Ritmennt - 01.01.1997, Page 54

STEINGRÍMUR JÓNSSON
RITMENNT
ur hefur staðið að verkinu, og á þetta einkum við um fyrri hluta
starfsævi hans, þ.e.a.s. fram um aldamótin 1600. Bælcurnar sem
Jón prentaði síðustu ár starfsævi sinnar eru hins vegar engan
veginn eins vel gerðar, og þegar Jón andaðist 1616 og Brandur
Jónsson tók við varð engin sjáanleg útlitsbreyting á bókunum.
Þegar ákveðiö var að prenta nýja útgáfu af lögbókinni var ein-
faldast að nota letrið sem fyrri útgáfurnar höfði verið prentaðar
með. Það auðveldaði mjög setninguna, sérstaklega ef setjarar
voru fleiri en einn, ef unnt var að notast við nákvæma fyrir-
mynd. Það sem Brandur hefur hins vegar ekki vitað var að bók
sem sett væri með ólireinum stíl myndi aldrei geta orðið annað
en ljót. Þegar prentun var hafin og mistölún urðu mönnum ljós
var þegar búið að leggja milda vinnu í setningu bólcarinnar og því
talið illsltárra að prenta með óhreina letrinu heldur en lcasta því
og setja bóldna upp á nýtt með öðru letri.
Þannig bendir flest til þess að Núpufellsból<. hafi verið prent-
uð um 1620. Þá var prentsmiðjan á Hólum, og fellur þá jafnframt
Núpufell sem prentstaður úr myndinni.
Hið eina sem ekki er unnt að skýra er hvers vegna eldd er
prentaður titill eða prentsögn í Núpufellsbók. Titilblaðið 1578
og 1580, sem raunar er eitt og hið sama, er með svörtum og rauð-
um lit. Sú tilgáta að þar sé að leita skýringarinnar stenst varla
því árið 1619 var prentuð önnur útgáfa Sálmabókarinnar með
svörtu og rauðu titilblaði eins og í upphafi 1589. Rauði liturinn
hefur því verið til á Hólum um þær mundir. Ástæðan fyrir hinu
auða titilblaði Núpufellsbókar gæti og verið sú að til hafi staðið
að prenta einhverja mynd á baksíöu þess í stað tréskurðarmynd-
arinnar sem ekki var til staðar, og menn því beðið með að prenta
titilsíðuna.
Niðurstaðan verður sú að flestar líkur bendi til að þriðja út-
gáfa lögbókarinnar á íslandi, sem nefnd hefur verið Núpufells-
bók, hafi verið prentuð á Hólum um 1620 af Brandi Jónssyni
prentara.
50