Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2009, Blaðsíða 201

VETURLIÐI G. ÓSKARSSON
Andmæli við doktorsvörn Ara Páls Kristinssonar
i. Um ritgerðina og um efnið
Ritgerð sú sem Ari Páll Kristinsson leggur fram til varnar er á margan hátt for-
vitnileg.1 Doktorsritgerðir eiga að hafa nýjungargildi, kynna nýtt efni eða greina
frá rannsóknum sem varpa nýju ljósi á þekkt efni. Þessi ritgerð uppfýllir slíkar
væntingar. Hún greinir frá fýrstu ítarlegu rannsókninni á íslensku útvarpsmáli
sem gerð hefur verið og efni hennar kemur fram í rannsóknarspurningunni sem
er orðuð svo á bls. 13: „Hvaða máleinkenni setja svip á málsnið útvarpsfrétta og
hvaða máleinkenni setja svip á málsnið dægurmálaefnis í útvarpi?" I rannsókninni
notar höfundur aðferðir félagsmálvísinda til þess að rýna í muninn á málfari frétta
og dægurmálaefnis. Markmiðið er að leggja drög að lýsingu málsniðanna, eins og
höfundur kemst að orði (103), enda hefði tæmandi lýsing orðið meira verk en svo
að hún hefði rúmast innan einnar ritgerðar. A öðrum stað (105) er markmiðið
orðað á eftirfarandi hátt:
Markmið rannsóknarinnar er að lýsa máUegum einkennum á tveimur texta-
tegundum í útvarpi: útvarpsfréttum og dægurmálaefni. Tilgangurinn er að
leggja grunn að lýsingu á málsniðum þessara textategunda. Gengið er út frá
þeirri forsendu að málnotkun í textategundunum sé mismunandi og rann-
sóknin snýst um að reyna að finna og lýsa einhverjum af þeim máleinkenn-
um sem munurinn felst í.
Um er að ræða frumraun á þessu sviði og þarf höfundur bæði að kynna aðferðir,
skilgreina þær og nefna á íslensku, jafnframt því að beita þeim á tiltekinn efnivið.
Sá efniviður hefur ekki verið rannsakaður áður á þann hátt sem hér er gert. Segja
tná að í reynd séu fyrstu 100 blaðsíður ritgerðarinnar inngangur að sjálfri rann-
sókninni þar sem höfundur setur hana í fræðilegt samhengi. Þessi hluti hefur á
margan hátt sjálfstætt gildi og mun án vafa nýtast vel við frekari rannsóknir um
skyld efni.
Ari Páll Kristinsson hefur unnið við málfarsráðgjöf á fjölmiðlum og ber rit-
gerðin þess vott að kunnáttumaður fjallar um efnið. Sum atriðin sem hann rann-
sakar velur hann með hliðsjón af því hvað hefur verið skoðað í erlendum rann-
sóknum af svipuðum toga eða með hliðsjón af umsögnum íslenskra fræðimanna
um atriði sem þeir telja að kunni annaðhvort að vera talmálseinkenni eða ritmáls-
1 Andmælin eru hér birt eins og þau voru flutt við doktorsvörnina, með örfáum orða-
lagsbreytingum.
Islenskt mál^i (2009), 199—207. © 2009 íslenska málfrœdife'lagið, Reykjavík.