Birtingur - 01.01.1968, Síða 23

BRAGI ÁSGEIRSSON: hugleiðingar um myndlist
^orvalds skúlasonar
Af öllum þeim fjölda myndlistarsýninga, sem
við áttum kost á að sjá á liðnu ári, eru einungis
fáeinar, sem koma lifandi fram úr undirvit-
undinni, þegar litið er um öxl, því þær hafa
þrengt sér dýpra en aðrar og eignazt fastan
sess, hafa orðið tilefni margbrotinna hugleið-
inga og hrært við dýpri kenndum.
Tvær sýningar, er ég sá á verkum Þorvalds
Skúlasonar á s.l. ári, sem eru tilefni þessara
hugleiðinga minna, eru ótvírætt í þessum
flokki — og það var ánægjulegt að fá þær báðar,
því að iangt var síðan mönnum hafði gefist
kostur á að sjá sýningu frá hans hendi.
Fyrir þá sem hafa áhuga á málverkinu sem
slíku, sem andlegu gildi, sýndi sýning Þorvalds
í Bogasalnum greinilega að hann er enn í dag
vakandi fyrir þeim sannindum, að breytileg
viðhorf krefja jafnan rúms nýjum og skýrari
skoðunum á öllum vígstöðvum myndlistar-
tnnar. Þorvaldur sýndi þar aðeins nýjar mynd-
lr eins og hann gerir raunar alltaf, sumar voru
SVo fersklega málaðar að hrif þeirra voru sem
nýrra ávaxta. í huga minn koma upp samtímis
•nyndir eins og t.d. „Bjart rými“ og „Hvít
hirta“ til áréttingar þessu. Þyngri og veiga-
meiri verk voru á sýningunni, en ég nefni
þessar vegna þess hve þær voru málaðar af fá-
gætum léttleika og voru þó í ramma traustr-
ar byggingar.
Þær eru á allan hátt athyglisverðar og þó ekki
kæmi annað til en að þær koma frá hendi þess
íslendings, sem lengst og mest hefur glímt við
hin ströngustu form myndflatarins.
Listafélag menntaskólans gekkst fyrir yfirlits-
sýningu á verkum Þorvalds, þó í þiöngu formi
væri og ófullkomnu, því myndir hans frá ýms-
um tímabilum vantaði og Þorvaldi engin skil
gerð sem teiknara. En þetta var afar falleg
sýning og þeim til sóma er að henni stóðu, og
fróðlegar svipmyndir af ferli Þorvalds gat þar
að líta.
Engin þreytumerki voru sjáanleg í myndum
Þorvalds frá þessu tímaskeiði mikillar grósku
er hann hafði stýrt til mikilla ágæta. Því er
til að svara, að hann var þegar farinn að mála
óhlutlægt fyrir stríð og verður að skoða þetta
í ljósi þeirra tíma og þeirra umbrota, er þá
voru í hámarki í heiminum og upplausn og
snöggbreytingar fylgja jafnan í kjölfar. Verk
sín frá þvi tímabili varð hann að yfirgefa á
flótta frá Frakklandi. Þá eru flestar þær mynd-
ir, sem hann gerði á árunum 1944—'46 i Dan-
mörku. Það er mikil eftirsjón að þessum mál-
verkum, en maðurinn var þó sjálfur íslenzkri
myndlist mikilvægari. Eftir heimkomuna tók
Þorvaldur að mála „fígúratívar“ myndir á ný
vegna þess að hann vildi, eftir langa fjarveru
komast á ný í samband við íslenzka náttúru og
litbrigði hennar. Þetta stórfallega og mikils-
verða tímabil í list hans, og um leið í list þjóð-
BIRTINGUR
21