Ritmennt - 01.01.2002, Síða 114

ÓLAFUR J. ENGILBERTSSON
RITMENNT
Mynd eftir Þorvald Skúlason (1944).
Mynd eftir Þorvald Skúlason (1946).
HALLDOK. KILJAN LAXNESS
Islatjbs
Mokkc
TIDEN
Norsk útgáfa með mynd eftir
Finn Havrevold (1951).
Menn vöruðu sig ekki á að myndlistamaður gæti gert hinni sýnilegu
veröld önnur skil en leitast við að samlíkja myndina ytra útliti hlut-
anna. Hér var þess umfram alt ekki freistað að flytja til léreftsins á mis-
jafnlega sannfróðan - eða skrumskældan - hátt þá mynd sem augað sá
af hlutnum, heldur leitast við að tjá þá opinberun, þann „sannleik",
sem hinn sýnilegi heimur varpaði á sálartjald listamannsins. Því einsog
í öllum straumhvarfastefnum í menníngu var í list þessari um nýa vitr-
un - eða að minsta kosti breytíngu sjónarmiðsins - að ræða. Hér var
innra líf listamannsins uppmálað sem andsvar við sýnilegum veruleika
heimsins.3
Halldór dregur þannig upp afdráttarlausa mynd af formbyltingar-
manninum Svavari. Hann sér formbyltinguna sem viðsnúning
gilda; njótandi listanna er einnig kominn í nýtt hlutverk, jafnvel
sem hluti af sjálfu verkinu.
Svavar Guðnason gerði formfagrar og nýstárlegar lcápur um
verk Laxness, Gerplu (1952) og Prjónastofuna Sólina (1962). Þar
skapa fáir en skýrir drættir sterkar myndir á mörkum táknsæis
og huglægni. Vísanir í hlutveruleikann og náttúruna eru og sýni-
legar í þessum verkum Svavars sem öðrum.
Félagi Svavars í Cobra, hinn þekkti danski málari Asger Jorn,
3 Upphaf mannúðarstefnu (1965), bls. 186.
110