Vera - 01.06.2004, Blaðsíða 36

4»
höggið þurfa þau að taka þátt í sam-
félaginu. Smiðshöggið verður aldrei
rekið með því að vera einangruð á
spítala. Ungar manneskjur bera
með sér vonir um að mennta sig,
komast í vinnu, eignast maka, börn
og heimili. Þessar vonir sem við
berum flest með okkur hrynja hjá
finnst ofsalega gaman að vinna með
geðsjúkum og ég á orðið erfitt með
að vinna með „venjulegu” fólki
vegna þess að mér finnst hitt miklu
meira gefandi. Ég fæ mikið út úr því
að sjá fólk blómstra. Það er mikið
um jákvæðan árangur í starfi mínu.
En ég hef líka séð fólk sem hefur
allan metnaðinn í að finna klikkuðu
genin til þess að taka þau í burtu.
Notum metnaðinn í að lifa í sátt og
samlyndi.”
Þegar Elín Ebba talar um fram-
tíðina segir hún að sig dreymi um
að geðsjúkir verði með tíð og tíma
samstarfsmenn hennar í rannsókn-
UTAN Á SKRIFSTOFUNNI MINNI HEF ÉG SKILTI SEM Á STENDUR „WHY BE NORMAL?" VEGNA ÞESS AÐ MÉR
FINNST KERFIÐ HAFA GENGIÐ OF MIKIÐ ÚT Á AÐ FIXA FÓLK. TAKMARKIÐ Á EKKI AÐ VERA AÐ GERA FÓLK
„EÐLILEGT", HELDUR HJÁLPA ÞVÍ AÐ NÁ SÁTT OG GERA ÞVÍ KLEIFT AÐ TAKA ÞÁTT ÞÓ AÐ ÞAÐ SÉ ÖÐRUVÍSI
þeim sem veikjast ung. Því viljum
við hafa fyrirmyndir í þeim sem
hafa verið alvarlega veik en náð sér
og látið drauma sína rætast. Margir
fyrrverandi skjólstæðingar hafa
hringt í mig og sagst vilja vera með
á einhvern hátt í Hlutverkasetrinu.
Fólk sem lifir góðu lífi í dag með
sjúkdómi sínum.”
Ekki taka klikkuðu genin burt
Það þarf ekki að tala lengi við Elínu
Ebbu til þess að komast að því að
hún fær mikið út úr starfi sínu.
Enda dregur hún ekki dul á það. „Ég
er mjög hláturmild manneskja og
mér finnst margir hlutir ofsalega
fyndnir. Þegar ég var yngri var ég
jafnvel gagnrýnd fyrir að ég
skemmti mér of mikið í vinnunni,”
segir hún og hlær. „Mér finnst þvert
á móti að maður eigi að hafa það
eins gaman og nokkur kostur er. En
auðvitað hef ég orðið alvörugefnari
með árunum vegna þess að ég hef
lent í ýmsu, stundum er allt annað
en fyndið að reyna að berjast fyrir
hugsjónum sínum og lenda í valda-
baráttu við þau sem hafa þá skoðun
að málið snúist um annað. En mér
ekki plumað sig vegna þess að það
fann sér engan farveg eða hlutverk.
Margir skjólstæðingar mínir hafa
fyrirfarið sér en þau eru alltaf að
minna mig á sig og ég er sannfærð
um að ef það eru til englar þá vaka
þáu yfir okkur núna. Það er ákveð-
inn drifkraftur fyrir mig. Auðvitað
er mjög sorglegt þegar hæfileikaríkt
fólk fer allt of snemma sökum þess
að það fann sér engan farveg. Vegna
þess að okkur hinum tekst ekki að
vinna nógu vel með fjölbreytileik-
anum.
Það á ekki að setja allan metnað
og fjármagn í að finna ný lyf eða
gölluð gen. Við sem samfélag þurf-
um ekki síður fjármagn og hæfileik-
aríkt fólk til að finna lausnir til að
Jón og Gunna geti vaxið þrátt fyrir
takmarkanir. En til að ná einstak-
lingum með mikinn metnað þurf-
um við að vera samkeppnishæf og
geta borgaö þeim laun til þess að
þau velji sér ekki annað starfsvið.
Það þarf fólk sem þorir að fara
ótroðnar slóðir, sem kemur með
nýja nálgun, nýja hugsun svo við
gefumst ekki upp og afskrifum fólk.
Það er synd ef við ætlum að setja
um. Þannig sé raunverulega hægt að
koma til móts við þarfir þeirra.
„Mér finnst það hræðileg sóun á
hæfileikum að það sé klárt fólk út
um allt í samfélaginu sem er öryrkj-
ar vegna þess að það passar ekki inn
í þetta hefðbundna form á atvinnu-
markaði. Ég vil, í samstarfi við
Tryggingastofnun, finna aðrar leiðir
svo að fólk geti tekið þátt á eigin
forsendum og unnið, þótt það séu
ekki nema tveir eða þrír tímar á dag.
Að við hættum að vera í þessum
kössum með prósentumerkingum -
50% starfhæfur, 70% hæfur, öryrki
eða ekki öryrki. Smíðum heldur
einstaklingsmiðaðar lausnir. Við
þurfum að byggja upp samfélag sem
eflir fólk í stað þess að halda því
niðri. Ég vil vera hluti af stærri hópi
þar sem fólk leggur í púkk og vinn-
ur raunverulega teymisvinnu á jafn-
réttisgrundvelli.”
Ertu bjartsýn á að þetta gangi?
„Já, svo sannarlega. Eftir að Hug-
arafl varð til sýndu þau geðsjúku að
þau eru komin út úr eigin fordóm-
um og það er lykillinn. Við erum
hlið við hlið, saman í baráttunni. Ég
er með heila herdeild með mér og
þau hafa breytt mér mikið. Þau létu
ntig sjá að kerfið sem við höfum
byggt upp er ekki það skilvirkasta
og við verðum að breyta því í takt
við þeirra þarfir. Ég er að fylgja
þeirri sannfæringu. Trú nrín er þó
ekki sú að allir gangi út og verði
Iausir sinna meina, alls ekki. En til
þess að skapa réttlátara samfélag
verðum við að vinna saman. Og ég
hætti ekki að berjast fyrir því. Ég
vinn til níræðs ef því er að skipta,”
segir Elín Ebba með bros á vör og
slær í borðið til áherslu. X
m HITAVEITA SUÐURNESJA ! ' vistvæn orka
A
36/3. tbl. / 2004/ vera