Ný saga - 01.01.1987, Qupperneq 89

Ný saga - 01.01.1987, Qupperneq 89
AÐ VITA SANN ÁSÖGUNUM Hvaða vitneskju geta íslendingasögurn- ar veitt um íslenskt þjóðfélag fyrir 1200? Helgi Þorláksson Eru útlendingar að taka forystuna í rannsóknum á íslenskri mið- aldasögu?" Þannig spurði rit- nefnd Nýrrar Sögu og bað mig svara. Væntanlega er kveikja þessarar spurningar bækur þeirra Bruce Gelsingers, Ice- landic Enterprise (1981),Jesse Byocks, Feud in the Icelandic Saga (1982) og Kirsten Hast- rups, Culture and History in Medieval Iceland (1985). Spurningunni svara ég þann- ig: Mér sýnist útlendingar vera að taka forystuna í rann- sóknum á sögu íslenska þjóð- veldisins fyrir 1200. Mestar nýjungar koma frá erlendum fræðimönnum sem nota Is- lendingasögurnar með nýjum hætti og beita á þær aðferð- um mannfræðinnar. Ekki verður sagt að til sé orðin skýr og fastmótuð stefna eða „skóli" í þessum rannsóknum enda koma hinir erlendu fræðimenn hver úr sinni átt- inni. En óhætt er að tala um rnikla gerjun eða hræringar sem mér finnst að íslenskir sagnfræðingar og mannfræð- ingar ættu að fagna og veita óskipta athygli. Sagnfræðingar í vanda Jón Jóhannesson endurskoð- aði sögu þjóðveldisins út frá nýjum hugmyndum um ís- lendingasögurnar og birtust niðurstöður í bókinni íslend- „Eru útlendingar aö taka forystuna (rannsóknum á (s- lenskri miðalda- sögu?“ inga saga. I. Þjóðveldisöld ár- ið 1956. Jón sneiðir hér alveg hjá að rekja stjórnmála- og atburðasögu eftir Islendinga- sögurn. Jónas Kristjánsson segist hafa spurt Jón eftir út- komu bókarinnar hvort hann teldi að sögurnar væru algjör skáldskapur. „Nei, alls ekki", sagði Jón, „en ég veit bara ekki hvað ég á að gera við þær."1 Þrjátíu árum síðar er staðan nánast óbreytt og þó má segja að menn gangi lengra en Jón, hafni sögunum með enn eindregnari hætti. Aðferð íslenskra sagnfræð- inga er sú, þegar þeir lýsa þjóðfélagi þjóðveldisaldarinn- ar, að nota samtímaheimildir (Sturlungu, biskupasögur) og Grágás um tímann eftir 1100 og álykta síðan út frá þeim um eldri tímann með aðstoð íslendingabókar Ara fróða. íslendingasögurnar eru not- aðar til fyllingar ef ekkert virðist rnæla gegn því að vitn- isburður þeirra geti verið réttur. Þetta er þó jafnan gert með þeim fyrirvara að verið geti að vitnisburðurinn sé einungis ályktun eða ímynd- un höfundar eða samtíma- manna hans. Sagnfesta og bókfesta Lítil kjölfesta? í eina tíð var almenn sú skoð- un sem nefnd er sagnfesta og nú þykir úrelt að Islendinga- sögur séu munnmæli, sannar frásagnir sem gengið hafi frá manni til manns og varðveist þannig lítið breyttar allt frá söguöld (930-1030) þar til þær voru skráðar. Ágætur þjóð- sagnasafnari á Austurlandi á að hafa sagt um kunna skáld- GRETTIR ÁSMUNDSSON OG TARSAN. Margarhelstu persón- ur íslendingasagna munu vera skáldaðar að mestu leyti, t.d. Grettir sterki, en lesendur sagnanna hafa löngum trúað að lýsingar persónanna væru raunsannar. Til samanburðar má taka frægar skáldsagna- persónur eins og Tarsan og Sherlock Holmes - ýmsir hafa trúað að þeir hafi átt stundlega vist. 87
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Ný saga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.