Ný saga - 01.01.1987, Síða 86

Af uppruna Flateyjarbókar
Ólafur Halldórsson
tölur Noregskonunga og
konungaraðir í Noregi; þar
stendur þetta meðal annars
(hér fært til nútíma stafsetn-
ingar):
...Hákon háleggur; hans
dóttir Ingibjörg; hennar
son Magnús góði Eireksson
langa hertoga; hans son
Hákon; hans son Ólafur er
þá var x vetra er faðir hans
andaðist. Hann var konung-
ur yfir Noregi, Danmörk og
öllum þeim skattlöndum er
þar liggja til og réttur erf-
ingi alls Svíaríkis er Albrikt
son Mækinborgargreifa
hélt; hann var systurson
Magnús konungs góða,
föðurföður Ólafs. Þessi
Ólafur var heitinn eftir hin-
um heilaga Ólafi konungi
Haraldssyni eftir sjálfs
hans tilvísan. Hann var þá
konungur er sjá bók var
skrifuð. Þá var liðið frá
hingaðburð vors herra Jesú
Kristi m.ccc.lxxx og vij ár.
Það sem hér segir, að Ólafur
Hákonarson hafi verið heit-
inn eftir Ólafi helga „eftir
sjálfs hans tilvísan" hlýtur að
vera ættað úr sömu heimild
og það sem segir af fæðingu
hans í annálnum í AM 764 4to,
en allt er óvíst um hvers eðlis
sú heimild hefur verið.
Væntanlega hefur verið
stuðst við þessa sömu heimild
í stuttum kapítula í lokum
þessara viðauka Magnúsar
prests í Flateyjarbók:
Ári síðar en fyrr segir hvarf
Ólafur konungur Hákonar-
84
son; sögðu Danir hann
dauðan, en Norðmenn
vildu ekki trúa því. Þá var
tekin til ríkisstjórnar yfir
Noreg og Danmörk drottn-
ingin Margreta, móðir
Ólafs konungs, en dóttir
Valdamars Danakonungs,
eftir er hún lét fanga Albr-
ikt.
Albrecht af Mecklenburg var
tekinn til fanga af mönnum
Margrétar drottingar við
Falen á Vestra-Gautlandi 24.
febrúar 1389.4 Fréttir um það
hafa væntanlega borist til ís-
lands sumarið eftir. Þá er
augljóst að Magnús prestur
Þórhallsson hefur ekki
skrifað þessa viðauka sína
fremst í Flateyjarbók fyrr en í
fyrsta lagi sumarið 1389.
Ólafur konungur Hákonar-
son dó síðsumars 1387, og
Upphafsstafur, H, með mynd af
Haraldi hárfagraaðskerabönd-
in af Dofra. Stafurinn er í upp-
hafi Hálfdánar þáttar svarta og
Haralds hárfagra.
Iannálabroti sem hefur
varðveist í einkennilegu
samtíningshandriti, AM 764
4to (skrifað um 1376-86),1 er
við árið 1371 getið um fæðingu
Ólafs konungs Hákonarsonar
á þessa leið (hér fært til nú-
tíma stafsetningar):
Og er drottningin Hákonar
kóngs mundi vera jóðsjúk
birtist henni Ólafur kóngur
og talaði svo við hana: „Ef
þú vill heil verða af þessum
sjúkdóm, þá skal Hákon
kóngur sverja eið að hann
skal halda þau lög sem hélt
hinn helgi Ólafur kóngur.
Og þá er sveinninn er vij
vetra þá skal færa hann til
Niðaróss, og skal honum
þar kenna." Eftir þessa
hluti sagða vaknar drottn-
ingin, en þó varð hún eigi
léttari fyrr en hann hafði
svarið.2
Peter Andreas Munch getur
um þessa sögn í Noregssögu
sinni og nefnir enga aðra
heimild en þessa.3 En aug-
ljóst er að Magnús prestur
Þórhallsson, annar aðalritari
Flateyjarbókar, hefur þekkt
sömu heimild og þá sem ann-
álsritarinn notaði. Magnús
prestur jók þremur blöðum
framan við þann hluta hand-
ritsins sem Jón prestur
Þórðarson hafði skrifað og
fyllti einnig blaðsíðu sem Jón
hafði skilið eftir auða fremst í
fyrsta kveri. Meðal efnis þess
sem Magnús prestur jók
framan við bókina eru ættar-

I
í:
I
*