Teningur - 01.05.1987, Blaðsíða 28

Octavio Paz
Ur bókinni Örn eða sól?
1951
VÖNDUR AF BLÁUM i
Úr flokknum Kvikir sandar
Ég vaknaði baðaður svita. Úti sá ég að
gangstéttarhellurnar höfðu nýlega verið
úðaðar vatni. Það réði ég af því að fyrir
glugga minn lagði heita gufu. Grávængj-
að fiðrildi hnitaði hringa um gult ljósið,
vankað að sjá. Ég stökk niður úr hengi-
rúminu og gekk berum fótum yfir gólfið.
Ég mátti gæta að hvar ég steig niður, því
vel gat sporðdreki hafa leitað úr fylgsni
sínu eftir ferskara lofti. Ég tók mér stöðu
við þröngan gluggann og sogaði ofan í
mig sveitaloftið. Það mátti greinilega
heyra hvernig nóttin, kvenleg og stór,
dró djúpt andann. Ég sneri aftur inn íher-
bergið, tæmdi vatnskrukku í pjáturskál,
vætti handklæði og þvoði mér um bringu
og fætur, þerraði mig að mestu, gekk úr
skugga um að hvergi leyndist fló í fell-
ingum fata minna, þá klæddi ég mig og
fór, skokkandi niður grænmálaðan
stigann. í dyrunum niðri rakst ég á eig-
anda gistihússins. Það var þegjandalegur
maður og eineygður. Hann sat í ruggu-
stól og reykti, augað var hálflukt.
„Hvert ætlar þú?" Spurði hann hásri
röddu.
„Ætla að ganga einn hring. Mér þykir of
heitt."
„Humm - það er allt lokað. Og svo eru
engin götuljós hér nærri. Ég held að þú
ættir að halda þig inni við."
Við þessu yppti ég öxlum og muldraði.
„Verð enga stund." Og stakk mér út í
myrkrið. í fyrstu sá ég ekki handa minna
skil en þreifaði mig áfram með veggjum
eftir steinlagðri götunni. Ég kveikti mér í
sígarettu. Skyndilega kom tunglið fram
undan svörtu skýi og lýsti upp skarðan
vegg. Ég stoppaði blindaður af þeirri
hvítu, það ýldi lágt í vindi. Ég andaði að
mér ilmi tamarindtrjánna. Fyrir eyrum
suðaði nóttin full af laufi og skordýrum.
Það var lfka að heyra sem engispretturnar
hefðu einnig valið sér næturstað í háu
grasi þar nærri. Mér varð litið til himins.
Stjörnurnar virtust líka vera gengnar til
náða. Mér kom í hug að alheimurinn væri
eitt stórt kerfi merkja, samræður milli
risavaxinna vera. Hreyfingar mínar, suð
engisprettanna, blik stjörnunnar, væru
bara þagnir, atkvæði, dreifð brot setn-
inga úr samtali. í hvaða orði ætli ég sé þá
bókstafur. Hver er það sem mælir þetta
orð og við hvern. Ég fleygði sígarettunni
á gangstéttina. Hún dró glampandi boga
í fallinu og neistarnir skutust líkt og agn-
arsmáar halastjörnur.
Ég gekk lengi í hægðum mínum. Mér
fannst ég vera frjáls, öruggur í þeim
munni sem var um það bil að bera mig
fram í hamingjusamlegum flaumi. Nótt-
ina skynjaði ég sem einn skrautgarð af
augum. f sömu svifum og ég beygði yfir
götuna heyrði ég einhvern ganga úr dyra-
skoti að baki mér. Ég sneri mér við en gat
ekkert greint. Ég herti gönguna. Nokkr-
um andartökum síðar greindi ég dumba
skelli ilskóa á heitum steinum. Ég ákvað
að snúa mér ekki við þó að ég fyndi
hvernig skugginn nálgaðist með hverju
skrefi. Ég tók til fótanna en það var líkast
því sem ég mjakaðist ekki úr sporum. Ég
brá á það ráð að snarstoppa. En áður en
mér ynnist tóm til að snúast til varnar,
fann ég fyrir hnífsoddi við bakið og
heyrði sagt sætum rómi.
„Kyrr, herra minn, eða ég rek hann inn."
„Hvað viltu?" Spurði ég án þess að gera
tilraun til að líta um öxl.
„Augun herra minn." Svaraði mjúk rödd-
in og mátti næstum greina í henni sár-
sauka.
„Augun? HvaðÆtlarðu að gera við aug-
un? Ég á smá pening. Ekki mikið, en
svolítið. Þú mátt fá allt sem ég á ef þú
leyfir mér að sleppa. Bara ekki drepa
mig."
„Ekkert að óttast herra minn. Ég ætla
ekki að drepa þig, einungis að hafa úr þér
augun."
„En til hvers viltu hafa úr mér augun?"
Spurði ég aftur.
„Þetta eru duttlungar úr kærustunni
minni. Hana langar svo í vönd af bláum
augum. Og þau eru fágæt hér um slóðir."
„Það er ekkert gagn að mínum. Þau eru
brún en ekki blá. Ekki ræna meðbróður
þinn augunum. Ég skal láta þig hafa
eitthvað annað."
„Reyndu ekki að leika einhvern dýrling
við mig." Sagði hann hryssingslega.
„Snúðuþér við."
Ég sneri mér við. Hann var smávaxinn og
brothættur að sjá. Barðastór hattur, hálft
andlit. Hann hélt á verklegri sveðju eins
og bændur nota og glampaði á beitt blað-
iðí tunglskininu.
„Leyfðu mér að sjá framan í þig."
Ég kveikti á eldspýtu og brá henni upp að
andlitinu. Ofbirtan neyddi mig til að píra
augun. Hann glennti sundur hvarmana
með öruggum tökum hins vana, greindi
samt ekki nógu glöggt svo hann tyllti sér
á tá og rýndi betur. Loginn sveið fingur-
gómana og ég sleppti eldspýtunni. Eitt
andartak leið í þögn.
„Trúirðu núna að þau séu ekki blá."
26