Húsfreyjan - 01.10.1964, Blaðsíða 10

urkenningar má ekki nota í tíma og ótíma,
J)á rnissa þau allan kraft. Jafnvel })eir okk-
ar á meðal, sem virðast eiga mikið af heil-
brigðu sjálfstrausti, þurfa stundum á ])ví
að halda, að eftir þeim sé tekið, og verk
Jteirra lofuð að maklegleitum; á það ekki
síður við um frægðarmenn og snillinga,
en okkur hversdagsfólkið, að þeir eru liáð-
ir dómum samtíðarmanna sinna. Hver hef-
ir ekki reynt, livað það er að standa
hræddur og hikandi, bera fram verk sitt,
hjóða fram gjöf sína, eða segja orðin, og
vita fyrirfram að ekkert af þessu var nógu
gott, eða í líkingu við það, sem við ætl-
uðumst til? Yerkið ófullkomið, gjöfin fá-
nýt, og orðin — eiginlega er það allra verst
með þau —• oft finnst okkur þau vera
fallin svo gjörsamlega í verði að þau megi
heita óbrúkleg. Sumum nægir sú huggun,
að annara gjafir, orð og verk séu líka ófull-
komin og engu betri en þeirra sjálfra, en
sjaldgæft mun að sú huggun sé einhlít,
því að flest eigum við annan og miklu
strangari mælikvarða.
Oft lieyrast vandlætingarfullar raddir
fordæma óhóf og íburð í jólahaldi okkar,
að hugur okkar sé of mjög bundinn við
prjál og veraldarglys. Er þá jafnan vitnað
til þess, live jólahald fyrr á tímum var ein-
falt og innilegt. Ekki vil ég draga í efa,
að svo hafi verið, enda var þá guðrækni
og trúarsiðir iðkað á skipulagsbundinn
hátt, með liúslestrum og kirkjugöngum;
en hitt er jafn víst, að menn veittu sér þá,
engu síður en nú, þann fögnuð í mat og
drykk, sem efni framast leyfðu, og ekki
held ég, að neinn væri bættari með ])ví,
þótt menn liættu að gera sér dagamun á
hátíðum.
Það er kunn staðreynd að velmegun
veitir mönnum ekki frelsi, bilið á milli
hugmynda okkar um hæfilegan efnalegan
íburð og getunnar til að veita okkur hann
hefir jafnvel tilhneigingu til að breikka
því meir, sem við spreytum okkur ákafar
við að brúa það. Alll fullorðið fólk veit,
að það verður aldrei brúað, en það erfiði
og umsýsla, sem ménn hafa vegna jóla-
undirbúnings, er ekki livað sízt af því
sprottinn, að mælikvarðinn strangi, er þeir
tóku í arf, býður þeim að leggja á sig erf-
iði og taka á sig ábyrgð, livað sem öðru
líður.
Sagt er að margt sé á kreiki um jól og
áramót, og ekki er að efa að margur
óhreinn andinn kemur við sögu þá, eins
og ævinlega. Öfund og græðgi, illgirni og
sjálfselska, — rætur margra meina, lifa af
jólahátíðina, því þær standa svo djúpt, en
það lield ég, að gott jólaliald eigi þátl í að
draga úr krafti þeirra.
Jólaannirnar eru einn mikilvægasti þátt-
urinn í góðu jólahaldi. Umliyggju fyrir
annara hag er ekki hægt að vekja með for-
tölum eða röksemdum. Börn eru ósnortin
af sögum um svöng börn í Kína, þar verð-
ur eitthvað nærtækara og áþreifanlegra að
koma til. Börn taka í arf ótal siði, venjur
og liugmyndir, sem þau síðan gera að
mælikvarða á framferði sitt. Tilfinninga-
lífið tekur ])roska, ef rækt er lögð við það.
Grundvöllurinn að jákvæðu viðhorfi gagn-
vart öðrum mönnum er lagður í samskipt-
um barna og forehlra. Þakklætistilfinningu
og samúð er ekki hægt að knýja fram með
boðum og bönnum. Þær dyggðir glæðast
einungis af umhyggju og ástúð. Og þá er
það, að hagnýtissjónarmiðin verða að þoka.
Jólaannirnar víkja þeim til hliðar. ICon-
urnar keppast við að þvo og fægja, sauma
og prjóna, baka og matreiða; búa jafnvel
til laufabrauð og sælgæti, og spara livorki
tíma né krafta til þess að gera jólin hátíð-
leg. Ljósin skína og skrautið blikar, og
enginn spyr, hvað borgi sig.
„Til hvers er svo allt þetta umstang“,
segja nöldursseggir, og láta sem þeir hafi
aldrei verið börn, „er nokkurt gagn í
|>essu“?
Ekki annað en það að heilbrigt sjálfs-
traust er alið og nært af þeirri skilyrðis-
lausu umliyggju, sem við hlutum í bernsku,
og aldrei var eins áþreifanleg og einmitt
í jólaannríkinu, þegar börnin hlutu full-
komna aðild að samfélagi heimilismanna,
þrátt fyrir takmarkað framlag. Sjálfs-
traustið, sem dafnaði við þessi skilyrði, get-
ur eitt heimilað okkur að bera fram verkið,
8
HÚSFREYJAN