Freyr - 01.10.1958, Blaðsíða 36

332
FREYR
GARÐYRKJUÞÁTTUR
Kartöflugeymslan
Víða þar sem kartöflurækt er í smáum stíl,
eru ekki sérstakar byggingar fyrir þær, en kart-
öflurnar geymdar í kjöllurum. — Oft eru kjall-
arar undir íbúðarhúsum of hlýir, svo að
geymslu kartaflanna verður ábótavant. Eink-
um vill á því bera, að vetrarspírun á sér stað,
en það rýrir gildi þeirra mjög, bæði til matar
og útsæðis. Ef slíkar kartöflur eru ætlaðar til
útsæðis, er sjálfsagt að brjóta spírurnar af, áð-
ur en þær eru settar til vorspírunar. Þar sem
um stærri framleiðslu er að ræða, knýr þörfin
á að byggja sérstök geymsluhús fyrir kartöfl-
urnar frá hausti til vors.
Kartöflugeymslur þurfa helzt að vera sér-
stakar byggingar, sem ekki eru ætluð önnur
Kartöflukassi af þessari gerð er hentugur til heimilis-
þarfa. Hann er bezt geymdur i kjallara.
not. Oft er hægt að koma byggingum þessum
inn í hæðir eða hóla, þannig að mestur hluti
veggja sé í jörð. Má þá hafa einfalda, steypta
svo að vatn komist ekki inn í þá. Ganga verður
vel frá grunni með holræsum, svo að vatn komi
ekki inn í geymsluna og valdi raka og skemmd-
um.
Loftræsla þarf að vera í gólfi undir kart-
öflunum, svo og góðir strompar upp úr þaki,
sem hægt er að loka fyrir í miklum frostum.
Þak þarf að vera tvöfalt. Fyrst t. d. slétt asbest,
svo þurrt torf, en yfir því báru-„asbest“ eða
bárujám þakið torfi eða snyddu. Vegghæð
geymslu þarf að vera 1,6—1,8 m, ef ris er hálf-
krossreist eða vel það, en ef loft er yfir úr timbri
eða steypu, þá þurfa veggir að vera 2,10—2,20
m á hæð. Sé loft yfir kartöflugeymslu, má nota
það fyrir flokkun og þurrkun kartafla á haust-
in, og er þá auðvelt að koma kartöflunum nið-
ur í vetrargeymsluna, þegar þær eru orðnar
næglega þurrar, þarf þak ekki að vera nægi-
lega vandað og þar sem aðeins eru um kart-
öflupláss að ræða. Þar sem kartöflugeymslan
er án sérstaks lofts, er nauðsynlegt, að við
annan enda hennar sé sérstakur bjartur af-
greiðsluklefi fyrir vinnu að vorinu.
Stærð geymslu fer eftir því, hve geyma þarf
mikið. Geymsla, sem er að grunnmáli 6X10 m,
getur rúmað 360—400 tunnur, ef geymt er í 1
meters hæð yfir allt gólfið. Gangur iy2 m breið-
ur þarf að vera eftir miðri geymslunni og stíur
til beggja hliða, en ef þörf gerist, má einnig
geyma kartöflur á ganginum, þegar stíur eru
fullar. Til þess að nota rúmið yfir stíunum má
einnig geyma kartöflur þar í kössum.
Talið er, að útsæði sé betra að geyma í birtu
en dimmu, og erlendar tilraunir virðast benda
í þá átt, að útsæði þannig geymt gefi meiri
uppskeru. Sé bjart framhýsi við kartöflu-
geymsluna, er vel hægt að geyma þar útsæðið
í spírunarkössum þar til það er flutt á hlýrri
stað til spírunar. Allar matarkartöflur er bezt
að geyma í dimmri, svalri geymslu.
Ef trégrindur eru hafðar í botni stíanna,
þurfa þær að vera lausar svo hægt sé að taka
þær upp, þegar hreinsa þarf geymsluna. Hins
vegar hefir reynslan sýnt á Sámsstöðum, að
kartöflur geymast ekkert verr á gólfi, sem þakið
er með 2—3 þuml. þurru sandlagi og einnig
hafa þær geymzt vel við steinsteypta útveggi.
L