Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1931, Síða 38
þann tíma á markverðum endurbótum i búnaði,
skattamálum Kaupmannahafnar, atvinnumálum, járn-
brautarmálum og kirkjumálum. Svo telja menn, að
á ríkisþinginu 1860—1 hafl Monrad flutt 766 ræður,
og þó að þingið stæði þá oft langt fram á nótt, var
Monrad jafnan viðstaddur, ætíð jafnóþreytanlegur
og gunnreifur. Penna tíma ætla menn vera ham-
ingjusamastan í ævi Monrads, og í öllum flokkum
og úr öllum áttum hlaut hann nú hina mestu að-
dáun fyrir sína viðtæku umbótastarfsemi. En nú var
kominn kuldi upp með Monrad og forsætisráðherr-
anum, sem þá var Hali, fornvinur hans, og var þá
öðrum fengið innanríkisráðuneytið, en Monrad hélt
einungis kennslumálaráðuneylinu. Peir voru menn
ólíkir, Monrad og Hall; Monrad manna hugsjónarík-
astur og afkastamestur um alla hluti, Hall hagsýnn
maður, rólyndur og þolgóður. Myndi hafa verið góð
samvinna slikra manna, ef þeir hefðu borið gæfu til
samþykkis. Pað var hið ytra stjórnskipulag, er skildi
þá. Hall hafði komizt á þá skoðun, að bezt væri að
láta þjóðernin ráða, lofa Holtsetum og Pjóðverjum
að sigla sinn sjó. En Monrad var alríkismaður, og
viidi allar ivilnanir gera Holtsetum, til þess að
tengslin héldust.
Svo stóðu þá sakir, er konungaskiptin urðu 1863
og Kristján níundi tók við ríkjum. Beiddist þá ráðu-
neytið lausnar, en Monrad var falið að setja saman
ráðuneyli, og varð það úr á gamlaársdag 1863, að
hann varð ráðuneytisforseti og fjármálaráðgjafl, og
hafði hann þó lagt fast að Hall að taka að sér for-
ustuna, en Hall var ófáanlegur til þess, og ekki vildi
hann heldur taka sæti í hinu nýja ráðuneyti. Nú
skullu á hörmungatímar í Danmörku, Siésvíkur-
styrjöldin síðari. Monrad hefir oft fengið ómilda
dóma fyrir forstöðu sína þá. En sannleikurinn er
sá, að það mun ekki hafa verið á færi nokkurs
dansks manns að tálma styrjöldinni, og þau von-
(34)