Morgunblaðið - 27.08.2011, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. ÁGÚST 2011
Bjarni Þórðarson
stærðfræðingur ritaði
grein í Mbl. 19. þ.m.
um verðtryggingu
lána. Hann fullyrðir
„að verðtrygging lána
á árunum 1985 til 2005
hafi reynst lang-
flestum lántökum hag-
stæð.“ Ég ætla ekki
að deila við stærð-
fræðinginn um stærð-
fræði en ég er þessu
ekki sammála og ég ætla ekki að
leggja fram neina útreikninga því
til staðfestingar.
Hugmyndafræði markaðs-
búskapar gerir ráð fyrir virkri og
heiðarlegri samkeppni. Því miður
er banka- og fjármálakerfið ekki
háð þeirri hugmyndafræði. Sam-
keppni er harður húsbóndi og þeir
sem stjórna fjármálakerfinu vilja
síst af öllu lúta þeirri hug-
myndafræði og hafa komist upp
með það í skjóli stjórnvalda. Vísi-
tölur eru reiknaðar af Hagstofu Ís-
lands (opinber stofnun). Afskipti
opinberra aðila í verðmyndun aðila
á markaði, þegar gert er ráð fyrir
að viðskipti lúti samkeppnislög-
málum, er mjög alvar-
legt stílbrot.
Hin svokölluðu
Ólafslög nr. 38/2001
með síðari breyt-
ingum, sem heimila
verðtrygginguna, eru
þ.a.l. barn síns tíma.
Þau urðu úrelt strax
við gildistöku sam-
keppnislaga enda
ósamrýmanleg þeim.
Banka- og fjármála-
starfsemi er mikill
áhrifavaldur á hvaða
markaði sem er og al-
gerlega ótækt er ef það kerfi lýtur
ekki sömu lögmálum og aðrir í
hagkerfinu. Peningar eru af mörg-
um taldir vera söluvara og með-
höndlaðir þannig. Í raun er það
tíminn sem er söluvaran. Vextir
eru greiddir með hliðsjón af því
hve langur lánstíminn er. Skv. lög-
um um Seðlabanka Íslands nr. 36/
2001 skulu peningar vera með fullu
ákvæðisverði. Þetta þýðir að fyrir
hvern eitt þúsund króna seðil
skulu fást eitt þúsund krónupen-
ingar eða eitt hundrað tíu krónu-
peningar og öfugt. Peningarnir
sjálfir eiga helst alltaf að halda
verðgildi sínu. Hlutverk stjórn-
valda er að halda verðlagi sem
stöðugustu. Það geta þau m.a. með
því að tryggja virka samkeppni
allra aðila á markaði, halda hæfi-
legu peningamagni í umferð á
hverjum tíma, beita stýrivöxtum
Seðlabankans sem stjórntæki (þeir
verða þá fyrst virkir í óheftu
markaðsumhverfi), virkjað bindi-
skyldu ef þörf er á. Auk þess verð-
ur hið opinbera að stuðla að halla-
lausum fjárlögum og fylgja því
eftir. Einnig er nauðsynlegt að
stuðla að því að samningar á vinnu-
markaði séu innan ramma þess sem
hagvöxtur leyfir (að því tilskildu að
sjálfsögðu að hann sé fyrir hendi).
Lánaviðskipti eru eins og hver
önnur viðskipti. Þeir sem eiga pen-
inga vilja láta þá vinna, þeir vilja fá
vexti af þeim. Þeir sem ekki eiga
peninga verða að fá þá lánaða, ef
þeir ætla í framkvæmdir eða eyðslu
og þá verða þeir að greiða vexti í
samræmi við lánstímann. Þessir
tveir hópar ættu að semja um sín
viðskipti á frjálsum samkeppnis-
markaði. Bankar og fjármálastofn-
anir hafa verið miðlarar í lána-
viðskiptum. Þeim aðilum verður að
koma í markaðskerfi eins og tíðkast
hjá flestum siðuðum þjóðum. Af-
skipti stjórnvalda í verðmyndun á
þessum markaði er mjög alvarlegt
hagstjórnarslys. Vísitölureikningur
á ekkert erindi í þessi viðskipti,
punktur, basta. Ríkulegt áhættuá-
lag hverfur, þegar jafnvægi kemst í
hagstjórnina og forsendur verða
réttar.
Að lokum er ég sammála Bjarna
um að okkur skorti nokkuð á hæfni
til hagstjórnar en ósammála honum
um að verðtrygging húsnæðislána
eigi ekki þátt í hruninu. Verðtrygg-
ingin er sökudólgur ásamt mörgum
öðrum hagstjórnarmistökum.
Skortur á samkeppni er óþekkta
stærðin í jöfnunni þinni, kæri
Bjarni.
Óþekkta stærðin í jöfnunni
Eftir Sigurð
Lárusson »Hugmyndafræði
markaðsbúskapar
gerir ráð fyrir virkri og
heiðarlegri samkeppni.
Sigurður
Lárusson
Höfundur er kaupmaður.
KORTIÐ GILDIR TIL
30.09.2011
MOGGAKLÚBBURINN
– MEIRA FYRIR ÁSKRIFENDUR
FRÁBÆRT TILBOÐ TIL MOGGAKLÚBBS-
FÉLAGA TIL SRI LANKA 5. TIL 17. OKT.
Moggaklúbburinn í samstarfi við Ferðaskrifstofuna
Trans-Atlantic býður nú Moggaklúbbsmeðlimum
upp á einstaka ferð á slóðir dulúðar og ótrúlegrar
náttúru, Sri Lanka.
Takmarkaður sætafjöldi og frábær afsláttur til
Moggaklúbbsmeðlima.
MOGGAKLÚBBSTILBOÐ
Hringdu strax í síma 588 8900
til að tryggja þér sæti.
Nánari upplýsingar um ferðina má finna á
www.transatlantic.is/sri-lanka
Tilboðsverð 384.990 kr. miðað við tvo í herbergi
Moggaklúbbsverð 334.990 kr.
50 þúsund króna afsláttur á mann miðað við tvo í herbergi
Allir fastir áskrifendur Morgunblaðsins eru sjálfkrafa félagar í Moggaklúbbnum og njóta ýmissa fríðinda og tilboða.
Hægt er að fylgjast með hvað er í boði hverju sinni á mbl.is/moggaklubburinn.
Hafðu samband í síma 569 1122 hafi Moggaklúbbskortið ekki borist þér.
FÁÐU ÞÉR ÁSKRIFT Á MBL.IS/ASKRIFT
EÐA Í SÍMA 569 1122
Ferðafélag íslands • www.fi.is • fi@fi.is • Sími 568 2533
Kvöldganga á Esjuna
Kvöldganga á Esjuna með Ólafi Erni Haraldssyni
forseta FÍ í tilefni af Esjudegi FÍ og Valitor á sunndag.
Laugardagskvöld 27. ágúst kl. 20.30 – brottför frá Esjustofu.
Sjáið sólina setjast við sjónarrönd og baða hafflötinn sólgulum
roða og á bakaleiðinni vakna ljósin í bænum við undirspil
tungskins og mána.
Göngu lýkur fyrir miðnætti.
Þátttaka er ókeypis, allir velkomnir.
Sjá nánar www.fi.is
Ferðafélag Íslands
Sæl, Lilja, og ágætu
VG-félagar. Þegar
áföll dynja á okkur
mönnunum kemur í
ljós hvers við erum
megnugir. Þetta
þekkjum við Íslend-
ingar. Sambúð okkar
við óvægin náttúruöfl
hefur alltaf þjappað
okkur saman og öll
höfum við lagt metnað
okkar í að létta hvert
öðru róðurinn gegnum þá erfiðleika
sem á okkur hafa dunið, þar til nú.
Nú er öldin önnur. Við bankahrunið
2008 þjappaði þjóðin sér saman og
hrakti með friðsamlegum hætti frá
völdum ríkisstjórn sem öðru fremur
bar pólitíska ábyrgð á þeirri stöðu
sem upp var komin. Krafan um
uppgjör við þann blekkingaleik sem
komið hafði okkur í mesta vanda
sem á okkur hefur dunið bergmál-
aði um allt samfélagið. Einnig kraf-
an um að leiðrétta þær ósanngjörnu
og þungbæru afleiðingar sem hrun-
ið hafði í för með sér fyrir almenn-
ing og að fyrirbyggja að sagan end-
urtæki sig.
Í grein sem Kári Þorgrímsson í
Garði í Mývatnssveit skrifaði
skömmu eftir hrunið kemst hann
svo að orði „Menntunarstig Íslend-
inga er miklu hærra en svo að þeim
hafi ekki mátt ljóst vera hvað leiða
myndi af einkavæðingu bankanna,
ofurvöxtum eða aðild landsins af
frjálsu flæði fjármagns milli landa
svo dæmi séu tekin. Gjaldþrotið og
stærð þess er afleiðing slíkra
ákvarðana. Kreppan er hagkerfið
sjálft.“ Og nú tóku flokkar alþýð-
unnar við völdum á Íslandi og
væntingar til þeirra voru miklar.
Víglína búsáhaldabyltingarinnar
var gjáin milli þings og þjóðar, al-
mennings á Íslandi og þeirra sem
með völdin höfðu farið. Þessari gjá
skyldi nú eytt og teknir upp breytt-
ir stjórnarhættir, byggðir á nýju
gildismati.
Nú rúmlega tveim árum síðar sit-
ur þjóðin í myrkri lyga, svika og
blekkinga. Í stað þess að standa
með fólkinu í þeim erfiðleikum sem
af hruninu leiddi hefur ríkistjórn
Íslands, ríkisstjórn alþýðunnar, fé-
lagshyggjufólksins og launþeganna
á Íslandi bundið fyrir augu og eyru
og gengið peningaöflum á hönd,
ekki bara hér á Íslandi, heldur hvar
sem þau er að finna. Ef það er af-
rakstur byltingarinnar var verr í
hana farið en heima setið. Í stjórn-
artíð okkar hafa fleiri misst aleigu
sína en nokkru sinni fyrr. Þar hafa
sýslumenn dyggilega gengið erinda
óvæginna bankastofnana með þegj-
andi samþykki ríkisstjórnarinnar og
fengið smámennsku
sinni og valdafíkn full-
nægt með þeirri
áníðslu að selja hús-
eignir ofan af því fólki
sem hefur verið svikið
um sjálfsagða leiðrétt-
ingu mála sinna.
Aldrei hafa fleiri
þurft að leita ásjár
hjálparstofnana í neyð
sinni en nú. Áratugir
eru síðan heyrst hefur
talað um sult á Íslandi
þar til nú, í stjórnartíð
okkar, að fólk í landinu okkar hafi
ekki nóg að borða og aldrei hefur
nokkur ríkisstjórn á Íslandi orðið
jafn gersamlega viðskila við þjóðina
og sú sem nú er við völd. Er þetta
sú ríkisstjórn sem við vildum og
það Ísland sem við ágætu félagar í
VG viljum láta kenna okkur við?
Hver ertu þá, félagi minn í VG? Þá
þekki ég þig ekki.
Ég beini því orðum mínum til fé-
laga í Vinstri hreyfingunni grænu
framboði sem eru ósáttir við störf
eða öllu heldur aðgerðaleysi þeirrar
ríkisstjórnar sem við öðrum fremur
berum ábyrgð á og einnig hinna
sem yfirgefið hafa flokk okkar. Við
eigum leik. Svo vel vill til að í okkar
röðum er fólk sem ekki lætur villa
sér sýn og afvegaleiða sig. Þú, Lilja
Mósesdóttir, ferð þar fremst meðal
jafningja. Aldrei hefur samstaða þín
með fólkinu í landinu bilað. Alltaf
ertu trú samvisku þinni og talar
máli alþýðunnar um hvað nauðsyn-
legt og unnt er að gera til að leið-
rétta og lágmarka þann skaða sem
almenningur varð fyrir í hruninu.
Lilja og ágætu VG-félagar: Kom-
ið aftur. Mætum öll á landsfund VG
á Akureyri nú í haust og gerum
Lilju Mósesdóttur að foringja okkar
og leiðtoga og mörkum um leið
skýra pólitíska stefnu fyrir fólkið í
landinu okkar. Taktu þessari áskor-
un, Lilja, og gefðu kost á þér til að
leiða samtök okkar. Annars munu
þau liðast sundur og verða áhrifa-
laus í íslensku samfélagi. Það er
niðurstaða sem við getum ekki sætt
okkur við. Gerðu upp hug þinn, fé-
lagi.
Nesjavöllum í lok sumars 2011.
Eftir Ámunda
Loftsson
» Taktu þessari áskor-
un, Lilja, og gefðu
kost á þér til að leiða
samtök okkar. Annars
munu þau liðast sundur
og verða áhrifalaus í ís-
lensku samfélagi.
Ámundi
Loftsson
Höfundur er verktaki, fyrrverandi
sjómaður og bóndi.
Skorað á
Lilju Mósesdóttur