Ný saga - 01.01.1987, Page 75

Ný saga - 01.01.1987, Page 75
KONUR FYRIRGEFA KÖRLUM HÓR vitað hvað var og liðið fyrir. Lyktir urðu þær að 18. októ- ber 1839 fæddi Guðrún vinnu- kona barn á laun og kenndi Sveini þegar uppvíst varð um brotið. Hann viðurkenndi fað- ernið. Upplýsingar af þessu tagi er aðeins að fá í vitnaleiðslum við réttarhöld. Umsóknir kvenna um eftirgjöf á hór- sektum manna sinna eru aldrei jafn ítarlegar. Æði mörg bréfanna eru lítils virði af þ ví þau eru stöðluð og svo stutt að rétt er lýst yfir fyrir- gefningu og beðið um náðun. Það lag ágerðist með árunum, eftir því sem fólk hefur vanist því að nota þessa leið til að firra sig útgjöldum. Má þar taka dæmi af bréfi Kristínar Jakobsdóttur á Litlu-Tungu í Holtum í febrúar 1856:12 Þareð maðurinn minn Jón Runólfsson hefur eignast barn með vinnukonu okkar og þess vegna mun verða eftir lögunum skyldaður til að borga ákveðna sekt fyrir fyrsta hórdómsbrot, er það innileg bón mín að honurn verði gefin upp sektin með öllu. Ég bið þessa af því ég elska mann minn innilega og ætlast ekki til að þessi hrösun hans í nokkurn máta spilli okkar elskulegri samveru í hjónabandinu. Það rýrir einnig gildi um- sóknanna sem heimilda unt hugarfar að aðeins örfáar þessara kvenna voru sendi- bréfsfærar. Þær kunnu ekki að skrifa. Nokkrar skrifuðu reyndar undir eða handsöl- uðu , en einhverjir aðrir færðu umsóknirnar í letur fyrir þær og skrifuðu undir í flestra stað. Sumar umsóknir eru með þjálfaðri skrift mennt- aðra manna, aðrar með grófri hendi hreppstjóra og góð- bænda. Jafnvel getur hugsast að stundum hafi eiginmenn haldið á penna. Fyrir kemur líka að umsóknir tveggja kvenna eru með sömu hendi, til dæmis hefur presturinn í Odda á Rangárvöllum skrifað bréf sóknarbarna sinna Krist- ínar Þórðardóttur á Fróð- holtshóli frá 6. október 1854 og Guðlaugar Jónsdóttur á Oddhóli frá 16. apríl 1855. Bréf þeirra eru nákvæmlega færibandi.14 Því er alls ekki víst að konurnar séu einlægar í umsóknum sínum. Það er ekki einu sinni ljóst hvort þær sömdu þær sjálfar. Þær gætu verið að ljúga, því þær urðu að sannfæra yfirvöld. Þær gætu verið að tala á móti sannfæringu sinni, því oft áttu þær ekki annarra kosta völ. Engu að síður eru umsókn- irnar mikils virði, ómetan- legar, og með vandlegum Húsmóðir og vinnukona á tali. Um hvað? Það fyrirgefa ekki allar konur körlum sínum framhjá- hald. eins orðuð, aðeins er skipt um nöfn karlanna og báðum fylg- ir vottorð prestsins: „Með hárri sorg hef ég orðið þess vör að maður minn elskuleg- ur. . . hefur orðið sekur í hór- dóms broti við mig".13 Nokkrar umsóknanna eru meira að segja á dönsku og þá væntanlega færðar í stílinn af sýslumönnum, enda af- greiddu þeir þessi mál stund- um til amtmanna líkt og á lestri má greina nokkurs konar litróf viðbragða frá ein- lægri fyrirgefningu yfir í kúg- un. Ennfremur eru dæmi um uppreisn og ósamþykki. Það fyrirgefa ekki allar konur körlum sínum framhjáhald. Ekki má gleyma að fjöldi kvenna sem lenti í því að ntenn þeirra eignuðust börn í hór sótti ekki um eftirgjöf. Fyrirgáfu þær eða fyrirgáfu þær ekki? Neituðu þær að 73
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Ný saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.