Vera - 01.06.2004, Blaðsíða 54

/ FEMÍNÍSKT UPPELDI
Þórður Kristinsson og
Þuríður Ósk Sigurjónsdóttir
Foreldrar í fyrsta skipti...
»VIÐ NÝBÖKUÐU FORELDRARNIR VILDUM BÆÐI FRESTA ÞVÍ í LENGSTU LÖG AÐ SKIPA NÝJA
FJÖLSKYLDUMEÐLIMINUM í FYRIRFRAMGEFNA KYNJABÁSA MEÐ ÖLLUM ÞEIM HUGMYNDUM
UM GEÐSLAG OG GETU SEM ÞEIM FYLGJA. BÆÐI ERUM VIÐ SKÓLUÐ í FRÆÐUM SEM HAFA
BENT Á HVERNIG FÉLAGSMÓTUN Á SÉR STAÐ ÞAR SEM EINSTAKLINGAR ERU STRAX FRÁ FÆÐ-
INGU FLOKKAÐIR í ANNAÐ HVORT STELPUHÓPINN EÐA STRÁKAHÓPINN. UM LEIÐ OG SÚ
FLOKKUN ER HAFIN FYLGJA MERKIMIÐUNUM ÞÆR HUGMYNDIR AÐ STRÁKAR SÉU STÓRIR,
STERKIR, DUGLEGIR OG SVO FRAMVEGIS Á MEÐAN STELPUR ERU ÁLITNAR SÆTAR OG VIÐ-
KVÆMAR, LITLU PRINSESSURNAR Á HEIMILINU.
*
Foreldrarnir voru ekki alveg sammála um hvort þau vildu
vita hvort kynið væri í bumbunni. Pabbinn vildi ekki vita
það heldur hafði háleitar hugmyndir um að hann vildi
eignast barn, en ekki strák eða stelpu. Hann var viss um að
kynjunin myndi byrja nógu snemma án þess að hún hæf-
ist áður en barnið kæmi í heiminn. Mamman var öllu
praktískari í sinni rökfærslu fyrir því að vita kynið. Ef kynið
væri á kláru þá væri hægt að undirbúa framhaldið. Fór það
svo á endanum að pabbinn fékk að halda sinni hugmynd
til streitu en svona eftir á að hyggja er hann nokkuð viss
um að mamman hafi haft réttara fyrir sér.
Kynjuninni frestað í lengstu lög
Einn af þessum litlu hlutum sem foreldrarnir gerðu til þess
að minnka eða fresta kynjuninni á blessuðu barninu var að
biðja um kynhlutlausan klæðnað á fæðingarstofunni. For-
eldrunum þótti nefnilega nóg um að það fyrsta sem væri
tilkynnt eftir fæðingu væri kyn barnsins. Þeim fannst ó-
þarft að tengja kynið við ákveðinn lit í sömu andrá. Hvað
ef honum eða henni finnst bleikt eða blátt barasta ekkert
vera sinn litur? Starfsfólkið brást vel við þessu og greini-
legt að það eru fleiri svona foreldrar með sérþarfir hvað
þetta varðar.
VIÐ HÖFUM ÞÓ FENGIÐ FRÁ FEMINÍSKT ÞENKJANDI VINUM
OKKAR FAGURRAUÐAR SAMFELLUR OG FLEIRA AÐ GJÖF SEM
PILTURINN HEFUR KLÆÐST, í VIÐLEITNI FORELDRA SINNA TIL
AÐ HAFA HANN EKKI í FÁNALIT KYNS SÍNS ÖLLUM STUNDUM
Frá því að barnið kom í heiminn hafa foreldrarnir þurft
að horfast í augu við það að strákar ganga í bláu og stelp-
ur í bleiku. Þrátt fyrir ítrekaðar ábendingar um að til dæm-
is grænn og gulur væru ákjósanlegir litir á litla bumbubú-
ann þá virðist fataskápurinn vera að miklu leyti í „réttum"
lit. Jafnvel áður en barnið var komið í heiminn var önnur
amman búin að prjóna tvö fatasett í sitthvorum litnum,
svona „bara til öryggis". Foreldrarnir umluðu eitthvað um
það að þrátt fyrir að barnið yrði strákur gæti hann alveg
gengið í bleiku og öfugt. Við höfum þó fengið frá fem-
inískt þenkjandi vinum okkar fagurrauðar samfellur og
fleira að gjöf sem pilturinn hefur klæðst, í viðleitni foreldra
sinna til að hafa hann ekki í fánalit kyns síns öllum stund-
um.
Félagsmótun eða eðli kynjanna
Margir hafa undrast yfir þessari sérvisku okkar að vilja síð-
ur setja strákinn í hefðbundin strákaföt en þar sem við
skötuhjúin teljum að helsta ástæðan fyrir mun á milli kynj-
anna stafi fyrst og fremst af félagsmótun og höfnum því
að kynin séu ólík í eðli sínu þá finnst okkur litlu hlutirnir
líka skipta máli. Við höfum marg oft lent í samræðum um
félagsmótun og eðli kynjanna og oftar en ekki hafa rök
okkar ekki verið tekin gild á þeim forsendum að við eigum
ekki börn sjálf. Okkur hefur alltaf þótt þau rök frekar slöpp
þar sem við horfum á hvernig þetta tiltekna fólk kemur
fram við börnin sín á mjög svo kynjaðan hátt. Þessa gryfju
ætluðum við svo sannarlega ekki að detta (.
Þegar kunningi okkar, sem alltaf hefur verið höll undir
félagsmótun, trúði okkur fyrir því eftir að hafa eignast son
að hún teldi nú að það væri innbyggður munur á milli
kynjanna leist okkur ekki á blikuna. Einn helsti munurinn
sem hún hafði fundið var til að mynda sá að strákar væru
mun órólegri og færi meira fyrir þeim en stelpum. Hvað
áttum við að gera ef allt sem við höfum gengið út frá og
erum búin að predika áfram er rangtl?! Þetta er í eitt af
fáum skiptum sem við höfum efast um kenningar um fé-
lagsmótun. En það stóð ekki lengi yfir og nú þegar sonur
okkar er tveggja mánaða höfum við styrkst í trú okkar, ef
eitthvað er. Við höfum fylgst með framkomu okkar og
annarra við soninn. Við stöndum sjálf okkur mjög oft að
því að nota kynjaða orðræðu og framkomu við soninn og
reynum þá eins og við getum að snúa henni við og jafna
hana út. Þegar foreldrarnir eiga það til að missa út úr sér á
góðri stundu að sonurinn sé: duglegur strákur, sterkur
strákur, stór strákur og svo framvegis þá bregður þeim við.
Ekki það að okkur þyki slæmt að hann sé duglegur, sterkur
og stór, en við bætum við að hann sé sætur og Ijúfur og
prinsinn á heimilinu.
54 / 3. tbl. / 2004 / vera