Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2009, Síða 29

27
Tilbrigði í fallmörkun aukafallsfrumlaga
nú aðgengilegur á rafrænu formi.14 Því var hægt að athuga hvort dæmi
fyndust um breytileika með sögnum með aukafallsfrumlagi án þess að leita
þyrfti að einhverri tiltekinni sögn. Einnig var leitað að merkingunum e-n
og e-m til þess að finna dæmi um sagnir með aukafallslið í frumlagssæti
sem ekki voru sérstaklega merktar sem aukafallssagnir. Engin sérstök út-
tekt var hins vegar gerð á notkun nefnifalls með sögnum sem yfirleitt taka
með sér frumlag í aukafalli (sjá dæmi hjá Halldóri Halldórssyni 1982 og
Þórhalli Eyþórssyni 2002).
Afrakstur þessarar vinnu var listi yfir sagnir með þolfallsfrumlagi í
fornu máli (sjá Jóhannes Gísla Jónsson og Þórhall Eyþórsson 2005, sbr.
einnig 4. kafla hér á eftir). Listinn var borinn saman við hliðstæða forn-
málssagnalista hjá Nygaard 1905. Því næst var leitað að fleiri dæmum um
allar sagnirnar í fornmálstextum Textasafns Orðabókar Háskólans (TOH).
Þeir flokkar Textasafnins sem leitað var í eru sýndir í töflu 1 en nánari
útlistun á einstökum textum innan flokkanna er hægt að nálgast hjá Stofn-
un Árna Magnússonar í íslenskum fræðum og á vefsíðu Textasafnsins.15 I
flestum tilvikum er um almennar lesútgáfur textanna að ræða.
Islendingasögur og -þættir Heimskringla 1—3
Islendingabók Islensk hómilíubók
Jómsvíkinga saga Landnámabók (Sturlubók)
1.—4. málfræðiritgerðin Snorra-Edda
Sturlunga saga Þorláks saga helga
Fornaldarsögur Norðurlanda Kvæði (eddu- og dróttkvæði) Heilagra meyja sögur
Tafla 1: Textar og textaflokkar í Textasafni Orðabókar Háskólans sem
leitað var í.
Orðstöðulykill íslendingasagna (1998) var hafður til hliðsjónar vegna þess
að hann er lemmaður (e. lemmatised) og veitir þar með betri innsýn í notk-
nn sagnanna en fæst með því að skoða dæmi í TOH þar sem orð eru ekki
14 Hægt er að leita í orðabók Fritzners á Netinu (Fritzner 2004) og í orðabók
Cleasbys og Guðrands Vigfússonar (Gennanic Lexicon Project 2006). í þeirri síðarnefndu
eru enn (býsna kerfisbundnar) villur vegna vélræns innlestrar textans og þ.a.l. hugsanlegt
að einhver dæmi, sem þar eru merkt ópersónuleg, hafi ekki fundist.
15 Textasafn Orðabókar Hiskólans er aðgengilegt á vef Stofnunar Arna Magnússon-
ar í íslenskum fræðum: http://www.arnastofnun.is/.