Morgunblaðið - 27.08.2011, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. ÁGÚST 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ýmsir kvartagjarnanundan um-
ræðunni um Evr-
ópusambandið hér
á landi, en eiga í
raun við að stuðn-
ingsmenn aðildar
Íslands að Evrópusambandinu
séu að fara halloka í rökræð-
unni. Strax eftir fall bankanna
haustið 2008 vildu sumir líta á
þetta efnahagsáfall sem tæki-
færi til að koma Íslandi um-
ræðulítið inn í Evrópusam-
bandið og beittu ótrúlegustu
þvingunum til að ná sínu fram.
Ísland er enn að glíma við af-
leiðingar þessara ósvífnu póli-
tísku klækjabragða og þau
hafa verið landinu afskaplega
dýrkeypt og dregið efnahags-
erfiðleikana á langinn langt
umfram það sem ástæða var
til.
Menn gengu ótrúlega langt í
að misnota sér aðstæðurnar
þegar Ísland átti í sem mest-
um erfiðleikum og núverandi
efnahags- og viðskiptaráð-
herra lét eftirfarandi ummæli
til að mynda frá sér fara í
október 2008: „Það hefur sýnt
sig að yfirlýsing um að stefnt
sé að Evrópusambandsaðild er
töfralausn við fjármálalegum
óstöðugleika og aðstæðum á
borð við þær sem Íslendingar
standa nú frammi fyrir.“
Nú, þegar rykið er að setj-
ast og æ fleiri átta sig á að
ekkert var til í yfirlýsingum af
þessu tagi, nýtur málflutn-
ingur talsmanna Evrópusam-
bandsaðildar æ minni skiln-
ings. Og þegar hallar undan
fæti láta áróðursmennirnir
eins og skýringin á skorti á
stuðningi við þeirra sjónarmið
sé skortur á umræðu. Þess
vegna á, með ríkulegri fjár-
hagsaðstoð frá Evrópusam-
bandinu, að „upplýsa“ Íslend-
inga um „kosti og galla“
aðildar. Menn geta rétt
ímyndað sér hvort áherslan
verður á kostina eða gallana í
þeim „upplýsingum“.
En þó að áróðursmenn
Brussel láti iðulega sem upp-
lýst umræða sé af skornum
skammti er töluvert fjallað um
þessi mál, ekki síst í Morgun-
blaðinu. Í sumar hefur Morg-
unblaðið til að mynda haft
ánægju af að birta ýtarlegan
og vandaðan greinaflokk Tóm-
asar Inga Olrich um Evrópu-
sambandið, sögu þess og þró-
un, evruna og afleiðingar þess
að Ísland gengi í sambandið.
Tómas Ingi leiðir í greinum
sínum að mestu hjá sér land-
búnaðar- og sjávarútvegsmál,
enda hafi bændur og samtök
þeirra fjallað rækilega og af
vandvirkni um
landbúnaðarþátt-
inn og flestum sé
ljóst „að aðild að
ESB myndi flytja
stjórn sjávarauð-
lindarinnar til
sambandsins“. Um
þetta deilir enginn í alvöru en
með greinum sínum færir
Tómas Ingi greinargóð rök
fyrir því að burtséð frá þess-
um ríku hagsmunum „sé aðild
að Evrópusambandinu óráð“.
„Það stríðir gegn hags-
munum Íslendinga og vegur
að sjálfstæði þjóðarinnar að
færa samskipti við umheim-
inn, sem eru fjöregg þjóðar-
innar, undir erlenda valda-
stofnun, sem Íslendingar hafa
ekki og geta ekki haft áhrif á,“
segir Tómas Ingi og varar
einnig við því að hættulegt
væri fyrir þjóðina að taka upp
evruna. Svar Evrópusam-
bandsins við vanda hennar sé
að efla stórlega samrunaferli
þess með tilheyrandi framsali
fullveldis til Brussel.
Vönduð umræða um Evr-
ópusambandið af því tagi sem
Tómas Ingi Olrich hefur boðið
lesendum Morgunblaðsins
upp á er því miður mjög ólík
þeirri umræðu sem ákafir
stuðningsmenn aðildar hafa
staðið fyrir. Þeir menn sitja
fastir við sinn keip og boða
enn að Evrópusambandið sé
„töfralausn“ og vilja ekkert
kannast við að evrusvæðið og
Evrópusambandið allt séu í
stórkostlegum vanda.
Áróðursmenn Evrópusam-
bandsaðildar hér á landi neita
að horfast í augu við það sem
allir aðrir viðurkenna, þar
með taldir allir málsmetandi
fræði- og stjórnmálamenn inn-
an sambandsins sjálfs. Eng-
um, utan þröngs hóps áköf-
ustu aðildarsinna hér á landi,
dettur í hug að fjalla um efna-
hagsvanda Evrópusambands-
ins af léttúð.
Vandinn við umræðuna um
Evrópusambandið hér á landi
og mögulega aðild Íslands að
því er að hér finnast stjórn-
málamenn og „fræði“menn
sem láta sig hafa það að af-
vegaleiða umræðuna og telja
tilganginn helga meðalið. Það
sem svo gerir málið alvarlegt
fyrir Íslendinga er að margir
þessara hafa komið sér í þá
stöðu, þrátt fyrir að vera í
miklum minnihluta meðal
þjóðarinnar, að geta þvingað
fram viðræður um aðild Ís-
lands að sambandinu og dreg-
ið þær á langinn. Þessir menn
bera mikla ábyrgð. Hið sama á
við um þá sem leyfa þessu að
eiga sér stað.
Áróðursmenn fyrir
ESB-aðild gætu lært
mikið af vönduðum
málflutningi Tóm-
asar Inga Olrich}
Umræðan og
„töfralausnin“
Ö
kumenn í Reykjavík ættu flestir að
hafa tekið eftir búnaði sem komið
hefur verið upp í kringum marga
skóla borgarinnar þar sem þeir
eru látnir vita á hvaða hraða þeir
aka. Rannsóknir hafa sýnt að aðferðin hefur
reynst afar vel til að draga úr umferðarhraða
við ákveðin svæði. Það er í sjálfu sér mjög
áhugavert, þar sem ökumenn geta með lítilli
fyrirhöfn séð á hvaða hraða þeir aka.
Tilraun af þessu tagi var gerð í Garden
Grove, sem er 170 þúsund manna samfélag í
Kaliforníu. Þar gafst fyrirkomulagið til að
mynda mun betur en ef lögreglumenn vöktuðu
skóla við upphaf og lok hvers dags og sektuðu
þá sem voru yfir hraðamörkum. Með því að
veita ökumönnum upplýsingar sem þeir höfðu þá þegar
undir höndum náðist mun betri árangur en þegar beiskari
meðulum á borð við fjársektir var beitt.
Rökfræðin á bak við þessa hugmynd er sáraeinföld. Hún
snýst um að veita fólki upplýsingar um hegðun sína og
möguleika til að bregðast við og bæta hana.
Í Hollandi og Þýskalandi hafa að sama skapi verið gerðar
tilraunir síðasta áratuginn sem miða að því að bæta umferð-
armenningu. Flestir myndu ætla að það væri aðgerð sem
fæli í sér betri umferðarmerkingar og markvissara eftirlit.
Raunin er þó að í bæjunum Drachten í Hollandi og
Bohmte hafa verið gerðar tilraunir með því að taka niður
allar umferðarmerkingar og öll umferðarljós. Nú er ég viss
um að einhverjir súpi hveljur og ímyndi sér eitt allsherjar
öngþveiti og sjái fyrir sér þær hræðilegu af-
leiðingar sem eru vísar til að fylgja slíku glap-
ræði. Staðreyndin er þó sú að í bænum Drach-
ten (sem telur um 44 þúsund íbúa), þar sem
tilraunin hófst árið 2003, hefur tekist að fækka
umferðaróhöppum úr átta á ári niður í núll. Al-
varlegum slysum fækkaði verulega þar sem
gangandi vegfarendur, hjólreiðafólk og öku-
menn fara nú göturnar af meiri varfærni en
áður.
Á sama hátt og tilkynningar um hraða náðu
að draga úr hraðakstri ökumanna hefur aukin
ábyrgð allra í umferðinni þau áhrif að hún
verður öruggari. Á Englandi er verið að þróa
umferðarmenninguna með svipuðum hætti á
stöðum eins og Kent, Plymouth og Brighton. Í
London hefur Boris Johnson borgarstjóri skorið upp her-
ör gegn umferðarljósavæðingu í því markmiði að létta um-
ferð borgarinnar.
Allir sem hafa ekið um í Bandaríkjunum sakna þess að
mega ekki beygja til hægri á umferðarljósum. Þetta er
mikil hagræðing og auðvitað ætti að treysta fólki til þess
að meta hvort öruggt sé að beygja til hægri á ljósum. Ein-
hverra hluta vegna hafa íslensk stjórnvöld ekki treyst
fólki til þess að hafa þennan hátt á og víða hefur jafnvel
verið komið upp beygjuljósum á einfalda hægri beygju
sbr. við KFC í Faxafeni.
Annars fór ég nú bara að pæla í þessu þar sem um 2.300
stjórnmálafræðingar eru staddir hér á landi sem margir
sérhæfa sig í að hafa vit fyrir öðrum.
Hallur Már
Pistill
Gróflega vanmetin skynsemi
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Sigrún Rósa Björnsdóttir
sigrunrosa@mbl.is
K
aup Huangs Nubos á
jörðinni Grímsstöðum
á Fjöllum hafa aftur
vakið umræðuna um
fjárfestingar erlendra
aðila á Íslandi en þar sýnist sitt
hverjum um ágæti þeirra. Í því sam-
bandi má einnig minnast kaupa
Svisslendingsins Rudolds Lamp-
rechts á tveimur jörðum í Álftafirði
árið 2009. Áður hafði hann keypt upp
þær landareignir sem liggja að Heið-
arvatni í Mýrdal eftir að sveitarfé-
lagið nýtti sér ekki forkaupsrétt.
Magnús Leópoldsson fasteigna-
sali, sem hefur selt erlendum aðilum
fasteignir í gegnum tíðina, segist
hafa orðið var við mikla umræðu um
kaup Huangs.
„Ég finn að menn horfa svolítið
öðruvísi á þetta. Margir hafa talað
við mig þar sem sumar jarðir virðast
heilagri en aðrar og Grímsstaðir á
Fjöllum hefur einhvern sess,“ segir
Magús Leópoldsson fasteignasali.
„Það alla vega risu margir upp þegar
átti að selja Valhöll.“
Fyrir um ellefu árum eða í byrj-
un ágúst 2001 bárust fregnir af því
að breskur auðkýfingur vildi kaupa
Hótel Valhöll á Þingvöllum. Vildi
hann greiða um 460 milljónir fyrir á
verðlagi þess tíma. Þar sem félagið
er sá um kaupin var skráð í Mónakó,
sem ekki er aðili að EES-sam-
komulaginu, þurfti það undanþágu
til kaupanna. Dómsmálaráðuneytið
hafnaði kaupunum. „Það er eina
skiptið sem ég man til þess að hafi
verið neitað um kaup,“ segir Magn-
ús.
Gott verð á íslenskum jörðum
Magnús segir að það sé ekkert
launungarmál að erlendir aðilar hafi
sýnt kaupum á jörðum á Íslandi
áhuga. Hann segir kollega sína er-
lendis hafa upplifað þetta þannig að
það sé gott verð hér á landi. Margar
þessara jarða séu mikið veðsettar.
Magnús á von á nokkrum breskum
aðilum til landsins í því skyni að
skoða hugsanlegar fjárfestingar.
Þeir ætluðu reyndar að koma fyrr í
sumar en héldu að sér höndum þegar
fór að gjósa. „Svo eru þeir búnir að
fá upplýsingar um að það sé ekki allt
svart,“ segir Magnús sem bendir á
að hingað til hafi verið allt öðruvísi
hugsun á bak við jarðakaup. Það
hljóti hins vegar að teljast jákvætt að
fjárfestar séu að hugsa um uppbygg-
ingu.
Ráðherra að veita undanþágu
Komið hefur fram að lagaum-
hverfi geti verið flókið þegar kemur
að fjárfestingu erlendra aðila.
Jörðin Grímsstaðir á Fjöllum á
vatnsréttindi að Jökulsá á Fjöllum en
einnig hefur komið upp að þar mætti
mögulega bora niður á jarðvarma.
Huang hefur sagt að hann muni
stofna fyrirtæki á Íslandi utan um
fjárfestingar sínar hér. Þar sem hann
er frá Kína er hann utan Evrópska
efnahagssvæðisins (EES) en aðilar
utan þess samnings hafa þrengri
heimildir til fjárfestinga á Íslandi.
Huang virðist því ekki ætla að fara
inn bakdyramegin eins og Magma
með því að stofnsetja fyrirtæki ann-
ars staðar innan EES.
Bryndís Helgadóttir, skrif-
stofustjóri í innanríkisráðuneyt-
inu, sagðist ekki tjá sig um einstök
mál. Það væri hins vegar þannig
að þegar aðili utan EES-svæðisins
keypti fasteign þyrfti leyfi frá inn-
anríkisráðherra, sem hefði sam-
kvæmt lögum leyfi til að
veita erlendum aðilum ut-
an EES-svæðisins und-
anþágu. Þar þyrfti að
meta hvert mál sér-
staklega.
„Sumar jarðir virðast
heilagri en aðrar“
Morgunblaðið/Ómar
Þjóðarstolt Valhöll á Þingvöllum brann til kaldra kola 10. júlí 2010. Fjár-
festir hafði hug á að kaupa hótelið fyrir nokkrum árum en var hafnað.
Þegar rætt er um viðkvæmni
fyrir jarðakaupum útlendinga
má minnast orða forseta Ís-
lands, Ólafs Ragnars Gríms-
sonar, í Þjóðviljanum laugardag-
inn 13. apríl 1991, í umræðu um
EES-samninginn. Þar var rætt
um ágreining innan ríkisstjórn-
arinnar.
„Alþýðuflokkurinn hefur ver-
ið fylgjandi því að útlendingar
ættu að hafa sama rétt og Ís-
lendingar til að gerast bændur
og kaupa jarðir hér á landi. Al-
þýðubandalagið hefur al-
gjörlega hafnað þessu
innan ríkisstjórnarinnar,
og Jóni Baldvini er
mætavel kunnugt um
það að ég mun aldrei
samþykkja samning sem
felur í sér að út-
lendingar geti
keypt Laxá í
Aðaldal eða
Hvamm í
Dölum.“
Mættu ekki
kaupa jarðir
KAUP ERLENDRA AÐILA