Morgunblaðið - 27.08.2011, Blaðsíða 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. ÁGÚST 2011
70 lítil
hjörtu þurfa
lækningu á
hverju ári
Á allra vörum safnar nú fyrir nýju barnahjarta-
sónartæki, í samstarfi við Neistann. Vertu með
og leggðu hjartveikum börnum lið með því að
kaupa Á allra vörum gloss frá Dior! Sjá nánar
á www.aallravorum.is.
ÞAÐ ÞARF STÓRT
HJARTA TIL AÐ
BJARGA ÞEIM LITLU
Hjartans
þakkir:
Kanadísk heimildarmynd um hinn
umdeilda hvalveiðaandstæðing
Paul Watson verður sýnd á Al-
þjóðlegri kvikmyndahátíð í Reykja-
vík, RIFF, sem hefst 22. september
nk. Myndin heitir Eco-Pirate: The
Story of Paul Watson. Í myndinni
segir af Watson sem stendur að eig-
in sögn í ævilangri herferð fyrir
bættum heimi en eins og Íslend-
ingar þekkja grípur Watson til
ólöglegra afgerða ef hann telur
þess þörf, m.a. að sökkva hval-
veiðiskipum líkt og hann gerði í
Reykjavíkurhöfn árið 1986. Myndin
verður sýnd í flokki heimildar-
mynda um umhverfisvernd. Fleiri
flokkar heimildarmynda verða í
boði á RIFF í ár, m.a. flokkur
mynda sem snúa að matargerð og
flokkur tónlistarmynda. Í síðar-
nefnda flokknum verður m.a. sýnd
myndin Let England Shake en hún
hefur að geyma 12 myndverk sem
hvert og eitt eiga við lög á plötu PJ
Harvey með sama nafni.
Paul Taggart/world picture news
Umdeildur „Íslandsvinurinn“ Paul Watson er viðfangsefni heimildarmynd-
arinnar Eco-Pirate: The Story of Paul Watson sem sýnd verður á RIFF.
Heimildarmynd um Paul Watson
verður sýnd á RIFF í ár
Börkur Gunnarsson
borkur@mbl.is
Morgan Spurlock sló í gegn með
myndinni sinni Supersize me sem
kom út árið 2004 en hún var
skemmtileg árás eða gagnrýni á
bandarísku skyndibitamenninguna.
Aðspurður segir hann að árangur
myndarinnar hafi komið honum á
óvart, „en efnið og efnistökin virtust
hitta á eitthvað sem samfélaginu
var mjög umhugað um á þeim
tíma,“ segir Morgan Spurlock í
samtali við Morgunblaðið. Af heim-
ildarmynd að vera var aðsóknin
gríðarleg og þeir stórgræddu á
henni.
„Ég útskrifaðist úr kvikmynda-
skóla fyrir vídeó-byltinguna, það er
ekki byltinguna þegar vídeóið kom á
markaðinn heldur þegar gæðin á
vídeóinu urðu það mikil að hægt var
að skjóta bíómyndir á það, sem er
svona í kringum árið 2000. Ég út-
skrifaðist árið 1993 úr New York
University’s Tisch School of the
Arts. Kvikmyndaheimurinn var
mjög lokaður og ég lifði aðallega á
því að skrifa leikrit og „sketcha“.
Það var auðveldara að koma leikriti
á fjalirnar í New York en að gera
mynd. Þegar ég var kominn með
góð sambönd í þeim bransa gat ég
klárað verk eina vikuna og það var
komið á fjalirnar hina vikuna. Svo
fengum við nokkrir vinir vinnu við
sjónvarpsþátt þarsem við fengum
50.000 dollara í vasana áður en hann
var sleginn af. Fyrir þá peninga
gerðum við Supersize me. Sú mynd
fékk allsstaðar umfjöllun, hún var
aðalumræðuefnið á öllum sjónvarps-
stöðvunum og við þénuðum mjög
mikið. Síðan þá hefur þetta bara
verið draumur. Við höfum ekki enn
gert mynd sem hefur ekki komið út
í plús.“
Frá Osama til Freakonomics
Velflestar myndir Spurlocks hafa
vakið mikla athygli. Næsta mynd á
eftir Supersize me var Where in the
world is Osama bin Laden þarsem
hann hann reynir að skýra út
stjórnmálasamband Bandaríkjanna
við Afganistan og leitina að Osama
bin Laden með vísunum í tölvuleiki
og bandaríska poppmenningu, ekki
ólíkt Michael Moore-myndunum,
þarsem þjóðfélagsgagnrýni er beitt
en samt lögð áhersla á að halda
skemmtanagildinu.
Þá gerði hann heimildarmyndina
The Simpsons 20th Anniversary
Special og síðan ásamt fimm öðrum
leikstjórum stýrði hann myndinni
Freakonomics sem var merkilega
velheppnuð kvikmyndun á jafn erf-
iðri bók fyrir hvíta tjaldið og hún er.
Auglýsingaóður
Nýjasta myndin hans er heim-
ildamyndin The Greatest Movie
Ever Sold sem hann er búinn að
vera að ferðast í kringum heiminn
til að kynna. En hann var nýkominn
frá Nýja-Sjálandi og Noregi þegar
hann kom við á Íslandi til að kynna
myndina. Myndin fjallar um auglýs-
ingamenningu Bandaríkjanna. Hug-
mynd hans er að sýna hvernig stór-
fyrirtæki eru með puttana í öllum
smáatriðum bíómynda til að auglýsa
vörur sínar og hvernig þau láta okk-
ur aldrei í friði, hvar sem við erum
og hvað sem við sjáum. Það
skemmtilega við gerð þessarar
myndar er að hún er fjármögnuð
með auglýsingum frá þessum sömu
fyrirtækjum. Þegar hann er spurð-
ur hvernig hann fari eiginlega að
því að gagnrýna þessi fyrirtæki allt-
af svona harkalega en fá samt alltaf
pening frá þeim, segist hann sjálfur
ekki skilja það. „Þeir hljóta að fara
að hætta því. Líta á mig og segja við
sig: afhverju erum við að borga
þessum manni, hann fær ekki krónu
í viðbót frá okkur,“ segir hann og
hlær. Hann segir að það hafi komið
honum á óvart við gerð mynd-
arinnar hversu langt fyrirtækin seil-
ast. Sumt hefði hann talið að væri
heilagt, en fyrirtækjunum er ekkert
heilagt. Þau eru meira að segja far-
in að kaupa sig inní skólastofurnar
hjá krökkum til að koma áróðri um
vörur sínar á framfæri. „Ég held að
fólk muni ekki horfa á bíómyndir
sömu augum eftir að hafa séð
myndina mína. Ekki einu sinni aug-
lýsingar. Það var markmið mitt að
draga tjöldin frá, þannig að fólk sæi
hvernig þetta virkaði. Þannig að
fólk sé vopnað þekkingu þegar það
fer á næstu bíómynd eða sér næstu
auglýsingu. Auglýsendur eru farnir
að láta fólk fá heilaskanna þarsem
þeir fylgjast með því hvaða stöðvar
heilans örvast við áhorf auglýsinga,
til að geta náð áhrifum þess réttum,
þetta er orðið algjörlega ruglað,“
segir Spurlock og hlær.
Merkasta mynd mannkynssögunnar
Auglýsingar Sýningar á myndinni The Greatest Movie Ever Sold hófust á vegum Græna ljóssins í gær og verður hún sýnd hér á landi í nokkrar vikur.
 Spurlock segir mynd sína þá stærstu og mestu  Hann fjallar á írónískan hátt um auglýsinga-
menningu Bandaríkjanna  Stórfyrirtækin eru jafnvel farin að ryðjast inní kennslustofur krakka