Vera - 01.12.1998, Blaðsíða 16

Þýðing: Sólveig Jónsdóttir
-i*. Jtv-
t
a
allsneegtir eða
öldinn
ör'birgð
Nú á dögum ráðum
við yfir þekkingu, vís-
indalegri og tækni-
legri, til að útrýma
flestum orsökum fá-
tæktar.
Fátækir verða alltaf meðal okkar.
Útrýming fátæktar.
Við horfumst í augu við þessi andstæðu við-
horf, þau eru þverstæðurnar sem tengjast
fyrirbrigðinu skorti.
Fátækir verða alltaf meðal okkar.
Fyrri staðhæfingin er ævagömul og felur í
sér að hver og einn skuli sætta sig við þau
örlög sem honum eru ásköþuð vegna stétt-
ar eða trúar og láta sér vel líka að vera heim-
ilislaus og fá ekkert í arf.
Útrýming fátæktar.
Síðari staðhæfingin viðurkennir ekki að fá-
tækt sé óhjákvæmilegur hluti af örlögum
manna. Kjörorð allsherjarþings Sameinuðu
þjóðanna fyrir áratuginn sem stofnunin hefur
helgað baráttu gegn fátækt er stríðsyfirlýs-
ing í orðsins fyllstu merkingu. Aldrei áður
hefur verið látin í Ijósi svo sterk trú á mann-
kynið og því sem það getur áorkað. Og um
hana sameinast fulltrúar allrar heimsbyggð-
ar. Þessi trú boðar sennilega meiri framfarir
en hafa nokkru sinni áður orðið í gjörvallri
sögu mannkynsins. Síðast en ekki síst er því
nú haldið fram að hér sé um raunhæft mark-
mið að ræða.
Ég ætla ekki að telja uþþ staðreyndir úr
heimi örbirgðarinnar; tölur varðandi litarhátt,
kynþáttafordóma, stjórnkerfi, landafræði,
karla og konur, þjóðerni, búskaþarhætti,
tæknikunnáttu, iðnaðarframleiðslu og heil-
brigðisþjónustu - allt, frá uppþornuðum ár-
farvegi til vopnaverksmiðja sem hefur verið
lokað - sem valda fyrirbrigðinu fátækt eins
og 1,3 billjón fátækra upþlifir hana nú á dög-
um.
Þegar horfst er í augu við þessi birtingar-
form veraldlegrar, sálrænnar og andlegrar
fátæktar, er aðeins hægt að komast að einni
niðurstöðu; skortur er gildra. Orsakirnar eru
margar en í fátæktinni er vanmátturinn nær
algjör.
Slíkur vanmáttur hefur verið og er sam-
eiginlegur lýðræðis- sem einræðisríkjum,
þótt við séum ófús að horfast í augu við það.
í flestum lýðræðisríkjum hefur ekki tekist að
bæta hag fátæklinga með frjálsum, lýðræð-
islegum kosningum. Það tókst ekki heldur í
flestum alþýðulýðveldanna sem tilheyrðu
Sovétríkjunum. Gamalmennin sem betla á
götum Moskvu hafa ekkert gagn af því að
vesturveldin boði nú, eftir hrun kommúnism-
ans, fyrrum alþýðulýðveldunum hjálpræði
markaðshagkerfis og velmegunar. Hlutskipti
aldraðra Moskvubúa er það sama og heimil-
islausra á götum eina stórveldisins sem enn
er eftir í heiminum, Bandaríkja Norður Amer-
íku. Býr ekki fólk við sárustu fátækt í Brasil-
íu, Argentínu, Afríku, Bangladesh, á Indlandi;
alls staðar nema í litlu, norrænu velferðar-
löndunum? Ekki er þörf á að fjölyrða um
ólíka hugmyndafræði, öll hafa þessi ríki
skaþað - eða mistekist að binda endi á -
smánarlegt fyrirbrigði, fátækt. Hvað er einn
áratugur þegar það hefur verið látið viðgang-
ast um aldir að fátækir verði alltaf meðal okk-
ar?
Svarið hlýtur að vera það að nú býr ver-
öldin yfir færni til að útrýma flestum orsökum
fátæktar og breyta afleiðingum þeirra orsaka
sem við getum ekki komið í veg fyrir. Við vit-
um hvernig við eigum að fara að, það sem
vantar er fjármagn og samhugur ríkisstjórna
og alþjóðastofnana til að fara þessar leiðir.
Til þess þarf öll heimsbyggðin að verða
meðvitaðri og viðurkenna að nýja öldin verð-
ur alls ekki ný hvað snertir framfarir mann-
kynsins ef við tökum smánarlega hlekki for-
tíðarinnar með okkur eins og sjálfsagða hluti
- meira en billjón fátækra karla, kvenna og
barna, 82 riki sem ekki geta brauðfætt
16