Teningur - 01.05.1987, Blaðsíða 4

Guðmundur Andri Thorsson
*
Pollurinn
Hann sá poll þegar hann var að koma út
úr rútunni sem hann þurfti að klofa yfir til
að komast áfram. Áður en hann steig
ofan í neðstu tröppuna hikaði hann: hvers
vegna skyldi hann ekki stíga ofan í þenn-
an poll? Hann fengi tæpast lungnabólgu,
hann myndi ekki kvefast; það var ekki
fullvíst að hann myndi blotna í fætuma.
Hann gat með engu móti munað hvort
það var á þessum skóm sem gatið var eða
hinum sem voru í töskunni vafðir í
dagblað. Hann setti fótinn fram, hann var
ekki áfjáður að rifja upp hvar gatið á
skónum væri, honum líkaði óvissan og
hugsaði með sjálfum sér að þessi sak-
lausa tilraun sem hann var farinn að
skemmta sér við að hugsa um sem nokk-
urt hættuspil yrði honum ef til vill uppbót
á langt ferðalag í rútunni sem hafði reynt
á hann vegna þess að við hliðina á honum
sat maður sem sagði margar sögur af
sjálfum sér og hnykkti ævinlega út með
orðunum: jessör! Sjálfur hafði hann ekki
talað í nokkra mánuði heldur hlustað.
Um leið og hægri fóturinn snerti hrufótt
járnið í neðstu tröppunni og hællinn á
þeim vinstri tók að lyftast rann upp fyrir
honum að ef hann stigi ofan í pollinn sér
til skemmtunarog héldi síðan leiðar sinn-
ar á meðan vatnið leitaði jafnvægis á ný,
væri hann hvað sem liði hugsanlegu gati
á sóla, kvefi lungnabólgu eða dauða að
brjóta lög um hegðun, núna þegar hann
var ekki lengur ósýnilegur, og fólkið sem
beið þögult fyrir aftan hann yrði sett í þá
aðstöðu að gera upp hug sinn milli þeirra
og fordæmis hans, en sjálfur gat hann
með engu móti hugsað sér að staldra við
og fylgjast með því hvort uppreisn hans
öðlaðist einhverja liðsmenn og því síður
vissi hann hvað hann ætti að segja við
þessa nýtilkomnu fylgismenn við aðferð-
ir sínar í lífinu. Andóf, hugsaði hann, er
ævinlega sprottið úr sérvisku einstakl-
ings eða sjálfsbirgingshætti, og leiðtoga
er ekki hægt að fylgja í blindni þegar um
einskærar hugmyndir eða hugsjónir er að
ræða heldur verður hann sífellt að geta
stungið upp á nýjum ögrunum og aðgerð-
um, og hann vissi að þótt margir pollar
væru í þessu þorpi myndu fylgismennim-
ir smám saman tínast utan af honum ef
hann sýndi ekki meiri hugkvæmni í mót-
þróa en að stíga ofan í þá. Ef hann á hinn
bóginn gengi burt og tæki enga ábyrgð á
tiltæki sínu gagnvart öllum hinum sem
enn biðu fyrir aftan hann í rútunni yrði
það heigulsháttur og ábyrgðarleysi að
láta aðra ráða fram úr þeim vandamálum
sem skapast af háttemi manns. Hann
renndi í gmn að málið snerist hvað sem
öðru liði ekki lengur um það hvort hann
sjálfur tæki dálitla áhættu, og þegar hann
hafði stigið yfir pollinn vissi hann með
sjálfum sér að hann var þátttakandi í líf-
inu. Hann fann það ekki, hann vissi það
aðeins með sjálfum sér og sú vitneskja
gladdi hann ekki.
Að kvöldi þessa dags var honum sagt
með slíkri einurð að hann hlaut að trúa
því að hann væri alkóhólisti og þyrfti
strax að leita meðferðar. Tildrögin voru
þau að hendur hans skulfu þegar hann bar
koníaksglas að vörum sér og viðmælandi
hans veitti því athygli og varð hugsi. En
þegar hann var að ganga eftir aurblautri
götunni í átt að bernskuheimili sínu var
geð hans hart. í útlöndum þar sem hann
gekk um og þagði hafði hann séð betlara
sem kraup með höfuð hneigt og útrétta
hönd og helgimyndir allt í kring. Á götu-
homum hér og hvar hafði hann séð sjálfa
mater dolorosa sem grét með sofandi
reifabam í fanginu og hafði bauk fyrir
framan. Hann hafði séð ungan mann sem
hallaðist aftur til hægri og horfði með
augum Þess Yfirgefna til himins og
spennti sofandi dreng örmum meðan
annar drengur lá á vinstri hliðinni, og fyr-
ir framan var baukur. Hann hafði séð
beiningamenn sem stauluðust milli borða
með útrétta hönd og formælingar reiðu-
búnar á vörum. Hann hafði hrist af sér
lúnar konur með slitið hár og stóra kúlu á
maga sem reyndu að vekja gimd hans
með orðunum fúkki fúkki. Öxl hans
hafði verið snert laust af hungurvofum
hassmöngumm hryggðarmyndum,
handlama fótlama örkumla örvasa, þeim
þjáðu og smáðu, og hann hafði hrist
hana. Hann hafði hlustað sig hálfæran á
harmonikuleikara sem stóð fattur og
hreyfingarlaus með stór augu sem virtust
úr gleri bak við þykk gleraugu og lét
sömu níu nóturnar staulast upp og hrynja
niður fúinn tónstigann tímunum saman.
Hann hafði horft á blindan happdrættis-
sala standa með opinn munn og rang-
hvolfa í sér augunum og snúa puttunum í
sífellu eins og hann handléki enn hvíta
stafinn sem hann var með í gær. Hann
hafði séð agnarlitla og kengbogna gamla
konu sem hálfblind og gleraugnalaus
stóð límd upp við vegg og rýndi með erf-
iðismunum í veggspjald sem á stóð The
Rolling Stones. Þessar listrænu kyrr-
stöðumyndir höfðu aldrei orkað á hann
fremur en áþekkir skúlptúrar sem hann
hafði séð á söfnum. Hann hafði aldrei
sogast inn í þessa tælandi friðsæld, aldrei
2