Birtingur - 01.01.1968, Síða 8

leikurum, eins og raunar kemur í ljós, e£ litið
er á aðferðina, sem notuð er við inntöku nýrra
nemenda. „Inntökuprófið“ felur nefnilega í
sér mánaðardvöl við leikhúsið, og á þeim tfma
getur umsækjandinn myndað sér vel rök-
studdar skoðanir á vinnuaganum og kröfum
þeim, sem hann verður að gera til sjálfs sín
og gert sér þannig grein fyrir alvöru og eðli
ákvörðunar sinnar.
Þótt segja megi með sanni, að þjálfun leikar-
ans feli í sér áframhald á kenningum Stani-
slavskis að vissu marki (og tengist þannig
gamalli hefð), þá ríkir hér töluvert annar
skilningur á afstöðu leikarans til hlutverks
sfns og á markmiði sýningarinnar í heild en
hjá Stanislavski. Hér er nefnilega ekki leit-
azt við að flytja eitthvert leikrit á jafn við-
eigandi, auðskilinn og áhrifaríkan hátt og
unnt er, heldur er reynt að nota leikritið —
eða eínhvem annan leikrænan texta — sem
undirstöðu undir algerlega frjálsa sviðræna
sköpun, leikræna framvindu, sem getur verið
eitt til eitt og hálft ár að mótast og þar sem
alls konar hljóð, sveiflur og kröftugar hreyf-
ingar á leiksvæðinu eru jafnmikilvægar og
orðin. Þá er hlutverk það, sem túlka skal,
lagt til grundvallar sjálfskönnunar leikarans,
þar sem hann reynir að verða sér meðvitandi
um viss sálaröfl og kenndir, sem venjulega
eru duldar undir yfirborðinu og búa í sér-
hverjum manni, og síðan reynir hann að ná
valdi á þeim og birta þær áhorfendum. Ber-
sýnilega er þetta áhættusamur línudans milli
kvalafullrar opinberunar sjálfsins og inni-
legrar túlkunar á almennum eiginleikum og
hér hvílir þung ábyrgð á leikstjóranum, sem
hefur umsjón með leikurunum og leiðbeinir
þeim með gætni í hinni daglegu þjálfun.
Nú kann einhver að segja: Allt, sem fjallað
hefur verið um hér að framan snýst um tækni
leikarans, útlit leiksvæðisins, afstöðuna til
textans o.s.frv. En svo vikið sé frá þessum
formsatriðum: Hvert er markmið þessarar
leiklistar, hvaða vilji er það, sem knýr flokk-
inn áfram, hvaða lífsviðhorf og skoðun á stöðu
nútímamannsins býr hér á bak við?
En það væri ógjörningur að aðgreina þessar
mikilvægu og áleitnu spurningar frá atriðun-
um, sem snerta tækni og tjáningaraðferðir
leikarans, því að tæknin og tjáningaraðferð-
irnar fela í sér lífsviðhorfið og afstöðuna til
mannlegra aðstæðna, sem spurt var um, sem
sjá má af því, að úr þeim skín brennandi þörf
fyrir að brjóta á bak aftur ýmsar þjóðfélags-
venjur og fyrirmyndir, sem við höfum sætt
okkur við steinþegjandi og kannski óafvitandi.
Vesturlandabúar, sem nú á dögum líta næst-
um á líkamann sem eitthvert óhlutstætt fyrir-
brigði, sem öðru fremur þarf að þrífa og mata,
verða ef til vill hneykslaðir og komast í upp-
6
BIRTINGUR