Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1931, Side 97

þessum ástæðum er það eðlilegt og sjálfsagt, að
menn fái ekki algerlega að vera sjálfráðir um sínar
byggingar, enda flestir, sem taka því með þökkum,
að þeim sé bent á gallana. Og þegar húsin eru komin
upp, kemur þakklætið betur í ljós, jafnvel þó að
ráðin liafl verið tekin af húseigöndum.
Að réttu lagi ætti að hýsa allar smærri jarðir svo
vel, að þar gæti búið meðalstór fjölskylda. Hús á
stærri jörðum þurfa að rúma eina fjölskyldu og
nokkur vinnuhjú. fað fer fjarri því, að auðvelt sé
að sníða stærð húsa eftir dýrleika jarðanna. Kemur
þar margt til greina. Fyrst og fremst efnahagsástæð-
ur og stærð fjöldskyldunnar, sem byggt er yfir og
ekki sízt hugsunarháttur liúseiganda. Pað er eðlilegt,
að allir, sem gera skýli yíir sig og leggja eitthvað
af mörkum til þess, að þeir óski að fá að ráða
mestu um gerð þess. En þegar þess er gætt, hversu
kröfurnar eru ólíkar i það og það skiptið, verður
augljóst, að farsælast verður fyrir þjóðarheildina, að
húsin verði í sem beztu samræmi við stærð jarð-
anna. Hjón með engin eða fá hörn komast af með
minna hús en hjón með 10—12 börn, og þar við
bætist oft eitt eða fleiri gamalmenni. Mest verður
þó húsaþörfin, þegar börnin komast á fullorðins-
aldur. Verður þá ekki nema tvennt fyrir hendi, að
þau flytjist af heimilinu, venjuiega til kaupstaðanna,
eða að stækka verður hýbýlin.
Pegar húsin voru gerð úr torfi, var vandinn minni.
Pá var hlaupið í að lengja baðstofuna um eitt eða
tvö stafgólf, en siðan farið var að reisa húsin af
steinsteypu, vandast málið. Enn þá er ekki fengin
góð lausn á því atriði, á hvern hátt bæir eigi að
vaxa úr smábýli í stórbýli. Petta vandamál er ekki
fullkomlega ieyst, og má ekki teljast vera leyst, fyr
en fenginn er 'grundvöllur, sem sýnir óaðfinnanleg
hús utan og innan, á hvaða stærðarstigi sem er.
Ósagt læt eg, hvort þetta tekst, en vér verðum að
(93)