Freyr - 01.02.1994, Blaðsíða 16

1,7-1,8%, en í íslenskum nær þrisvar
sinnum meiri, eöa 4,6%. Ingimar
hefu einnig komist að því að 50-100
gr. gjöf af fiskimjöli á dag hafi geysi-
mikil áhrif til góðs á vöxt og þroska
ungviðis.
Bráðabirgðaniðurstöður á rann-
sóknum sýna gefa til kynna að mjög
mikilll munur sé á vöðvasamsetn-
ingu íslenska hestsins og annarra
hestakynja, sem rannsökuð hafa
verið. Þegar við sýnatökuna kom
fram að íslenski hesturinn, einkum
sá sem fæddur er og uppalinn er á
íslandi hefur mun meiri fitu í vöðv-
um en þekkist hjá öðrum kynjum, og
er það nú til frekari rannsóknar við
landbúnaðarháskólann í Ultuna. Af
öðrum bráðabirgðaniðurstöðum má
nefna að hlutfall þolvöðva er mjög
hátt og hjá einstöku hestum allt upp í
35%, sem er með því mesta sem
þekkist. Álitið er að þetta geti haft
mikla þýðingu til að meta ganghæfni
hesta þar sem þessari vöðvagerð
fylgir yfirleitt mikið jafnvægi í hreyf-
ingum. Pá kom fram að háræðanetið
er óvenju þétt utan um vefjaþræði
vöðvanna sem ef til vill er skýring á
ótrúlegu þoli íslenska hestsins.
Rannsókn á meltingarfærum ís-
lenska hestsins hefur einnig gefið
mjög athyglisverðar upplýsingar.
Meltingarfærin voru m.a. mæld og
borin saman við önnur hrossakyn.
Maginn í íslenska hestinum reyndist
miklu minni en í erlendum hesta-
kynjum. Botnlanginn og ristill þar
sem gerla eða örveirumelting á sér
stað reyndist í íslenska hestinum um
71% af rúmmáli meltingarfæra en í
samanburðarkynjum 60%.
Þessar niðurstöður skýra það
hvernig gróffóður og sina nær að
nýtast íslenska hestinum umfram
önnur hestakyn.
Þessi dæmi sem ég hef rakið með
góðu samþykki Ingimars sýna
hvernig hesturinn okkar hefur að-
lagað sig lífskjörum lands okkar í
meira en 1000 ár, betur en nokkurt
annað húsdýr. Fjöldamörg fleiri at-
riði eru enn órannsökuð, en ég er
sannfærður um að frekari rannsókn-
ir hafa mikla þýðingu við kynningu á
íslenska hestinum til aukinnar mark-
aðaöflunar.
Rœktunarstarf.
Ræktunarstarfi verður að sinna af
alúð og þekkingu. Mikið er af úrvals
kynbótagripum erlendis. Kynbóta-
starf á öllum sviðum búfjár og þar
með hrossum er mjög þróað hjá
samkeppnisaðilum okkar. Við verð-
um því að haga kynbótastarfi hér á
landi þannig að jafnan sé það mark-
mið óbrigðult að við séum í farar-
broddi. Til slíks verður margt að
fara saman, ekki hvað síst hæfni og
þekking ráðgjafa í ræktunarstarfi og
vel skipulagt fræðslustarf.
Mikilvægt er að vel sé fylgst með
kröfum markaða, þannig að mest
áhersla sé lögð á ræktun þeirra
hrossa, sem markaðurinn tekur best
við. í þeim efnum tel ég að meiri
gaum þurfi að gefa léttvígum vel
byggðum og eðlisreistum klárhest-
um með tölti. Litir hafa einnig sitt að
segja. Það er staðreynd, að björtu
litirnir - hagaljómalitirnir - höfða til
fleiri, heldur en þeir dökku.
Ég er einnig þeirrar skoðunar að í
ræktunarstarfi eigi að stuðla að,
jafnvel hvetja til, að viðhalda fjöl-
breytni í erfðaeiginleikum, eins og
gert hefur verið með nokkur hesta-
kyn, svo sem Kirkjubæjar-, Hindis-
víkur-, Skugga- og Sleipniskyn svo
að eitthvað sé talið. Slíkt kann að
auka eftirspurn.
Mikilvægt er að tryggja sem best
úrval stóðhesta. í því skyni hefur
Stóðhestastöðin í Gunnarsholti orð-
ið að miklu gagni. Áhrif stöðvarinn-
ar á stöðu hrossaræktar ráðast mest
af því að sá fjöldi stóðhesta sem þar
hefur staðist strangar kröfur sér-
fróðra dómara á uppeldisskeiðinu
hefur markað sín spor í bættum
hrossastofni í landinu. Við upphaf
rekstrar stöðvarinnar voru fáir verð-
launaðir hestar í ræktunarstarfinu,
og miklu meira af lélegum gripum en
nú er. Stóðhestar frá stöðinni hafa
dreifst um landið eftir að hafa fengið
útskriftardóma. Folarnir hafa al-
mennt fengið þá dóma að vera
þroskamiklir, traustir og hæfileika-
miklir gripir.
Ærin ástæða er til að ætla að þar sé
fleira á ferð heldur en meðfæddir
eiginleikar, fóðrun og umhirða, sem
alla tíð hefur verið frábær í Gunnars-
holti. Það sem hér kann að auki að
skipta máli er umhverfið sem stóð-
hestarnir alast upp í. Hesturinn er í
eðli sínu hjarðdýr og á stöðinni fá
stóðhestarnir að alast upp í sambýli.
Flestir aðrir stóðhestar sem ná
tamningaraldri hljóta hins vegar þau
örlög að vera aldir upp í einsemd og
nú er svo komið að rannsóknir
benda til að slíkt hafa mikil áhrif á
þroska þeirra og hátterni. Það er t.d.
niðurstaða rannsókna á Rannsókna-
stöð danska landbúnaðarins að
Foulum. í framhaldi af þeim niður-
stöðum hefur verið horfið að því í
Danmörku að setja upp stóðhesta-
stöðvar og munu fjórar slíkar vera
komnar upp eða verða komið upp á
næstunni.
Eina stóðhestastöð okkar sem
hefur verið rekin með sóma og góð-
um árangri á nú í fyrsta skipti á 20
árum í fjárhagslegum þrengingum
og tókst ekki sl. ár í fyrsta sinn að
leigja út alla sína hesta.
Eg er þeirrar skoðunar að ein
mikilvægasta aðgerð samtaka
hrossabænda í landinu sé að tryggja í
sína þágu áframhaldandi rekstur
stöðvarinnar. Stöðin ætti auk þess
að nýtast mjög vel í þágu rannsókna,
t.d. erfðarannsókna.
Öflun markaða.
Mikil þörf er á auknu kynningar-
starfi erlendis. Ég veit ekki til að því
hafi verið sinnt svo að viðunandi sé
síðan Gunnar Bjarnason tók að
mæðast. Ég vil ekki gera lítið úr því
sem gert hefur verið, en án vafa
mundi það styrkja sóknina að eiga
meira samneyti við kaupendur og
áhugafók á heimaslóðum þess er-
lendis.
I því sambandi má nefna nám-
skeiðahald, sem íslendingar sæju
um meðal hestamannasamtaka á er-
lendri grund. Ég á ekki við reið-
mennskunámskeið, sem íslendingar
hafa sinnt, margir með ágætum,
heldur námskeið sem lærðir fag-
menn héldu um íslenska hestinn al-
mennt, fóðrun, uppeldi, gerð, eigin-
leika o.s.frv. Það sem ég hef í huga
er að reyna að fá menn, sem auk
þekkingar hafa nægjanlegt vald á
framandi tungum til að halda slík
námskeið. Ég á von á því að slíkir
fundir, ef þeir eru fyrirfram kynntir
og vel undirbúnir, myndu mjög til
þess fallnir að auka áhuga á íslenska
hestinum. Ég byggi skoðun þessa
m.a. á því, hvað fræðslufundir í okk-
ar félagasamtökum hér heima hafa
dregið að sér margt fólk.
64 FREYR - 3 94