Teningur - 01.05.1987, Blaðsíða 19

lest og réttir úr sér. Sér útundan sér félaga
sinn lenda í sjónum rétt hjá sér. Sér það
og stirðnar einsog stunginn fiskur, sér og
sér kannski ekki þegar félaginn stingur
sér ekki heldur skellur máttvana og
spriklandi í sjónum. Sjónum hans eru
þetta kannski ofsjónir, hann starir stjarf-
ur í sjóinn sæbláa á eftir eldrauðum
félaga sínum, sér stakkinn ekki, sér
kannski ekki. Starir stjörfum augum
hreyfingarlaus, stífur, hefst ekki að, sér
ekki félaga sína blóðga, sér ekki
múkkann, stjörfum tómum augum.
Það er kalt. Malið í vélinni heyrist varla
lengur. Skellimir í lúgunum höggvast
endrum og eins í eyrun, annars er allt
hljótt. Enginn segir orð. Svo er dauða-
þögn, steinhljóð, heyristekki múkk. Sól-
in glampar skellótt á bylgjóttu hafsborð-
inu, ekki nógu sterk til að stinga í augun,
lýsir hafið bláa fölblátt og sumstaðar ná-
fölt í kringum glampaskellurnar. Fugl-
amir garga í kapp við blóðgarana, háma
græðgislega í sig lifrina og innyflin, berj-
ast um bitana einsog gráðugir úlfar. Það
heyrist ekki múkk. Andartak heyrir hann
óheyrileg andköf, einhver grípur andann
á lofti í dauðans angist, fjörtök heyrast
stinn, skvamp, bægslagangur, öllum
öngum baðað út, dauðaþögn. Dauða-
dauðaþögn. Þögn. ískalt loftið smýgur
fram hjá andliti hans, smýgur ofan í háls-
málið, smýgur í merg og bein og bein og
merg og smýgur í gegnum vettlingana og
smýgur í gegnum stakkinn, og hafið
hnígur og rís og smýgur og smýgur inn i
merg og bein og sólin smýgur einsog
fleinn í hold, ristir hann á hol, smeygir
sér framhjá honum, stingur í augun eins-
og ískalt loft í merg og bein HJÁLP hann
horfir tómum augum á eftir orðinu þar
sem það dettur slyttislega úr úr munni
hans, rennur niður eftir stakki hans, lið-
ast einsog ormur í iðandi fiskikösinni.
Hann fylgist með því hlykkjast ofan á
kösinni, agndofa lítur hann ekki af því
einsog það sé gull, sér annað á hælum
þess, líka HJÁLP og hann starir forviða
stjörfum augum á orðin bíta í sporðinn
hvort á öðru HJÁLPHJÁLP eða
H J A L P
PLÁ J »
hvemig þau skoppa á dauðum gulum og
grænum skrokkunum innan um blóð-
rauðar sletturnar og allt í einu liðast runa
af orðum í fótspor þeirra MAÐUR-FYR-
IR-BORÐ og hann sér þau sínum tómu
augum renna undir spoiðinn á einum þorsk-
inum og koma út um útstandandi auga
sem lyppast niður einsog sprungin blaðra
M-A-Ð-U-R-F-Y-R-I-R-B-O-R-Ð.
Hann finnur ekki fyrir kuldanum. Orðin
hlykkjast í kösinni grænu og gulu og
rauðu og leika sér á meðan hann sér
útundan sér félaga sinn sprikla krampa-
kennt í sjónum. Ofsjónum þykist hann
haldinn. Svo springur eitthvað og hann
öskrar af öllum lífs og sálarkröftum
HANN DATT í SJÓINN. Stýrimaðurinn
réttir ofurlítið úr sér, brosir kurteislega til
hans: varstu að segja eitthvað góurinn?
Hann horfir skilningsvana á stýrimann-
inn sem brosir flímlega og ber spuming-
una aftur upp með stríðnislegum augum.
Hann datt í sjóinn hvíslar hann. Stýri-
maðurinn kippist við, lítur á hann ásök-
unarfullu augnaráði og hendist til, snarar
sér að lunningunni og öskrar Maður fyrir
borð og allir líta upp og hætta í miðju kafi
og þyrpast að lunningunni. Hann horfir á
þá í leiðslu baða út öllum öngum, sér þá
hrópa og kalla fram og aftur alla í sam-
hengislausum kór án forms. Öskra á
skipstjórann, hver á annan, á hann, á
félaga sinn í sjónum sem er á bólakafi
hangandi í hundspottanum og heyrir
varla stakt orð. Það er heilt haf á milli
þeirra. Hann sérgusu af loftbólum, heil-
an strók stíga upp frá sjómanninum.
Hann sér allt einsog í gegnum móðu,
gegnum vatn, gegnum plast.
- Þessi sjónhverfmg með konuna sem
sogaðist inn í mistrið var undarleg. Og
líka hvemig hann virtist dragast að henni
án þess að hann réði við það. Þegar hún
var horfin datt mér í hug hvort þetta hefði
ekki örugglega verið hún, eða hvort hann
hefði sogast inn í mistrið á sama hátt og
þessi undarlega kona sem var kannski
alls ekki sú sem hann leitaði. Það er ein-
mitt þetta sem er stærsti kosturinn við
þessa mynd, það er hægt að spyrja enda-
laust. Af hverju stökk hann ekki alla
leið? Var konan sú eina og sanna? Hvaða
seiðmagn bjó í mistrinu? Og jafnvel:
sáum við á bak rétta manninum?
Sér ekkert lengur. Það er einsog orðin
séu orðin deig í heila hans. í hálsi hans.
Það er allt svo kyrrt, svo stillt, svo hljótt.
Einsog í draumi, jafnvel í martröð er allt
hljótt og kyrrt þótt djöfullinn sjálfur sé á
hælunum á honum yfir endalaust flæmi
af holum ofan í tómið algera og tímalausa
og svarta. Hann svífur ofar deiginu og
sjálfum sér. Sér sjálfan sig í iðandi kös-
inni og félaga sína hinum megin í bátnum
horfa á sjómanninn, sér sjómanninn
búinn að gefa upp öndina, sér stýrimann-
inn stinga sér í vatnsborðið, heyrir
skvampkennd sundtökin, heyrir hjálpar-
beiðnina og endurtekin fyrirmælin, sér
skipstjórann roðna eitt andartak, sér sekt-
ina sem læðist eitt örskot fram í augu
hans. Það er alltof mikið gert úr þessu.
Sjómaðurinn er dáinn. Má ekki hugsa
svona. Furðulegt hvemig hann sá hann
ekki detta fyrir borð, heldur bara rétt áður
en hann lenti í sjónum. Það var enginn
svipur á honum, nema svolítil undrun,
vottaði ekki fyrir ótta, kannski ofurlítið
ráðvilltur. Einsog þegar maður kemur að
ljósum einmitt þegar skiptir úr grænu í
rautt. Sagði ekki orð um myndina.
Steindauður. Nei, hann skal ekki ver^
dauður. Verður að gera allt. Allt. Allt.
Allt í einu. Dáinn. Farinn. Hafið laðarog
lokkar. Nei, hann skal ekki hafa stokkið.
Datt. Skrikaði fótur. Gera alltalltalltallt.
Allt. Einskis má láta ófreistað. Múkkinn
lét sér hvergi bregða, hélt bara áfram að
skófla í sig lifur og slor. Kom ekki nálægt
honum. Skrýtið hvemig allt fer' í þoku
núna. Búið að ná honum. Af hverju gerði
17