Vera - 01.06.2004, Blaðsíða 41

Þórhildur Helga Þorleifsdóttir,
skólastjóri Grunnskóla Fáskrúðsfjarðar
Fyrir austan hníf og gaffal
» „Fyrir austan hníf og gaffal," hrópuðu vinkonur mínar þegar ég tjáði
þeim að ég hyggðist flytja búferlum frá suðvesturhorninu til Austfjarða.
„Þú kemur svo suður eftir ár, tíu kílóum þyngri, í joggingbuxum og flís-
peysu," bætti ein þeirra við. Þetta var viðhorfið hjá þeim - menningar-
laust samfélag, fullt af illa klæddum, feitum konum. Þær hefðu örugg-
lega samglaðst mér innilega ef ég hefði verið á leið til Danaveldis eða
Nýja Sjálands. En ég lét ekki deigan síga og dreif mig og mína fjölskyldu
austur á Fáskrúðsfjörð. Fyrst til að búa þar í hálft ár en síðan fór það svo
að við vorum öll svo glöð og ánægð með dvölina að nú erum við með
fasta búsetu hér um ókomna framtíð.
4»
Eftir tvö ár hef ég ekki þyngst um
gramm og joggingbuxurnar eru fjarri
góðu gamni. Reyndar hefur flíspeys-
unum fjölgað í fataskápnum en það
er heilbrigðara líferni í fjöllum Fá-
skrúðsfjarðar að þakka. Eftir strangan
vinnudag er nefnilega fátt betra og
þægilegra en að bregða yfir sig flís-
peysunni og fara í gönguskóna (sem
söfnuðu ryki fyrir sunnan), loka á eftir
sér útidyrahurðinni og halda upp í
hlíð. Hér þarf ekki langan undirbún-
ing fyrir fjallgöngu, ekki bílferð né
taka til nesti. Að ganga upp fjallshlíð
er eins og að fara til sálfræðings og í
líkamsrækt um leið - bara miklu
skemmtilegra og ódýrara. Umleiðog
líkaminn reynir á sig, vöðvar styrkjast
og lungu eflast, tæmist hugurinn.
Það er eins og tekið sé í spotta í heil-
anum og allt amstur og þreyta vindist
úr. Þegar upp hlíðina er komið kasta
ég mæðinni og horfi stolt yfir fallega
bæinn minn. Heim kem ég svo end-
urnærð á líkama og sál og hef næga
orku til að sinna börnum og búi.
Svo er það menningin -jú víst er
ekki hér sá fjöldi listsýninga og -við-
burða sem eru í boði í Reykjavíkinni.
Ég held samt að ég sé búin að fara á
fleiri myndlistarsýningar á þessum
tveimur árum en síðustu þrjú ár á
undan. Bæði eru hér á Austurlandi fín
söfn og sýningar og síðan er ég dug-
legri að sækja sýningar þegar ég á
leið suður og eins er það með leik- og
söngviðburði. Þannig að „fyrir austan
hníf og gaffal" á svo sannarlega ekki
við rök að styðjast.
Það sem sló mig helst þegar ég
flutti austur var hversu margar konur
mér fannst vera í hlutastörfum og
báru því meiri ábyrgð á hinum ólaun-
uðu störfum heimilisins. Þetta var því
miður staðfest um daginn þegar í Ijós
kom að í Austurbyggð eru heildarat-
vinnutekjur kvenna einungis 42% af
heildaratvinnutekjum karla í sveitar-
félaginu. Greinilega eru konurnar
með lægri laun og minni atvinnu-
þátttöku, þ.e. í launuðum störfum.
Skýring þess er sennilega ekki einföld
meira til að halda uppi tekjum heimil-
isins en þeir hafa hærri laun þrátt fyr-
ir svipaða menntun.
Hér er nefnilega mjög hefðbundin
skipting starfa í karla- og kvennastörf
og hvorki karlar né konur hafa komist
af krafti inn í störf hins kynsins. Kon-
urnar eru á flæðilínunni í frystihúsinu,
í ræstingum og í leikskólanum. Karl-
arnir eru á togaranum, í löndunum
og í vaktavinnu í bræðslunni. Ekki er
endilega vinsælt að vekja máls á þvi
að þetta þurfi ekki að vera svona.
Þegar ég impra á þessu er ég af sum-
um hér átlitin öfgafull og mér bent á
að ég þurfi ekki endilega að vera
alltaf með þessi femínistagleraugu
uppi. En svoleiðis er ég og er stolt af
því. Ég tel reyndar nauðsynlegt að
KONURNAR ERU Á FLÆÐILÍNUNNI í FRYSTIHÚSINU, í RÆSTINGUM
OG í LEIKSKÓLANUM. KARLARNIR ERU Á TOGARANUM, í LÖNDUNUM
OG í VAKTAVINNU í BRÆÐSLUNNI. EKKI ER ENDILEGA VINSÆLT AÐ
VEKJA MÁLS Á ÞVÍ AÐ ÞETTA ÞURFI EKKI AD VERA SVONA
eða augljós. Ég tel líklegt að lítil
menntun kvennanna segi til sin. Þeim
sem ekki hafa menntun býðst hvorki
spennandi né vel launuð vinna. Þær
eru því frekar heima að hluta til.
I staðinn þurfa karlarnir að vinna
sem flestir séu með þessi ósýnilegu
gleraugu og bendi á það sem betur
má fara í jafnréttisátt. Dropinn holar
nefnilega steininn.
Bloggsíða Þórhildar:
www.folk.is/thorhildurhelga X
vera/3. tbl./2004/41