Húsfreyjan - 01.10.1964, Blaðsíða 19

S. H. Það er skýrt tekið fram í hjúskap-
arlöggjöfinni frá 1923, að hjónum beri,
hvoru eftir getu sinni og svo sem sæmi
hag þeirra, að lijálpast að því að framfæra
fjölskylduna með fjárframlögum, vinnu á
heimilinu og á annan liátt. Þar með er
augljóst, að þegar konan gengur í hjóna-
band, þá tekur hún á sig skuldbindingn
um að vinna að framfærslu lieimilisins,
bæði með vinnu heima og heinian, og að
vinna á heimilinú er lögð að jöfnu við
önnur störf, sem þáttur í framfærslu fjöl-
skyldunnar. En það hlýtur að vera mats-
atriði hverju sinni, livað liaganlegast sé.
Nú er sú breyting á orðin, að á lieimilun-
um er meira um viðhald þeirra en fram-
leiðslu í Jjeirra þágu að ræða, nema Jjar sem
lijónin vinna sameiginlega að atvinnu-
rekstri, svo sem búskap eða iðnaði. Fyrr á
tímum munu íslenzkar konur ekki liafa
liaft tækifæri til að búa sig undir önnur
störf en heimilisstörf, svo nokkru næmi.
En var ckki verksvið og vinnuskylda hús-
móður Jjá miklu fastar mótuð af lifnaðar-
háttum og venjum? Voru þær samt ekki
æði sjálfstæðar og valdamiklar, Jjar sem
þær réðu búrlyklunum og ákváðu úttekt-
ina til heimilisins?
E. C. Eflaust var það algengast fyrruin,
að lnisfreyjan hefði matarforðann undir
höndum og fátt skipti meira máli á erfið-
um tímum en maturinn. Þó er að heyra,
að til liafi verið í raitnveruleikanum bænd-
ur eins og Bárður á Búrfelli, sem skömmt-
uðu allt í hendurnar á konum sínum. En ég
geri ráð fyrir, að konur yfirleitt hafi ráðið
talsverðu um innkaup á varningi.
S. T. Mér er nær að hahla, að efnahag-
ur einstaklinganna hafi fyrrum ráðið mestu
um hvað keypt var til búsins. Lengi fram
eftir öldum mun aðferðin hafa verið sú,
að miðla kaupmættinum niður á nauð-
synjavarninsrfnn, fremur en að húsfreyjan
gæti gert ákveðnar kröfur um úttekt. En
ég er ekki í vafa um, að konur hafa ekki
verið eins ósjálfstæðar hér og víða annars-
staðar. m. a. vegna atvinnuhátta okkar.
Bóndakona er alltaf þátttakandi í atvinnu-
rekstri eiginmanns síns og sjómannskonan
liefur fyrr og síðar aðstoðað mann sinn,
auk Jjess, sem hún ber ábyrgð á heimilinu
í ríkara mæli vegna fjarvista manns síns en
konur í flestum öðrum stéttum.
S. H. Sumar konur hafa jafnvel stundað
Jjað sem talin eru karlmannsstörf og nægir
að minna á Þuríði formann. — En breyttist
ekki réttarstaða kvenna fyrst og fremst
við það, að Jjær fengu stjórnmálalégt jafn-
rétti við karlmenn?
S. T. Þær réttarbætur, sem þróuðust allt
frá Jjví, að konum var ákveðinn jafn arfa-
hlutur og körlum árið 1850 og þar til þær
fengit fullt stjórnmálalegt jafnrétti 1918,
opnuðu þeim margar dyr, sem þær virðast
Jjó enn vera sparar að knýja á. Finnst ykk-
nr t. d. að þeim sé kosningarrétturinn sér-
lega dýrmætur?
E. G. Ég efast um það. Ætli Jjað sé ekki
vafamál, að hann sé inetinn að verðleik-
um ?
S. T. Ekki virðast Jjær telja sér skylt að
taka á sig byrðar opinberra starfa til jafns
við karhnenn. Er eftirtekla'rvert hve fáar
konur eru l. d. í sveitar- og bæjarstjórnum
og opinberum nefndum, sem á vegum
þeirra starfa. T hreppsnefndum í 213
hreppum landsins sitja alls 6 konur, í
skólanefndum 16, í framfærslunefndum 3
og hygginganefndum ein. T 13 kaupstöð-
um, þar sem víðast eru 9 bæjarfulltrúar
á hverjum stað, eiga 3 konur sæti í bæjar-
stjórnum, 1 í heilbrigðisnefndum, 7 í
fræðsluráðum, 12 í framfærslunefndum
(í 5 kaupstöðum) ov ein kona er aðstoðar-
framfærslnfulltrúi. I borgarstjórn Reykja-
víkur eru af 15 fulltrúum 3 konur. Þar eru
2 konur í framfærslunefnd, 4 (af 7) í
barnaverndgrnefnd, 1 (af 5) í fræðsluráði,
1 (af 5) í Æskulýðsráði, og svona mætti
lengi telja. Snæfellingar virðast einna
órasastir við að kjósa konur í opinberar
nefndir, þar erxi 4 konur í ýmsum nefndum,
m. a. er ein endurskoðandi sveitarsjóðs í
sínum hreppi. Allar vitum við, að aðeins
ein kona silur á AlJjingi. Samt ráða kon-
ur helminsd Jjeirra atkvæða, sem eiga að
ráða hveriir valdir eru til þessara embætta.
S. H. Flestir vilja telja iðnvæðinguna
17
HÚ9PREYJAN