Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1897, Side 63

þyöu í þessu efni í samræmi viS þaS lögmál og þau
skilyröi, sem lífiS er háS. Líkaminn getur nefnilega
ekki lifaS án sífelldrar og hvfldarlausra efnaskipta;
hann verður sí og æ aS ná sjer súrefni úr andrúmslopt-
inu og losar sig jafnframt viS kols/ru, sem fer út í
loptiS. Þennan starfa framkvæmir líkaminn með and-
ardrætti og blóðrás. Andardrátturinn sogar lopt inn í
lungun og þeytir því út aptur, BlóðiS í lungunum
tekur í sig súrefni úr loptinu en hleypir kolsvrunni úr
sjer. En þaS hlóS, sem hefir fengið súrefnið í lungun-
<im, er flutt um allan líkamann, því aS alstaðar er
þörf á súrefninu, og annaS blóð flytzt í stað þess inn
í lungun, og gengur svo koll af kolli. Eins og kunn-
ugt er, stjórnar hjartaS þessari rás blóSsins fram og apt-
ur í æðunum, með samdrætti og útþenslu á víxl, og
»lífæðin slær« í hvert skipti sem ný blóðalda færist
eptir henni frá hjartanu.
Andardráttur og blóðrás eru nauðsynleg skilyrði
fyrir því aS lífiS geti haldizt viS; þau eru hin óræk-
ustu lífsmörk. Ef þau eru greinileg og í fullum krapti,
kemur auðvitað engum til hugar að efast um, að maS-
urin sje lifandi, hvaS sem öðru h'Sur. Menn fara ekki
aS efast, fyrr en menu geta ekki orSið varir við and-
ardrátt og hjartahreifingar. En ef svo dregur úr önd-
un og blóðrás, að menn geta ekkert til þeirra fundið
með nákvæmri athugun, þá er óhætt að fullyrSa, að
þau geta ekki fullnægt hinni ríku þörf líkamans, geta
ekki treint líftóruna nema stutta stund, í mesta lagi
1—2 klukkustundir; sanna þetta bæði margar tilraun-
ir, sem hafa verið gerðar með dyr, og reynsla sú, sem
menn hafa fengiS við endurlífgunartilraunir drukkn-
aðra manna og hengdra.
Lífið getur þá ekki haldizt án öndunar og blóð-
rásar. Sama er að segja um líf og starfsemi heilans.
Nú er meSvitund maims, skynjun, hugsun, tilfinning
og vilji allt komið undir því, að heilinn geti starfað,
en hann getur ekki starfaS nema hann fái nægilega
mikiS af góðu blóði. Þetta má sjá af tilraun, sem gerð
hefir verið á dýrum. Ef bundiS er um þær æðar, sem
blóðið rennur eptir upp í heilann, missir dýrið þegar í
stað meSvitund, en ef losað er um böndin á æSunum,
svo aS blóSið komist í heilann, þá raknar dýrið við
(63)