Íslenskt mál og almenn málfræði


Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2009, Síða 126

Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2009, Síða 126
124 Veturliði G. Óskarsson Widding, Ole (útg.). 1960. Alkuin i norsk-islandsk overlevering og udvidelser til Jonsbogens kapitel om domme. Editiones Arnamagnæanæ A 4. Ejnar Munksgaard, K0benhavn. Þorleifur Halldórsson. [1711-1713] 1915. An Icelandic Satire (Lof lýginnar). Written at the beginning ofthe eighteenth century by Þorleifur Halldórsson. Utg. Halldór Hermannsson. Islandica 8. Cornell University Library, Ithaca. Þórir Óskarsson. 1990. Sundurgreinilegar tungur. Um mál og stíl Nýja testamentis Odds Gottskálkssonar. Biblíuþýðingar í sögu ogsamtíð, bls. 203-221. Studia theologica islan- dica 4. Háskóli Islands, Guðfræðistofnun, Reykjavík. SUMMARY ‘On the verb blífa, its growth and development in Icelandic’ Keywords: loanwords, Middle Low German, Icelandic, Bible translations This paper discusses the Icelandic verb blífa ‘be; remain; become’ that was borrowed into Icelandic in the late I4th century or in the beginning of the I5th century from Norwegian and Danish. The Middle Low German verb bliven ‘remain, continue to be, stay ...’ had a relatively easy access to the Scandinavian languages because they lacked a single verb with a strong meaning of ‘remain’. The verb acquired a new meaning in the Scandinavian main- land languages (Danish, Swedish, Norwegian) as the verbs verða ‘become’ and vera ‘be, remain’ had merged in most of the main dialects due to disappearance of the dental in the first one, which gradually led to an almost total lack of a single verb with the meaning ‘become’. This did not happen in Icelandic, which may explain the relatively modest use of the verb the first one hundred years or so. In the middle of the lóth century, the Norwegian-Icelandic bishop’s son Oddur Gottskálksson used the word considerably rich- ly in his Icelandic translation of the New Testament (published in Denmark 1540). It is argued in this paper that the verb would not have had particularly good chances of surviv- ing in Icelandic if it had not been because of the use of it in the New Testament of 1540, a text which lived on in following editions of the Bible until the middle of the I9th centu- ry. Editors of the text of the Bible do not, however, seem to have been altogether satisfied with the word, and occurrences of it in the New Testament decreased steadily over the next centuries until the last examples were eliminated in the edition of 1841. Those who read religious texts had for three centuries been confronted with the verb, but it does not seem to have been used especially much in other text genres, even if it surely occurs in most text types. In one well-defined meaning the word has, however, survived to the mod- ern language, in the meaning ‘lasts, will stand the test of time’, and in recent years it seems even to have grown in use in this meaning. Veturliði G. Óskarsson Menntavísindasviði Háskóla Islands Stakkahlíð lS-105 Reykjavík, ÍSLAND veturosk@hi.is
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217
Síða 218
Síða 219
Síða 220
Síða 221
Síða 222
Síða 223
Síða 224
Síða 225
Síða 226
Síða 227
Síða 228
Síða 229
Síða 230
Síða 231
Síða 232
Síða 233
Síða 234
Síða 235
Síða 236
Síða 237
Síða 238
Síða 239
Síða 240
Síða 241
Síða 242
Síða 243
Síða 244

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.