Freyr - 01.10.1958, Blaðsíða 30

326
FREYR
eins lækkað í Reykjavík, en hækkað í kaup-
stöðum og kauptúnum 5,3—7,8%.
Hagstofustjóri lagði og fram skýrslu um
fjórar mismunandi stærðir búa, fundna eft-
ir sömu reglu og 1957, það er um framleiðslu
og tilkostnað hjá búum af ákveðinni stærð
í 20 hreppum á mjólkurframleiðslusvæðum
frá 768 bændum, og 20 hreppum á kjöt-
framleiðslusvæðum frá 595 bændum.
Skýrslanna verður nánar getið síðar.
Eftir gildistöku laga um Útflutningssjóð
o. f 1., var verð mjólkur hækkað um rúma
11 aura til bóndans (afleiðing af 5% hækk-
uninni á kaupi v.f.) og rúma 8 aura fyrir
auknum kostnaði eða um 20 aura alls, til
þess að mæta þeim kostnaði, sem leiddi af
5% kauphækkunum verkamanna, sem lögin
heimiluðu.
Þegar að samningar hófust um verð-
grundvöllinn, höfðu ýmsar stéttir verka-
manna fengið kauphækkanir umfram þau
5% launahækkun, sem lögin um Útflutn-
ingssjóð gerðu ráð fyrir. Var sú hækkun
víðast hvar um 6%. Það varð því fyrsta
krafa fulltrúa framleiðenda að kaupliður
verðgrundvallarins fengi þessa hækkun.
Fulltrúar neytenda buðu hins vegar upp á
6% hækkun á tekjum bóndans og vildu um
leið hækka kjötþungann á kind í 15 kg, úr
14 40 kg á kind. Fulltrúar framleiðenda
gerðu þá kröfu til þess að fyrning véla væri
hækkuð, að vextir hækkuðu og að kaup-
liðurinn allur hækkaði um 6%. Að lokum
varð það að samkomulagi að kaupliður
verðgrundvallarins hækkaði um 6% auk
þeirra 5% sem áður getur, og að kjöt-
magnið væri aukið úr 14.4 kg á fóðraða
kind í 14.68 — er það þriggja ára meðaltal.
Hafði þá verðlagsgrundvöllurinn hækkað
um rúm 13% og eru þá þessar breytingar
helztar:
1. Kjarnfóður ........
2. Tilbúinn áburður ..
3. a) Viðhald fasteigna
b) Viðhald girðinga
4. Kostnaður v. vélar
5. Plutningskostnaður
6. og 7. liðir óbreyttir.
8. Vinnan, tekjur bónda
Aðkeypt vinna......
úr kr. 9.614.00 í kr. 14.514.00
------ 8.752.00 ----- 9.055.00
------ 2.162.00 ----- 2.530.00
------ 1.322.00 ----- 1.553.00
— — 5.854.00 -------- 6.842.00
------ 4.600.00 ----- 5.612.00
------59.760.00 ---- 67.257.00
-------12.577.00 ----14.155.00
Eins og fyrr segir lagði hagstofustjóri

fram úrtak úr búnaðarskýrslunni fyrir árið
1956. Bústærðirnar voru sem hér segir fyrir:
I. 8.00 naut:r. og 84.64 kindur og 5.08 hross
II. 8.95 — — 106.83 — — 6.95 —
III. 9.62 — — 115.90 — — 5.92 —
IV. 10.50 — — 131.55 — — 5.55 —
Heyfengur I. 500 hb. II. 562 hb. II. 574 hb.
og IV. 593 tb. Þá voru í skýrslunni upplýs-
ingar um afurðamagn hvers flokks, mjólk
seld, slátrað sauðfé, garðávextir o. fl. einnig
um allan framleiðslukostnað hvers bús.
Fyrra ár var einnig lögð fram skýrsla sams-
konar og þessi. Skýrslur þessar gefa mjög
góðar upplýsingar um tekjur og gjöld bú-
anna það sem þær ná. En ekki er hægt að
segja að útkoman sé ánægjuleg, fram-
leiðsluaukning frá ári til árs lítil, en veru-
leg aukning í tilkostnaði. Hér á óefað nokk-
urn þátt vonda sumarið á Suður- og Vestur-
landi 1955, sem hefur haft áhrif á afkomu
landbúnaðarins það ár og langt fram á árið
1956, en skýrslurnar eru frá þessum árum.
Það hefur nokkuð verið deilt á verðlags-
grundvöllinn fyrir síðast liðið verðlagsár.
Ekki er það svo, að það hafi verið gert af
neinu offorsi eða ósanngirni. Ég hefi ekki
svarað þessum greinum, meðal annars af
því, að ég tel ekki heppilegt að bændur
deili um verðlagsmál í pólitískum blöðum.
Hins vegar er ekki nema sjálfsagt að stjórn
Stéttarsambandsins láti mæta eða mæti á
fundum út um land og ræði þar þessi mál
við bændur. Ég vil aðeins benda á eitt
dæmi: það er um kostnað við vélar, fyrn-
ingu og allan rekstur. Ég hefi hér fyrir
framan mig meðaltilkostnað yfir vélar,
meðal annars úr öllum sýslum landsins,
samkvæmt búnaðarskýrslum í árslok 1956,
þær síðustu, sem til eru fullgerðar. í þeirri
sýslu, sem hefur lægstan fyrningar- og
reksturskostnað er kostnaður véla kr.
2.488.00, en í þeirri, sem hefur hæstan kostn-
að við vélar kr. 8 365.00 meðaltal á bónda,
og svo allt þar á milli. Á þessu umrædda
ári eru það 5 sýslur, sem hafa kostnað við
vélar ofan við það, sem er í síðasta verð-
lagsgrundvelli, hinar allar eru þar fyrir
neðan, eða frá kr. 2.488 — kr. 8.365. — að
meðaltali á bónda. Austur-Húnavatnssýslan
verður að öllum líkindum að teljast vera á