann kom til íslands, enda verður að hafa það í huga að anark- ismi var „tabú", hugtak sem hafði ákaflega neikvæða merkingu og vera kann að svo sé enn. I því sambandi mætti benda á að Þórarinn Þórarins- son fyrrum ritstjóri Tímans skrifaði árið 1970 að Guðjón Baldvinsson hafi verið „ákveðinn alþýðusinni."22 EFNAHAGSSTEFNA Þegar skrif Ólafs Friðriks- sonar í Dagsbrún 1915-1917 eru skoðuð, er ljóst að hann hélt fast við sínar fyrri skoðanir um efnahagsmál. Þær sömu og hann lýsti 1910. Þannig reit hann um vetrar- handarvinnu í júlí 1915 og taldi að hún gæti bætt úr hjúaeklunni í sveitum og gert bændum kleift að hækka kaupið. Fólkið myndi síður streyma til kaupstaðanna og kjör fólks myndu einnig batna þar.23 Lagði Ólafur til að prjónavél kæmi á sérhvern bæ. „Á hana prjónar svo einn af heimilismönnum sokkabol og framleist, en hitt fólkið hælana í höndununum." Markaður fyrir prjónles væri geysistór og heimilisfram- leiðsla af því tagi sem hér var lýst gæti útrýmt því atvinnu- leysi er væri á vetrum.24 Af þessu rná sjá að Ólafur hafði mikla trú á framtíð hús- og handiðnaðar. I því ljósi verður sú afstaða Dagsbrúnar skiljanleg að beita sér gegn tillögu Jóns Þorlákssonar um rafvirkjun fyrir Reykjavík 1916. Rökin voru þau að virkjunin myndi auka atvinnuleysi í bænum og orkugjöldin yrðu svo há að verkafólk gæti trauðla nýtt sér rafmagnið.25 í því sam- bandi mætti benda á afstöðu blaðsins í svonefndum „fossa- málum" sem mikil umræða var um 1917. Það lagði megin áherslu á að orkunni frá væntanlegum virkjunum yrði dreift sem víðast um landið og benti á þá kosti sem raf- magnið hefði fyrir heimilin í landinu. Dagsbrún fjallaði á hinn bóginn lítið um þá stór- iðjuþróun sem hlaut að fylgja í kjölfarið.26 íslenskum karlmönnum, ekki slðuren konum, voru ætluð störf við hinn fyrirhugaöa heimilisiðnað. 57 verður að hafa það í huga að anark- ismi var „tabú“, hugtak sem hafði ákaflega nei- kvæða merkingu og vera kann að svo sé enn. L
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.