Vera - 01.06.2004, Blaðsíða 27

HÉR GÆTI REYKJAVÍKURBORG GENGIÐ Á UNDAN MEÐ GÓÐU FORDÆMI (EÐA TEKIÐ FRUM-
KVÆÐIÐ), T.D. MEÐ SAMÞÆTTINGU EÐA EFLINGU SAMSTARFS í MÁLAFLOKKUM RÍKIS OG
SVEITARFÉLAGA INNAN FYRIRHUGAÐRA HVERFISMIÐSTÖÐVA
hringdi Jóhanna í mömmu og bað
hana að koma. Frá því veikindi Jó-
hönnu hófust fyrir fimm árum tók ég
að mér aðstandandahlutverkið af
fullum heilindum og lokaðist inni í
því. Ég lagði sjálfa mig til hliðar og
byrgði mínar tilfinningar inni en inni í
mér var allt í einum hrærigraut; hugs-
anir um dauðann, hræðsla við að hún
myndi aldrei fá aftur mátt fyrir neðan
mitti, eins og læknarnir sögðu mér en
ekki henni, og átökin sem fylgdu
þessum miklu breytingum á lífi okkar.
Líf okkar eins og það var áður er ekki
lengur til. Við endurmátum forgangs-
röðina og við það lokuðumst við af.
Við tókum ekki lengur þátt í því „að
drepa tímann", því fyrir okkur er tím-
inn svo dýrmætur að við viljum nýta
hann og njóta hans. Þetta áttu sumir
vinir og fjölskyldumeðlimir erfitt með
að skilja og réðu ekki við aðstæðurn-
ar. Það er rétt núna sem við erum að
brjótast út úr einangruninni." Þær
segja að líklega sé ekki óalgengt að
nánasti aðstandandi langveikrar
manneskju veikist vegna ofurálags.
Þannig megi segja að hinum gríðar-
legu fjárfestingum heilbrigðiskerfis-
ins sé að hluta til kastað á glæ. Þegar
öll ábyrgð og umönnun lendir á að-
standendum geta þeir brotnað und-
an álaginu og þurft sjálfir að leita á
náðir heilbrigðiskerfisins.
„Það er auðvitað ekki ódýrara fyrir
kerfið að vera með tvo sjúklinga í
staðinn fyrir einn og hefði kannski
verið hægt að koma í veg fyrir þetta
ef einhver eftirfylgni hefði verið. Mér
finnst ekki óeðlilegt að t.d. þremur
mánuðum eftir að Jóhanna var út-
skrifuð hefði okkur verið boðið að
koma til viðtals til að sjá hvernig okk-
ur hafi gengið. Ef ég hefði fundið eitt-
hvert handaband yfir í hjálpina, t.d.
frá sálfræðingi, félagsráðgjafa eða
djákna, hefði þetta kannski ekki kom-
ið fyrir. En ekkert svoleiðis er til stað-
ar. Alltént ekki boðið að fyrra bragði.
Eini tengiliðurinn er læknirinn sem
fylgist með líkamlegu ástandi Jó-
hönnu, ávísar lyfjum o.s.frv. Þannig er
manneskjunni alltaf skipt í tvennt og
líkaminn læknaður en sálin skilin eftir.
Það er eins og sálgæsla sé ekki inni í
myndinni en hún hlýtur að þurfa að
vera partur af heilbrigðiskerfinu,"
segir Lana.
Jóhanna bætir við að auðvitað
hefði hún líka haft gott af því að hitta
einhvern til að ræða um andlega líð-
an sína og fá hjálp til að sætta sig við
sjúkdóminn. Meðan hún lá á Land-
spítalanum kom djákni og ræddi við
hana og heimsótti hana líka á Grens-
ásdeildina. Einhver slík aðstoð stend-
ur til boða hjá MS félaginu en þegar
verst stóð á hjá þeim var félagið
óstarfhæft vegna innri erfiðleika, sem
sýnir að ekki má einungis treysta á fé-
lög sjúklinganna sjálfra hvað varðar
ýmsa aðstoð.
Að lokum eru þær stöllur spurðar
hvaða skilaboð þær vilji senda til
þeirra sem vilja vinna að meira jafn-
rétti allra. Og svarið er; „Jafnrétti lík-
ama og sálar má ekki gleymast, vel-
ferð sálarinnar verður að vera hluti af
hinu sameiginlega velferðarkerfi.
Þjónusta ríkis og sveitarfélaga þarf
líka að vera auðveldari í notkun fyrir
borgarana. Réttindi hvers og eins
eiga að liggja Ijós fyrir, vera auðsótt
og hin sömu fyrir alla. Þetta eru okkar
eigin skattpeningar sem er verið að
nota, öllum til góðs. Hér gæti Reykja-
víkurborg gengið á undan með góðu
fordæmi (eða tekið frumkvæðið), t.d.
með samþættingu eða eflingu sam-
starfs í málaflokkum ríkis og sveitarfé-
laga innan fyrirhugaðra hverfismið-
stöðva. X
Úr dagbók Lönu:
30.01.0
Heimili okkar er allt í
senn: Gjörgæsla, geðdeild, lang-
lega og bráðavakt. Hinar brúklegu
fúnksjónir eru í fyrirrúmi, hægðir og
þvag fyrst og síðast. Við skiptum
bróðurlega með okkur einni svefn-
töflu og vatnsglasi, skál í boðinu!
Það hefur svo margt
breyst innan í manni á undanförn-
um árum. Mér finnst ég varla vera
sama manneskjan í dag og í gær. Til
dæmis eins og þetta með að losa
sig við hluti. Mér finnst það stór-
kostlegur léttir. Lífið verður svo á-
þreifanlegt þegar maður hefur
rambað á barmi hengiflugsins.
Þetta er bara sama gamla sagan.
Fólk sem sleppur naumlega við
dauðann fer loksins að lifa lífinu.
Undarlegt að vera svona lengi að
átta sig á aðalatriðinu við lífið....
vera/B.tbl./2004/